Historia duchowa świata nowoczesnego (I)

fakultatywne

w sali

W ramach wykładu ukazane zostaną źródła nowoczesności, to, co ją przygotowało i umożliwiło, jej początki, kolejne fazy, ujmowane wedle schematu wczesna-dojrzała-późna nowoczesność, a przede wszystkim – jej „duch” i jego stawanie się. „Fenomenologia ducha nowoczesnego” to hasło i wyzwanie, które będzie nam przyświecać. Pierwszy rok wykładu obejmie pierwszą – historycznie – połowę dziejów nowoczesnych, zatem jego podtytuł to: od renesansu do rewolucji.

1 Źródła świata nowoczesnego – starożytność, chrześcijaństwo

2 Sytuacja wyjściowa: późne średniowiecze – u progu nowoczesności. Tomasz z Akwinu i Dante Alighieri

3 Humanizm – Pico della Mirandola i „dezesencjonalizacja” człowieka

4 Humanizm – Erazm z Rotterdamu

5 Machiavelli – narodziny polityki mocy

6 Kolumb i jego koledzy – o „odkryciu” świata

7 Geniusze renesansu. Od kondotierów do artystów. Leonardo, Michelangelo.

8 Protestantyzm

9 Utopie wczesnej nowoczesności

10 Nauka wczesno-nowoczesna i nieskończoność. Od Kopernika do Newtona

11 Narodziny jednostki

12 Nowa filozofia – Bacon. Wiedza to władza

13 Narodziny anty-nowoczesności, czyli kontr-reformacja

14 Narodziny Ego. Podmiot racjonalny. Egocentryzm i egoizm – Kartezjusz, Hobbes, Spinoza.

15 Załamanie podmiotu religijnego – Pascal

16 Ateizm i sekularyzm

17 Podmiot i władza. Pan, niewolnik, poddany, obywatel. Społeczeństwo obywatelskie

18 Nowoczesność i rewolucja (angielska, amerykańska, francuska, przemysłowa)

Dante, „Życie nowe”

Pico della Mirandola „Oratio de Hominis Dignitate”

Erazm z Rotterdamu, „Pochwała głupoty”

N. Machiavelli, „Książę”

P. Sloterdijk, „Musisz życie swe odmienić”, „Kryształowy pałac”

T. Todorov, „Podbój Ameryki”

M. Luter, „Kazania”

T. Morus, „Utopia”

A. Koyre, „Od skończonego świata do nieskończonego wszechświata”

Th. Adorno, M. Horkheimer, „Dialektyka oświecenia”

M. de Montaigne, „Próby”

N. Elias, „Proces cywilizacji”

B. Pascal, „Myśli”

B. Spinoza, „Etyka”

G.W.F. Hegel, „Zasady filozofii prawa”, „Fenomenologia ducha”

E. Hobsbawm, „Wiek rewolucji”

I. Wallerstein, „Europejski uniwersalizm”

i inne...

Nabyta wiedza: student zna i rozumie podstawowe idee, koncepcje, terminy filozoficznej idei nowoczesności; zna historię idei nowoczesności oraz samej nowoczesnej samowiedzy człowieka i świata nowoczesnego; zna, rozumie i potrafi analizować wybrane idee klasycznych autorów filozofii nowożytnej i nowoczesnej – w stopniu zaawansowanym w stosunku do słuchacza kursu Historii Filozofii Nowożytnej

Nabyte umiejętności: student zna sposoby odróżniania tego, co nowoczesne, od tego, co nienowoczesne; potrafi wskazać różne podstawowe wymiary, definicje i różne aspekty tego, co nowoczesne; potrafi wskazać teksty ideologicznie uzasadniające nowoczesność oraz te, które odnoszą się do niej negatywnie; potrafi w mowie i na piśmie sformułować postulaty nowoczesnego życia oraz wskazać ich ograniczenia i aporie

Nabyte kompetencje społeczne: student zna i rozumie zakres, ograniczenia i ogólne przeznaczenie idei i programu nowoczesności w wymiarze życia społecznego; odróżnia nowoczesne formy budowania więzi społecznych od form tradycyjnych; rozumie zakres, ograniczenia i cele wiedzy, oświecenia i edukacji w nowoczesnym życiu społecznym i umie w praktyce wspierać procesy modernizacyjne

Frekwencja