Historia krajów hiszpańskiego obszaru językowego

obowiązkowe

mieszany: w sali i zdalnie
w sali

Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy z historią krajów hiszpańskiego obszaru językowego, ukazanie jej z perspektywy kształtowania się odrębnych kultur w oparciu o dorobek kulturowy Półwyspu Iberyjskiego oraz naświetlenie wpływu wydarzeń i procesów historycznych na kształtowanie się kultury narodowej Hiszpanii i krajów hiszpańskiego obszaru językowego.

W sposób przekrojowy zostaną przedstawione wybrane wydarzenia i zagadnienia z historii krajów hiszpańskiego obszaru językowego z uwzględnieniem następujących tematów:

1. Rzymski podbój i romanizacja Półwyspu Iberyjskiego.

2. Podbój muzułmański – chrześcijańska Hiszpania a cywilizacja arabska.

3. Rekonkwista – rozwój królestw chrześcijańskich, odkrycie grobu św. Jakuba i powstanie pielgrzymkowych szlaków.

4. Mezoamerykańskie cywilizacje w obliczu konkwisty hiszpańskiej.

5. Imperium Inków na początku XVI wieku.

6. 1492: pierwsza podróż Krzysztofa Kolumba i “spotkanie dwóch światów” jako początek intensywnej wymiany towarów, dóbr kulturowych i idei między Ameryką a Europą.

7. 1492: zdobycie Grenady i wydalenie Żydów jako przyczynek do refleksji nad wielokulturowością Hiszpanii.

8. Ewangelizacja rdzennych mieszkańców Ameryki w okresie kolonialnym jako źródło synkretyzmu religijnego.

9. Dynastia Habsburgów na tronie hiszpańskim: Półwysep Iberyjski centrum światowego imperium.

10. Społeczeństwo kolonialne - Gachupines, Kreole, Metysi, Indianie i Afrolatynoamerykanie - a formowanie się tożsamości kulturowych w Ameryce Łacińskiej.

11. Reformy oświeceniowe i rewolucja liberalna – narastanie hiszpańskiego antyklerykalizmu.

12. Kraje Ameryki Łacińskiej wobec polityki imperializmu Stanów Zjednoczonych w XIX i XX wieku.

13. Polityka centralistyczna kontra regionalizmy (Galicja, Kraj Basków).

14. Konkwista i kolonizacja w pamięci kulturowej współczesnych społeczności indiańskich Meksyku i Peru.

15. Polityka centralistyczna kontra regionalizmy (Katalonia).

HISZPANIA

Barbarzak, Dawid (2009) „Rzymskie igrzyska i hiszpańska corrida. Rys porównawczy obu tradycji na wybranych przykładach. Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae XXVI/2: 19-43.

Defourneaux, Marcelin (1986) Życie codzienne w Hiszpanii w wieku złotym (fragmenty). Warszawa, PIW.

Kamen, Henry (2008) Imperium hiszpańskie. Dzieje rozkwitu i upadku (fragmenty). Warszawa, Bellona.

Lévi-Provençal, Évariste (2006) Cywilizacja arabska w Hiszpanii (fragmenty). Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Dialog.

Matuszewska-Sulima, Bogna (2016) „Droga Francuska Camino de Santiago – dziedzictwo kulturowe i pielgrzymi w pierwszej dekadzie XXI w.”. Peregrinus Cracoviensis 27 (4): 141–158.

Menocal, Maria Rosa (2006) Ozdoba świata. Jak muzułmanie, żydzi i chrześcijanie tworzyli kulturę tolerancji w średniowiecznej Hiszpanii (fragmenty). Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Miłkowski, Tadeusz (2006) Kościół w społeczeństwie hiszpańskim XIX i XX wieku. Od mnichów na wojnie do wojny z mnichami (fragmenty). Łąck, Oficyna Wydawnicza Leksem.

Szul, Roman (2015) „Regionalizm w Hiszpanii”. MAZOWSZE Studia Regionalne nr 16/2015, I. Analizy i Studia: 13-51 (fragmenty).

Wyszyńska, Joanna (2017) „Powrót Sefardyjczyków. O Żydach we współczesnej Hiszpanii”. Pogranicze. Studia Społeczne. Tom XXIX (2017): 169-200.

Podręczniki:

Miłkowski, Tadeusz, Machcewicz, Paweł (2009) Historia Hiszpanii. Wrocław, Ossolineum.

Tuñón de Lara, Manuel, red. (1999 i następne wydania) Historia Hiszpanii. Kraków, Universitas.

AMERYKA ŁACIŃSKA

Chasteen, John Ch. (2007) Ogień i krew. Historia Ameryki Łacińskiej. Tłum. Katarzyna Bartuzi. Warszawa, PIW (wybrane fragmenty).

Dembicz, Katarzyna (2014) "Kuba współczesna i przyszła. Rzeczywistość gospodarcza versus transformacja polityczna i społeczna”. Ameryka Łacińska 3-4 (85-86): 23-33.

Gawrycki, Marcin F. (2014) Chrystus jada cuy. Latynoamerykańska sztuka kulinarna nie od kuchni. Warszawa, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego - Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW (wybrane fragmenty).

Giersz, Miłosz (2009) “Prekolumbijskie cywilizacje Andów Środkowych” [w:] Dzieje kultury latynoamerykańskiej, red. Marcin F. Gawrycki, Warszawa, PWN, str.: 85-96.

Jodłowska, Elżbieta (2014) “Wampir andyjski - postać pishtaco we współczesnej kulturze peruwiańskiej” [w:] Przyroda i kultura Peru. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, str.: 85-90.

Mikulska-Dąbrowska, Katarzyna (2009) “Prekolumbijskie cywilizacje Mezoameryki” [w:] Dzieje kultury latynoamerykańskiej, red. Marcin F. Gawrycki, Warszawa, PWN, str.: 73-84.

Rostworowska, Maria (2007) Historia państwa Inków. Warszawa, PIW (wybrane fragmenty).

Skorupka Alfred (2021), "Przyczyny upadku cywilizacji andyjskiej", Cywilizacja i Polityka, nr 19, str.: 122-135.

Tomicki Ryszard (1990), Ludzie i bogowie. Indianie meksykańscy wobec Hiszpanów we wczesnej fazie konkwisty, Wrocław, Ossolineum, str.: 45-95.

Walendziak Teresa (2009) “Synkretyzm religijny” [w:] Dzieje kultury latynoamerykańskiej, red. Marcin F. Gawrycki, Warszawa, PWN, str.: 246-256.

Zyblikiewicz Lubomir (1972), "Stosunki między Stanami Zjednoczonymi a Ameryką Łacińską w XIX i XX w", Dzieje Najnowsze, rocznik IV/2, str.: 59-72.

K_W03 Student zna i rozumie podstawową terminologię, metodologię, przedmiot i kierunki badań właściwe dla studiów iberystycznych

K_W09 Student zna i rozumie wybrane wydarzenia z historii Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej oraz istotne aspekty i realia ich kultury;

K_W12 Student zna i rozumie znaczenie wielokulturowości w budowaniu tożsamości jednostki i społeczności

K_U01 Student potrafi zastosować podstawowe ujęcia teoretyczne właściwe dla studiów filologicznych i kulturoznawczych

K_U03 Student potrafi rozpoznawać, analizować i interpretować różne rodzaje tekstów hiszpańskich, umiejscowić je w ogólnym kontekście historyczno-kulturowym oraz przeprowadzić ich analizę z użyciem podstawowej terminologii i właściwych metod;

K_K05 Student jest gotów do dbałości o zachowanie dziedzictwa kulturowego

Zajęcia audiowizualne. Część wiedzy przekazywana w formie wykładu, część w formie dyskusji, opartej na lekturze wybranych materiałów, mającej na celu przeprowadzenie analizy i interpretacji zjawisk i procesów historycznych i kulturowych zachodzących w Hiszpanii i Ameryce Łacińskiej.

Warunkiem zaliczenia konwersatorium jest napisanie egzaminu końcowego. Obecności i aktywność również będą miały wpływ na ocenę końcową. Osobom, które będą aktywne na zajęciach ocena końcowa zostanie podwyższona o 0,5 oceny. Natomiast osoby, które będą miały więcej niż 2 nieobecności ocena zostanie obniżona o 0,5 oceny.