Filozofia średniowieczna

monograficzne

w sali

Zajęcia są prezentacją dziejów filozofii w układzie problemowym, dzięki czemu student zyskuje możliwość nowego spojrzenia na kształtowanie się tak kluczowych zagadnień (zagadnienia metafizyczne, antropologiczne i kosmologiczne, relacja filozofii do teologii, mistyczne aspekty filozofii), jak i pojęć filozofii średniowiecznej (takich jak: byt, Bóg, uniwersalia, wola, intelekt, obraz i podobieństwo Boże w człowieku/świecie, dialektyka, kontemplacja). Ponadto, w tej problemowej perspektywie przedstawione są formowanie i wzajemne oddziaływanie szkół i nurtów filozoficznych.

Podczas wykładów zostaną zaprezentowane w sposób przekrojowy najważniejsze dla tego okresu zagadnienia filozoficzne. Rozważaną są więc następujące zagadnienia: jak rozumiano w okresie średniowiecza relację filozofii do teologii; na czym zasadzała się wedle ówczesnych myślicieli prawdziwa wolność człowieka; dlaczego tak istotny był dla nich spór o uniwersalia; czym charakteryzowała się średniowieczna mistyka i jaki był jej związek z filozofią; co średniowieczni myśliciele mieli do powiedzenia na temat sensu historii i jej ostatecznego spełnienia się w Królestwie Bożym; w jakim stopniu idee filozoficzne wpływały na średniowieczna literaturę i sztukę; w końcu, czy i w jakim sensie mądrość Orygenesa, Augustyna, Pseudo-Dionizego, Tomasza, Eckkharta i innych ważnych myślicieli epoki jest wciąż „żywą” mądrością, mogącą oświetlać drogi i dylematy człowieka współczesnego.

Orygenes, O zasadach (wybór) oraz fragmenty z antologii Duch i ogień; Grzegorz z Nyssy, O stworzeniu człowieka (wybór); Grzegorz z Nazjanzu, Mowy (wybór); Nemezjusz z Emezy, O naturze ludzkiej (wybór); Augustyn, Dialogi filozoficzne (wybór); Pseudo-Dionizy Areopagita, Teologia mistyczna, Listy; Jan Szkot Eriugena, Periphyseon (wybór), Komentarz do Ewangelii Jana (wybór)

Bernard z Clairvaux, O umiłowaniu Boga i inne traktaty (wybór); Wilhelm z Saint-Thierry, O kontemplacji Boga, Zwierciadło natury (wybór); Tomasz z Akwinu, O substancjach czystych, Summa contra Gentiles (wybór), O mocy Boga (wybór); Mistrz Eckhart, Kazania i Traktaty (wybór); Mikołaj z Kuzy, O oświeconej niewiedzy (wybór)

Lektury uzupełniające:

E. Gilson, Duch filozofii średniowiecznej; B. McGinn, Fundamenty mistyki; N. Łosski, Teologia mistyczna Kościoła Wschodniego; E. Gilson, Wprowadzenie do nauki św. Augustyna; A. Kijewska, Neoplatonizm Jana Szkota Eriugeny; M-D. Chenu, Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu

Nabyta wiedza:

- student wymienia i wyjaśnia podstawowe terminy filozofii średniowiecznej, prezentuje ich genezę i specyficzne użycie u poszczególnych omawianych myślicieli;

- charakteryzuje najważniejsze średniowieczne tradycje i nurty filozoficzne, ukazuje ich główną charakterystykę i wzajemne zależności;

- przedstawia genezę najważniejszych pojęć i kategorii, którymi dzisiaj operuje historyk filozofii;

Nabyte umiejętności:

- student uzupełnia wiadomości z wykładu, poszukując literatury przedmiotu

- formułuje własne pytania do treści wykładu.

Nabyte kompetencje społeczne:

- wyjaśnia znaczenie średniowiecznego dziedzictwa filozoficznego.

Kryteria oceniania

- obecność

- aktywność na zajęciach

- końcowy egzamin ustny