Semantyka i słownik

fakultatywne

Zainteresowanie problematyką językoznawczą, zwłaszcza semantyką i leksykografią.

Celem przedmiotu jest usystematyzowanie i rozszerzenie wiedzy studentów z dziedziny semantyki leksykalnej i leksykografii. Szczególny nacisk kładzie się na typologię słowników lingwistycznych (zwłaszcza objaśniających, ideograficznych oraz dwujęzycznych), a także na teoretyczną refleksję nad zasadami ich konstruowania, zawartością i celami, którym powinny służyć.

Celem przedmiotu jest usystematyzowanie i rozszerzenie wiedzy studentów z dziedziny semantyki leksykalnej i leksykografii. Szczególny nacisk kładzie się na typologię słowników lingwistycznych (zwłaszcza objaśniających, ideograficznych oraz dwujęzycznych), a także na teoretyczną refleksję nad zasadami ich konstruowania, zawartością i celami, którym powinny służyć.

1. Podstawowe pojęcia i terminy semantyki. Problem definicji znaczenia (ujęcia filozoficzne i lingwistyczne).

2. Teoretyczno-metodologiczne problemy semantycznego opisu wyrażeń językowych.

3. Definiowanie znaczeń (definicja ostensywna, klasyczna, kognitywna).

4. Współczesne teorie semantyczne. Badanie pól semantycznych; semantyka składnikowa; semantyka kognitywna.

5. Leksykografia i metaleksykografia jako dziedziny lingwistyki.

6. Typologia współczesnych słowników lingwistycznych.

7. Słownik objaśniający a encyklopedia; koncepcja słownika, typy definicji słownikowych, artykuł hasłowy i jego struktura, krytyka leksykograficzna.

8. Słownik dwujęzyczny rosyjsko-polski, polsko-rosyjski: słowniki tradycyjne (przekładowo-objaśniające) a słowniki przekładowe.

9. Słowniki w układzie rzeczowym (rosyjskie, polskie i rosyjsko-polskie).

10. Potrzeby w dziedzinie leksykografii rosyjsko-polskiej i polsko-rosyjskiej.

konwersatorium = 30 godzin

samodzielne przygotowanie się do zajęć: 5 godzin

przygotowanie pracy semestralnej: 15 godzin

RAZEM ok. 50 godzin

Apresjan J. D., Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, Wrocław 2000 (fragmenty).

Bańko M., Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa, Warszawa 2001.

Bartmiński J., Tokarski R. (red.), O definicjach i definiowaniu, Lublin 1993.

Bogusławski A., Język w słowniku, Warszawa 1988.

Bogusławski A., Dwujęzyczny słownik ogólny. Projekt instrukcji z komentarzami, [w:] Studia z polskiej leksykografii współczesnej, red. Z. Saloni, Wrocław 1988, s. 19-65.

Grochowski M., Konwencje semantyczne a definiowanie wyrażeń językowych, Warszawa 1993.

Grzegorczykowa R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2001.

Krongauz M. A., Semantika, Moskva 2001.

Lyons J., Semantyka, t. 1, Warszawa 1984; t. 2, Warszawa 1989 (fragmenty).

Wierzbicka A., Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, Lublin2006 (fragmenty).

Po ukończeniu przedmiotu student:

WIEDZA

1. Orientuje się we współczesnych teoriach semantycznych.

2. Definiuje pojęcia teoretyczne używane w semantyce językoznawczej i leksykografii.

3. Zna typologię słowników lingwistycznych.

UMIEJĘTNOŚCI

1. Wyjaśnia i stosuje podstawowe terminy semantyczne.

2. Potrafi skonstruować definicję znaczeniową zgodnie z konwencją klasyczną i kognitywną.

3. Potrafi ocenić rzeczywistą wartość i przydatność oferowanych słowników filologicznych z językiem rosyjskim i polskim (abstrahując od informacji reklamowej).

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

1. Postrzega semantykę jako najważniejszy komponent opisu języka.

2. Docenia wartość dzieł leksykograficznych i ich przydatność w pracy z językiem polskim i rosyjskim.

1. Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) – 50%

2. Pisemna praca semestralna – 50%

Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu. Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I.

W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą odbywać się przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość, najprawdopodobniej Google Classroom oraz innych zalecanych przez UW.

nie dotyczy