Klasyczne teorie socjologiczne

obowiązkowe

Przedmiot przedstawia, podsumowuje i poddaje interpretacji podstawowe wątki i problemy w ramach klasycznych teorii socjologicznych. Problemy rozpatrywane są pod względem ich przydatności do analizy współczesnego rozumienia zjawisk społecznych. Zagadnienia socjologiczne dyskutowane w ramach zajęć obejmują pojęcia takie jak: więzi społeczne, typy organizacji społecznej, typy racjonalizacji, rozwój biurokratyzacji oraz profesjonalizacji, charakter interakcji społecznych, sposoby interpretacji podsystemów społecznych etc.

w sali

Przedmiot przedstawia, podsumowuje i poddaje interpretacji podstawowe wątki i problemy w ramach klasycznych teorii socjologicznych. Problemy rozpatrywane są pod względem ich przydatności do analizy współczesnego rozumienia zjawisk społecznych. Zagadnienia socjologiczne dyskutowane w ramach zajęć obejmują pojęcia takie jak: więzi społeczne, typy organizacji społecznej, typy racjonalizacji, rozwój biurokratyzacji oraz profesjonalizacji, charakter interakcji społecznych, sposoby interpretacji podsystemów społecznych etc.

Wykład służy prezentacji podstawowych sposobów rozumienia wątków i problemów w ramach klasycznych teorii socjologicznych. W ramach wykładu przedstawione są teorie głównych socjologów XIX wieku i pierwszej połowy XX w.

Ćwiczenia służą prezentacji najważniejszych klasycznych stanowisk teoretycznych w socjologii. Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z materiałem źródłowym wybranych tekstów socjologicznych, które podejmują teoretyczną refleksję nad społeczeństwem. Wybrane lektury to zbiór tekstów najważniejszych przedstawicieli nauk społecznych XIX w. i pierwszej połowy XX wieku.

Lektury do wykładu:

1. Jerzy Szacki, Historia myśli socjologicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2002.

2. Jonathan H. Turner, Struktura teorii socjologicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2004.

Tematy wykładowe:

1. Co to jest teoria socjologiczna?

2. Pozytywizm - August Comte.

3. Ewolucjonizm - Herbert Spencer.

4. Teoria konfliktu - Karol Marks.

5. Teorie psychologistyczne.

6. Socjologizm - Emile Durkheim.

7. Socjologia humanistyczna - Ferdinand Toennies.

8. Socjologia humanistyczna c.d. - Georg Simmel.

9. Socjologia humanistyczna c.d. - Max Weber.

10. Teoria Vilfredo Pareto.

11. Teoria Pitirima Sorokina.

12. Kulturalizm - Florian Znaniecki.

13. Interakcjonizm i pragmatyzm społeczny - Charles Horton Cooley, William Thomas, George Herbert Mead.

14-15. Funkcjonalizm - Talcott Parsons i Robert King Merton.

Lektury na ćwiczenia:

1. E. Durkheim – „Solidarność mechaniczna i organiczna”, w: J. Szacki, Durkheim.

2. E. Durkheim – „Próba określenia zjawisk religijnych”, „Narodziny świętości”, „Socjologiczna teoria poznania”, w: J. Szacki, Durkheim.

3. F. Toennies – „Wspólnota i społeczeństwo jako typy więzi międzyludzkich”, w: Elementy teorii socjologicznych (dalej: ETS)

4. G. Simmel – Socjologia, r. 1 i 3 z części I oraz r. 1 z części II.

5. M. Weber – Gospodarka i społeczeństwo, tłum. D. Lachowska, ss. 345-354.

6. M. Weber – Gospodarka i społeczeństwo, ss. 410-442.

7. M. Weber – Gospodarka i społeczeństwo, ss. 1015-1079 (oraz „Podstawowe pojęcia...” ss. 5-42).

8. V. Pareto – Uczucia i działania. Fragmenty socjologiczne (red. A. Kojder), ss. 20-26, 49-58, 83-86, 276-282.

9. P. Sorokin – Social and Cultural Dynamics, vol. I, ss. 48-96.

10-11. William I. Thomas – „Definicja sytuacji”, w: ETS; F. Znaniecki – „Fakty i teorie socjologii”, „Rozróżnienie faktów przyrodniczych i kulturowych”, „Humanistyczny współczynnik faktów kulturowych”, „Grupy społeczne jako wytwory uczestniczących w nich jednostek”, „Wartości jako przedmioty kulturowe” w: Szacki, Znaniecki

12. W. Thomas, F. Znaniecki – „Dezorganizacja a reorganizacja”, w: ETS

13. H. Blumer – „Implikacje socjologiczne myśli George’a Herberta Meada”, w: ETS

14. T. Parsons, N. Smelser – Funkcjonalne zróżnicowanie społeczeństwa”, w: ETS

Student prezentuje podstawowe pojęcia, nurty i ich przedstawicieli w klasycznej myśli socjologicznej.

Student wyprowadza szczegółowe wnioski na podstawie ogólnych twierdzeń teoretycznych.

Student krytycznie omawia poszczególne koncepcje teoretyczne w odniesieniu do współczesnych zjawisk społecznych.

Dyskutowanie na forum publicznym pozwala studentowi na ćwiczenie umiejętności prezentacji i obrony własnych założeń analitycznych w konfrontacji z różnorodnością opinii.

Zajęcia dydaktyczne - 30/30

Przygotowanie się do zajęć: czytanie lektur i analiza, przygotowanie ew. referatów - 70

Przygotowanie się do egzaminu / zaliczenia - 50

Łączny nakład pracy studenta w godz. - 180

Kryteria oceniania:

- ocena ciągła (obecność na zajęciach, przygotowanie się do zajęć, aktywność na zajęciach), opcjonalnie referaty i kolokwia (zakres wiedzy z ćwiczeń)

- maksymalnie 2 nieobecności nieusprawiedliwione na ćwiczeniach

Forma egzaminu:

- egzamin ustny z całości przedmiotu (zakres wiedzy z ćwiczeń i wykładów)

- możliwość egzaminu/zaliczenia w formie zdalnej, jeśli będzie taka uzasadniona potrzeba