Problemy społeczne współczesnego społeczeństwa polskiego

obowiązkowe

Konwersatorium nastawione jest na analizę podstawowych zjawisk i procesów społecznych rozpoznawanych jako problemy społeczne i jako takie zinstytucjonalizowanych we współczesnej Polsce. Tematem dyskusji będzie zarówno dorobek badaczy owych zjawisk, jak i podstawowe argumenty w debacie publicznej toczącej się wokół rozmaitych propozycji „radzenia sobie” z poszczególnymi problemami.

W toku zajęć zaprezentowane i przedyskutowane zostaną podstawowe opcje teoretyczne socjologii problemów społecznych (m.in. teoria dezorganizacji, funkcjonalizm, konstruktywizm). Dyskusji poddane zostaną także kłopoty z socjologią problemów społecznych w ogóle (m.in. omawiane będą klasyczne tezy Millsa dotyczące profesjonalnej ideologii patologów społecznych). Następnie przejdziemy do analizy typowych tzw. patologii społecznych, takich, jak przestępczość, narkomania, prostytucja, itp., a także problemów społecznych wynikających z regionalnego zróżnicowania procesów modernizacyjnych. Analizie i dyskusji poddamy również napięcia strukturalne związane ze zróżnicowaniem społecznym (bieda, problematyka rynku pracy, dostęp do edukacji, problematyka wykluczenia i marginalności społecznej).

• Durkheim, E. „Zasady rozróżniania faktów normalnych i patologicznych” w: „Zasady metody socjologicznej”

• Merton, R.K. „Funkcje jawne i ukryte”

• Frieske, K.W. „Teoretyczne opcje socjologii problemów społecznych”

• Mills, C. W. „Zawodowa ideologia patologów społecznych”, w: J. Mucha „C. W. Mills”, 1985

• Blumer, H. „Social problems as collective beaviour”, Social Problems 1971 (vol. 18, nr 3).

• Merton, R.K. „Social problems and sociological theory”, w: R. K. Merton, R. A. Nisbet (red) Contemporary Social Problems - An Introduction to the Sociology of Deviant Behaviour and Social Disorganization; Harcourt, Brace & World Inc. 1961. Str. 697-737. (tłumaczenie)

• Frieske, K. i Poławski, P. „Opieka i kontrola”, BPS 1996, rozdział 1 „Strategie rozwiązywania problemów społecznych”, s. 11-41

• Dzierzgowski, J. „David Garland i kultura kontroli”, Kultura i Społeczeństwo 2007, nr 3, s. 93-114

• A. Sen „Rozwój i Wolność”, Zysk i S-ka 2002, rozdz. 4 „Ubóstwo jako niedostatek możliwości”, s. 105-129

• K.W. Frieske „Społeczne wykluczenie: o nicowaniu pojęć”. W: S. Golinowska (red.) „Ubóstwo i wykluczenie społeczne. Badania-metody-wyniki”. IPISS, W-wa 2005.

• Rossi P. H. „The politics of homelessness”, w: „Sociology and the Public Agenda” red. W.J.Wilson; Sage Publications 1993; str.287-299 (tłumaczenie)

• Zielińska, I. „Media, interes i panika moralna”, Kultura i Społeczeństwo 2004, nr 4: 161-177

• E. Tarkowska „Co wiemy i czego nie wiemy o polskiej biedzie”, w: Janusz Mucha, Ewa Narkiewicz-Niedbalec, Maria Zielińska (red.) „Co nas łączy, co nas dzieli?” Zielona Góra, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2008

• N. Christie „Dogodna Ilość przestępstw”, PSEP, Warszawa, 2004, rozdział 1 „Przestępstwo nie istnieje”

• A. Kiersztyn „Czy bieda czyni złodzieja? Związki między bezrobociem, ubóstwem a przestępczością” Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, rozdz. W poszukiwaniu mechanizmów przyczynowych

• P. Poławski „Alteracje prostytucji. Sex work i społeczna patologia”

***Literatura jest przykładowa. Każdy prowadzący ustali szczegółową listę lektur w prowadzonych przez siebie grupach

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne

K_W04 posiada podstawową wiedzę strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W05 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych

K_W06 posiada podstawową wiedzę na temat narzędzi i celów polityki społecznej

K_W10 posiada podstawową wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym Polski i współczesnego świata

K_W17 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W20 posiada podstawową wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także rozumie na czym polegają te procesy

K_W21 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych

K_W22 posiada podstawową wiedzę na temat aktualnych potrzeb i problemów społeczeństwa polskiego oraz zmian w tym zakresie

K_U02 potrafi zastosować podstawowe terminy i kategorie socjologiczne do analizy społeczeństwa, zwłaszcza współczesnego społeczeństwa polskiego

K_U04 potrafi posługiwać się podstawowymi kategoriami teoretycznymi do opisu zmian społecznych we współczesnych społeczeństwach

K_U05 potrafi dokonać prostej analizy konsekwencji procesów zachodzących we współczesnych społeczeństwach

K_U11 potrafi na podstawie posiadanej wiedzy sformułować ogólną ocenę działania podjętego w celu rozwiązania konkretnych problemów społecznych

K_U13 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji

K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy

1. Obecności na zajęciach

2. Aktywność oceniana na każdych zajęciach

3. Krótka prezentacja lub omówienie danych zastanych dotycząca wybranego problemu społecznego / desk research

4. Egzamin / Sprawdzian pisemny - test z pytaniami otwartymi

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek, przygotowanie prezentacji) - 4h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu) - 10h.