Teoria i metody pracy socjalnej

obowiązkowe

w sali

Przedmiot obejmuje charakterystyki genezy i etapów rozwoju teoretycznych podstaw pracy socjalnej, w zakresach teorii eksplanacyjnych i prakseologicznych oraz wprowadzenie w wybrane modele praktyki.

Wykład przedstawia teorie eksplanacyjne i prakseologiczne, jako teoretyczne podstawy pracy socjalnej z uwzględnieniem etapów ich rozwoju oraz dążeń do profesjonalizacji jako motywu tego rozwoju wraz z egzemplifikacjami z zakresu teorii eksplanacyjnych, czyli tzw. teorii świata klientów i prakseologicznych, czyli tzw. teorii praktyki funkcjonującymi we współczesnej teorii pracy socjalnej. Egzemplifikacje obejmują teorie systemów, rozwiązywania problemów, metody pracy z indywidualnym przypadkiem, grupową i środowiskową oraz wybrane podejścia aktywizacji klientów pracy socjalnej.

Ćwiczenia poświęcone są zaktywizowaniu studentów w nabywaniu wiedzy dotyczącej kręgu zagadnień teoretycznych objętej wykładem, poszerzonej o aksjologiczne aspekty pracy socjalnej i ugruntowaniu jej poprzez dyskusję w grupach nad wskazanymi lekturami oraz kształtowaniu metodami aktywizującymi umiejętności praktycznego stosowania teorii z uwzględnieniem aksjologicznych czynników interwencji pracownika socjalnego.

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe 60

Przygotowanie się do zajęć na ćwiczeniach 20

Przygotowanie się do ustnego zaliczenia ćwiczeń 10

Przygotowanie pisemnej notatki dotyczącej wylosowanej dla studenta pozycji z listy zalecanej literatury. 10

Przygotowanie się do egzaminu 20

Literatura wymagana

1. Beckett C., Podstawy teorii dla praktyków pracy socjalnej, Wydawnictwo APS, Warszawa 2010.

2. Dubois B., Miley K., Praca socjalna, „Śląsk", Katowice 1999, tom 1 i 2.

3. Garvin C., Seabury B., Działania interpersonalne w pracy socjalnej. Procesy i procedury, 2 tomy, Biblioteka Pracownika Socjalnego, „Śląsk” Katowice 1998.

4. Greenstone J. L., Leviton S. C., Interwencja kryzysowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.

5. Pilch T., Lepalczyk I. (red.), Pedagogika społeczna, wyd. II, Wydawnictwo „Żak", Warszawa 1995: Lalak D., Teoretyczny i praktyczny sens metody indywidualnych przypadków; Szmagalski J., Metoda grupowa w pracy socjalnej; Pilch T., Metoda organizowania środowiska.

6. Szmagalski J., Praca socjalna w sytuacjach katastrof i klęsk żywiołowych, Praca Socjalna 1/1997

7. Szmagalski J., Teoria pracy socjalnej a ideologia i polityka społeczna. Przykład amerykański. Warszawa, Wyd. UW 1994, Wydawnictwo „Żak" 1996.

Literatura zalecana

1. Aldgate J., Teoria przywiązania Bowlby’ego i jej zastosowanie w pracy socjalnej, w: Lishman J., Podręcznik teorii dla nauczycieli praktyki w pracy socjalnej, „Śląsk’, Katowice 1998

2. Dryden W., Scott M., Krótkie, strukturalizowane podejście do praktyki prowadzenia pracy socjalnej: perspektywa poznawczo-behawioralna, w: Lishman J., Podręcznik teorii dla nauczycieli praktyki w pracy socjalnej, j.w.

3. Gulczyńska A., Model radykalnej pracy socjalnej – analiza na podstawie badań nad procesami wrastania społecznego nastoletniej młodzieży w wielkomiejskim środowisku, w: Marynowicz-Hetka E., Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, Tom I, PWN, Warszawa 2009, s. 397-410.

4. Iwaniec D., Sneddon H., Interwencja w przypadkach emocjonalnego krzywdzenia dzieci i nieorganicznego zaburzenia rozwoju, w: Iwaniec D., Szmagalski J. (red.), Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie. Rozpoznanie i interwencja psychospołeczna w doświadczeniach brytyjskich i polskich, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2002

5. Leśniak E., Dobrzyńska-Mesterhazy A., Rodziny w kryzysie: diagnoza i interwencja kryzysowa, w: Badura-Madej W., Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej, „Śląsk”, Katowice 1999.

6. Marsh P., Działania praktyczne skoncentrowane na zadaniach, w: Lishman J., Podręcznik teorii dla nauczycieli praktyki w pracy socjalnej, j.w.

7. O’Hagan K., Interwencja kryzysowa w pracy socjalnej, w: Lishman J., Podręcznik teorii dla nauczycieli praktyki w pracy socjalnej, j.w.

Po ukończeniu przedmiotu student

w zakresie wiedzy

- rozpoznaje cechy charakterystyczne dla pracy socjalnej jako profesji,

- wyjaśnia proces rozwoju pracy socjalnej, w tym wykorzystanie teorii nauk społecznych do budowy jej teoretycznych podstaw,

- wyjaśnia zastosowania teorii pracy socjalnej w rozwiązywaniu problemów indywidualnych i społecznych klientów,

w zakresie umiejętności

- potrafi dobierać odpowiednie do problemów jednostek, rodzin czy społeczności teorie i metody praktycznych interwencji

- potrafi analizować pojawiajcie się w pracy socjalnej dylematy w oparciu o wiedzę z zakresu nauk społecznych, teorię i etykę pracy socjalnej oraz zasady prawne i etyczne.

- potrafi w praktyce uzasadniać profesjonalne interwencje odwołując się do wiedzy naukowej i zasad etycznych

w sferze kompetencji społecznych

- jest gotowy do stosowania wiedzy teoretycznej z zakresu pracy socjalnej w praktyce profesjonalnego pomagania,

- jest świadomy znaczenia relacji pomocy w pracy socjalnej

- uznaje za obowiązujące w praktyce pracy socjalnej jej normy etyczne i prawne.

Metoda oceniania: Egzamin pisemny po zaliczeniu ćwiczeń.

Kryterium oceniania: Poziom poprawności wykonania zadań na zaliczenie i egzaminacyjnych