Deleuze i literatura

seminaria monograficzne

bierna znajomość języka francuskiego lub angielskiego

w sali

Na seminarium omawiać będziemy najważniejsze teksty Gilles’a Deleuze’a poświęcone literaturze.

Dla Gilles’a Deleuze’a literatura była nie tylko pełnoprawnym przedmiotem namysłu filozoficznego, ale także – a nawet przede wszystkim – stałym punktem odniesienia, formą myśli rożną od filozofii, lecz nie mniej intensywną i wnikliwą. Jak mało rozumieją z niej ci, którzy są w stanie powiedzieć: „to tylko literatura”…

Zarazem literatura, jaką cenił i o której pisał Deleuze, jest szczególnego rodzaju. Jako jeden z niewielu francuskich filozofów uznawał w tej kwestii wyższość autorów piszących po angielsku (jeden z jego najlepszych esejów nosi tytuł „ O wyższości literatury angielsko-amerykańskiej”), a bardziej niż zagadnienie écriture interesowała go twórczość, w której eksperyment pisarski jest jednocześnie poszukiwaniem, tworzeniem nowych form życia. Wbrew temu, do czego chciała nas przekonać wulgarna psychoanaliza, wielcy pisarze nie są chorymi, z których powinniśmy uczynić pacjentów, sami zajmując pozycję terapeuty bądź lekarza. Nawet rzeczywiście będąc chorzy, a czasem właśnie dzięki temu, pozostają oni twórcami, stawiają diagnozy i wskazują możliwe linie ujścia, drogi wyjścia z pułapek zastawianych na życie przez aparaty władzy, logikę neurozy itp.

Na seminarium omawiać będziemy najważniejsze teksty Deleuze’a (lub tandemu Deleuze/Guattari) na temat literatury, szczególny nacisk kładąc ten swoiście witalistyczny wątek, a także na związaną z nim problematykę upodmiotowienia i stawania się oraz bardziej ogólne zagadnienie relacji między filozofią, literaturą i psychoanalizą.

Omawiać będziemy, w całości lub we fragmentach, następujące prace Gilles’a Deleuze’a (druga data odnosi się do wydania polskiego; książki nietłumaczone na język polski są dostępne w przekładzie angielskim):

- Proust i znaki (1964/2000)

- Présentation de Sacher-Masoch. Le froid et le cruel (1967)

- Logika sensu (1969/2011)

- Kafka. Pour une littérature mineure (z Feliksem Guattarim, 1972)

- Dialogues (z Claire Parnet; 1977)

- Tysiąc plateau (z Feliksem Guattarim, 1980/2016)

- Co to jest filozofia? (z Feliksem Guattarim, 1991/2000)

- Krytyka i klinika (1993/2016)

- L'Île déserte et autres textes. Textes et entretiens 1953-1974 (2002)

- Deux régimes de fous. Textes et entretiens 1975-1995 (2003)

Równolegle będziemy, rzecz jasna, odświeżać sobie teksty literackie, o których pisze Deleuze, a więc dzieła Prousta, Sacher-Masocha, Kafki, Melville’a, Tourniera, Fitzgeralda i innych.

Nabyta wiedza:

Student

- zna na terminologię filozoficzną stosowaną przez Gilles’a Deleuze’a w jego analizach tekstów literackich

- zna i rozumie rolę refleksji filozoficznej w kształtowaniu kultury

Nabyte umiejętności:

Student:

- czyta i interpretuje tekst filozoficzny

- poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną

Nabyte kompetencje społeczne:

Student

- zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego

- jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów;

Uczestnicy będą oceniani na podstawie obecności oraz aktywności na zajęciach