Współczesne społeczeństwo polskie

obowiązkowe

Wykład obowiązkowy dla I roku studiów licencjackich.

w sali

Dlaczego na polskich chodnikach jest tyle psich kup? Dlaczego czekamy w kolejkach do lekarzy? Po co ludziom dzieci? Czy Polacy są wierzący? Dlaczego Unia Europejska zajmuje się wielkością truskawek i jaki to ma wpływ na

polską rzeczywistość?

Są to pytania odwołujące się do konkretnych codziennych doświadczeń większości z nas. Podczas wykładu, wychodząc właśnie od tego typu pytań, będziemy opisywać zagadnienia i instytucje życia społecznego oraz pokazywać w jaki sposób się one zmieniają w ostatnich latach.

Wprowadzimy i objaśnimy podstawowe wskaźniki, których używa się w socjologii do opisu jakości i dynamiki życia społecznego w różnych dziedzinach m.in.: demografii, stratyfikacji społecznej, rynku pracy, życiu rodzinnym, wzorach konsumpcji, religijności itp.

Omówimy zmiany w Polsce na tle sytuacji w innych krajach Unii Europejskiej oraz odnosząc się do najbliższej przeszłości – realiów PRL.

Omawiając kolejne zagadnienia, będę stosowała następujący schemat:

• pytanie wprowadzające, które odnosi się do codziennych doświadczeń. Decydując się zacząć od tego typu pytań i odpowiedzi na nie, chcę podkreślić, że

opisywane przez nas zagadnienia nie są abstrakcyjne, że można opisywać rzeczywistość społeczną, odwołując się i tłumacząc sens zjawisk, których doświadczamy lub chociaż obserwujemy na co dzień.

• Socjolog powinien jednak umieć znaleźć dla owych codziennych obserwacji wytłumaczenie odnoszące się do teorii. Z tego powodu następnym punktem struktury większości z wykładów będzie przedstawienie najważniejszych teorii i pojęć, kluczowych dla omawianych tematów.

• Zazwyczaj, aby sensownie wyjaśniać współczesne zjawiska, trzeba się odwołać do wiedzy historycznej. Opis tła historycznego pozwala lepiej zrozumieć aktualną

sytuację i zapewnia dystans wobec obserwowanych obecnie zjawisk. W wielu bowiem przypadkach to, co uważamy za specyfikę współczesnych czasów, nie jest

tak wyjątkowe, jak się powszechnie uważa.

• W dalszej części wykładów opiszę wskaźniki i sposoby badania interesujących nas zagadnień. W każdym z przypadków pokazuję także, na ile powszechnie używane wskaźniki są trafne. W niektórych przypadkach zwracamy uwagę na to, jak wskaźnikami można manipulować i udowadniać dzięki tym pozornie

„obiektywnym” miarom to, co chce się udowodnić.

• Zasadniczą część każdego z wykładów stanowi opis przemian we współczesnej Polsce. Przez „współczesną” rozumiemy Polskę ostatnich pięciu latach. Jednak tam, gdzie pokazuję trendy, sięgam także do danych z początku transformacji systemowej. Staram się w tej części akcentować związki między zagadnieniami

omawianymi w kolejnych rozdziałach.

• Aby lepiej zrozumieć aktualną sytuację Polski, warto porównać ją z sytuacją w innych krajach Unii Europejskiej. Analiza porównawcza pozwala między innymi pokazać, na ile elementy rzeczywistości społecznej w Polsce są wyjątkowe, a na ile wpisują się w trendy determinujące rzeczywistość w krajach

europejskich.

Podręcznik akademicki „Współczesne społeczeństwo polskie” (red.)

Anna Giza, Małgorzata Sikorska, PWN, Warszawa 2012 (fragmenty wybrane i wskazane studentom).

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne

K_W04 posiada podstawową wiedzę strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W05 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych

K_W06 posiada podstawową wiedzę na temat narzędzi i celów polityki społecznej

K_W07 posiada podstawową wiedzę o rodzajach więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowościach

K_W08 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne

K_W10 posiada podstawową wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym Polski i współczesnego świata

K_W13 rozumie na czym polega specyfika analizy socjologicznej

K_W16 posiada podstawową wiedzę na temat najważniejszych zagranicznych, międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych

K_W17 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W19 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa w społeczeństwa sferze publicznej

K_W20 posiada podstawową wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także rozumie na czym polegają te procesy

K_W21 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych

K_W22 posiada podstawową wiedzę na temat aktualnych potrzeb i problemów społeczeństwa polskiego oraz zmian w tym zakresie

K_U02 potrafi zastosować podstawowe terminy i kategorie socjologiczne do analizy społeczeństwa, zwłaszcza współczesnego społeczeństwa polskiego

K_U03 potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do przeprowadzenia prostych analiz socjologicznych, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami

K_U05 potrafi dokonać prostej analizy konsekwencji procesów zachodzących we współczesnych społeczeństwach

Wykład kończy się egzaminem pisemnym, który ma formę testu złożonego z pytań zamkniętych oraz pytań otwartych.

Egzamin odbędzie się zdalnie na platformie Kampus

W razie niezdania egzaminu, student ma prawo do egzaminu poprawkowego, który także ma formę testu pisemnego.

Bilans pracy studenta:

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 2h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu) – 15h