Fenomenologia francuska 2: ortodoksja i rewizja

seminaria monograficzne

Uczestnik seminarium powinien znać historię filozofii nowożytnej na poziomie studenta trzeciego roku studiów lub wykazywać szczególne zainteresowanie dla nurtu fenomenologicznego, poparte już jakimiś samodzielnymi lekturami z tego zakresu; powinien być przygotowany do wygłaszania referatów, pisania krótkich prac seminaryjnych i do brania aktywnego udziału w dyskusjach. Analizie poddawane będą zasadniczo teksty dostępne w języku polskim.

w sali

Celem seminarium - które będzie kontynuacją seminarium ubiegłorocznego - jest prześledzenie ewolucji, jakiej podlegała w XX stuleciu fenomenologia, szczególnie w jej francuskim wydaniu – poczynając jednak od klasycznego (choć zmieniającego się w czasie) stanowiska Husserla, poprzez odmianę fenomenologii proponowaną przez Heideggera, aż po „heretyckie” wersje francuskiej fenomenologii, znajdujące wyraz w rozmaitych tzw. „zwrotach”: teologicznym, estetycznym, kognitywistycznym, itp.

Seminarium będzie kontynuacją seminarium ubiegłorocznego, w czasie którego prześledzono tylko część ważnych propozycji fenomenologów francuskich. Celem seminarium jest zbadanie historycznej ewolucji jednego z najważniejszych nurtów filozofii XX wieku, jakim jest fenomenologia – szczególnie na przykładzie jej wersji francuskiej. Prace seminaryjne rozpoczną się od sumarycznego przypomnienia stanowiska fundatora fenomenologii E.Husserla – w nawiązaniu do ostatnio wydanego przekładu książki Doświadczenie i sąd – oraz od przypomnienia stanowiska Heideggera – w nawiązaniu do jego pracy Podstawowe problemy fenomenologii. Następnie poddane zostaną analizie teksty – pominięte w dotychczasowych pracach seminaryjnych - najważniejszych przedstawicieli pokolenia „pierwszej” francuskiej recepcji fenomenologii (Sartre, Merleau-Ponty) – co będzie służyło wydobyciu motywów, które spowodowały przejście we francuskiej fenomenologii od paradygmatu epistemologicznego do paradygmatu ontologicznego, egzystencjalnego i społecznego. Wreszcie analizie poddane zostaną teksty następnego pokolenia francuskich fenomenologów (Levinas, Ricoeur, Henry, Marion), którzy wytyczyli jej „heretyckie”, nieortodoksyjne wobec klasycznych założeń szlaki – a także teksty myślicieli wiernie bądź częściowo tylko inspirujących się fenomenologią, którzy ukazali jej możliwe „otwarcia” na nową problematykę, ale także jej ograniczenia (Lyotard, Derrida, Richir, Franck, Depraz). Wszystko to będzie służyło przygotowaniu odpowiedzi na pytanie o aktualną kondycję nurtu fenomenologicznego w panoramie dzisiejszej problematyki filozoficznej i o ewentualne dalsze perspektywy (lub ich brak) jej rozwoju.

E. Husserl, Doświadczenie i sąd (fragmenty);

M.Heidegger, Podstawowe problemy fenomenologii (fragmenty);

J.P.Sartre, Byt i nicość (fragmenty);

M. Merleau-Ponty, Widzialne i niewidzialne (fragmenty);

P.Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka (fragmenty);

P.Ricoeur, O sobie samym jako innym (fragmenty);

E. Levinas, Całość i nieskończoność (fragmenty);

E. Levinas, Inaczej niż być…. (fragmenty);

E.Levinas, Bóg. Śmierć i czas (fragmenty);

M. Henry, Wcielenie (fragmenty)

J.F.Lyotard, Fenomenologia (fragmenty);

J.L. Marion, Bóg bez bycia, (fragmenty);

J.L. Marion, Będąc danym, (fragmenty);

N. Depraz, Zrozumieć fenomenologię (fragmenty);

Antologia: „Fenomenologia francuska. Rozpoznania-interpretacje- rozwinięcia”, red. J.Migasiński i I.Lorenc, (fragmenty).

Student zna główne kierunki rozwoju fenomenologii, jej metody badawcze i jej węzłowe problemy. Posiada umiejętność dobierania strategii argumentacyjnej i odpowiedzi na krytykę oraz prowadzi na poziomie podstawowym pracę badawczą. Nabywa kompetencji w zakresie samodzielnego formułowania propozycji rozwiązań napotkanych problemów filozoficznych oraz w zakresie pracowania w grupie dyskusyjnej.

Aktywność w czasie zajęć, wygłoszenie referatu, przedłożenie pisemnej pracy seminaryjnej.