Analiza filozoficzna w ujęciu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej 

seminaria monograficzne

Jest pożądane, aby uczestnicy mieli za sobą kurs logiki elementarnej lub semiotyki logicznej.

w sali

Seminarium poświęcone jest metodom badawczym stosowanym w Szkole Lwowsko-Warszawskiej (SLW), polskiej gałęzi filozofii analitycznej. Do SLW zalicza się K. Twardowskiego (założyciela Szkoły), jego uczniów (czyli m.in. J. Łukasiewicza, W. Witwickiego, T. Kotarbińskiego, S. Leśniewskiego, T. Czeżowskiego, K. Ajdukiewicza, I. Dąmbską), oraz uczniów jego uczniów. SLW odegrała wielką rolę w polskiej i europejskiej filozofii I połowy XX wieku, a tradycja Szkoły trwała w pewnej formie także po II Wojnie Światowej. W ostatnich latach obserwujemy na świecie renesans zainteresowania dorobkiem naukowym SLW.

Seminarium poświęcone jest metodom badawczym stosowanym w Szkole Lwowsko-Warszawskiej (SLW), polskiej gałęzi filozofii analitycznej. Do SLW zalicza się K. Twardowskiego (założyciela Szkoły), jego uczniów (czyli m.in. J. Łukasiewicza, W. Witwickiego, T. Kotarbińskiego, S. Leśniewskiego, T. Czeżowskiego, K. Ajdukiewicza, I. Dąmbską), oraz uczniów jego uczniów. SLW odegrała wielką rolę w polskiej i europejskiej filozofii I połowy XX wieku, a tradycja Szkoły trwała w pewnej formie także po II Wojnie Światowej. W ostatnich latach obserwujemy na świecie renesans zainteresowania dorobkiem naukowym SLW.

Zgodnie z obiegowymi poglądami:

(1) członków SLW nie łączył żadnej wspólny zestaw poglądów, a jedynie nastawienie metodologiczne;

(2) metodologicznym rdzeniem szkoły było respektowanie postulatów precyzji wypowiedzi oraz dobrego uzasadnienia poglądów.

Celem seminarium jest sprawdzenie, czy poglądy te są trafne i czy w SLW posługiwano się jakimiś swoistymi metodami badawczymi, odróżniającymi tę formację od innych prądów filozofii analitycznej.

Twórcą Szkoły Lwowsko-Warszawskiej był Kazimierz Twardowski (1866-1938), uczeń Franza Brentana, który w latach 1895-1930 nauczał filozofii w Uniwersytecie Lwowskim i wychował kilka pokoleń uczonych. Do SLW zalicza się uczniów Twardowskiego (m.in. m.in. Jana Łukasiewicza, Władysława Witwickiego, Tadeusza Kotarbińskiego, Stanisława Leśniewskiego, Tadeusza Czeżowskiego, Kazimierza Ajdukiewicza i Izydorę Dąmbską) oraz uczniów jego uczniów. Szkoła Twardowskiego odegrała wielką rolę w polskiej filozofii I połowy XX wieku, a tradycja Szkoły trwała w pewnej formie także po II Wojnie Światowej.

Seminarium poświęcone jest metodom badawczym stosowanym w Szkole Lwowsko-Warszawskiej (SLW). Pierwszym zadaniem, jakie sobie postawimy, jest sprawdzenie, czy trafne są obiegowe poglądy na temat SLW, a mianowicie twierdzenia, (1) że członków SLW nie łączył żadnej wspólny zestaw poglądów, a jedynie nastawienie metodologiczne oraz (2) że metodologicznym rdzeniem szkoły było respektowanie postulatów precyzji wypowiedzi oraz dobrego uzasadnienia poglądów. Przyjrzymy się też różnym interpretacjom i formom stosowania tych postulatów w badaniach filozoficznych, jak również ich przydatności z dzisiejszej perspektywy. Drugim celem seminarium jest rekonstrukcja metod filozoficznych stosowanych w SLW. Są wśród nich takie metody, jak: analiza i konstrukcja pojęć, parafraza semantyczna i reistyczna, aksjomatyzacja i ogólniej – użycie metod formalnych w filozofii. Interesować nas będzie zwłaszcza kwestia, czy metody te wyróżniają SLW jako formację swoistą na tle innych gałęzi ruchu analitycznego.

Kolejne posiedzenia seminarium będą poświęcone analizie tekstów przedstawicieli SLW, w których opisują oni lub stosują wymienione metody filozoficzne.

- Kazimierz Twardowski: O jasnym i niejasnym stylu filozoficznym, O czynnościach i wytworach, Symbolomania i pragmatofobia, Co to jest filozofia i po co się jej uczymy?

- Jan Łukasiewicz: Analiza i konstrukcja pojęcia przyczyny, O potrzebie założenia instytutu metodologicznego, O metodę w filozofii, Znaczenie analizy logicznej dla poznania, Logistyka a filozofia, Co dała filozofii współczesnej logika matematyczna?

- Tadeusz Kotarbiński, O pojęciu metody, O postawie reistycznej czyli konkretystycznej, Humanistyka bez hipostaz, Fazy rozwojowe konkretyzmu, Filozof, O potrzebie zaniechania wyrazów „filozofia”, „filozof”, „filozoficzny” itp.

- Tadeusz Czeżowski: O filozofii, Filozofia na rozdrożu, O metodzie opisu analitycznego, Generalizacja – abstrakcja – formalizacja, Klasyfikacja rozumowań i jej konsekwencje w teorii nauki, O tradycyjnych rozróżnieniach wśród definicji

- Kazimierz Ajdukiewicz: Epistemologia i semiotyka, Systemy aksjomatyczne z metodologicznego punktu widzenia, O stosowalności czystej logiki do zagadnień filozoficznych, Zagadnienie idealizmu w sformułowaniu semantycznym, Metodologia i metanauka, Klasyfikacja rozumowań, Zagadnienie uzasadniania

- Maria Ossowska: Podstawy nauki o moralności

- Maria Ossowska i Stanisław Ossowski: Nauka o nauce

- Izydora Dąmbska: O niektórych poglądach z zakresu teorii nauki w Szkole Lwowsko-Warszawskiej, O niektórych koncepcjach metafilozoficznych w Szkole Lwowsko-Warszawskiej

- Maria Kokoszyńska: W sprawie walki z metafizyką

- Marian Przełęcki: Argumentacja reisty, Metafizyka w Szkole Lwowsko-Warszawskiej

- Jan Woleński: Kierunki i metody filozofii analitycznej

- Adam Nowaczyk: Wszystko ujdzie

- Jerzy Perzanowski: Logika a filozofia. Uwagi o zasięgu analizy logicznej w naukach filozoficznych

- Jacek Jadacki: Dobra robota w filozofii

Nabyta wiedza:

Osoba, która ukończyła kurs, zna terminologię filozoficzną z zakresu metodologii, zna metody filozoficzne stosowane w Szkole Lwowsko-Warszawskiej; ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki metodologicznej filozofii.

Nabyte umiejętności:

Osoba, która ukończyła kurs, samodzielnie analizuje problemy z zakresu metodologii filozofii, potrafi zrekonstruować problemy i ograniczenia poszczególnych metod filozoficznych.

Nabyte kompetencje społeczne:

Osoba, która ukończyła kurs, jest świadoma wartości dziedzictwa polskiej filozofii analitycznej, dąży do zachowania i rozwijania tego dziedzictwa.

Każdy uczestnik seminarium zobowiązany jest: (a) uczestniczyć regularnie w zajęciach; (b) przygotować co najmniej jeden referat w semestrze (na podstawie wskazanego tekstu); (c) przygotować co najmniej jedno sprawozdanie z zajęć w semestrze.