Pośrednicy kulturowi świata śródziemnomorskiego. Spotkania i transfery w epoce nowożytnej.

fakultatywne

1) Student dysponuje podstawową wiedzą na temat historii powszechnej w XVI i XVII wieku.

2) Student gotów jest przystąpić do lektury kilku tekstów źródłowych, opracowań naukowych oraz wziąć udział w dyskusji na ich temat.

3) Student wykazuje znajomość języka angielskiego na poziomie umożliwiającym zrozumienie tekstów naukowych. Pomocna będzie również bierna znajomość języka włoskiego lub hiszpańskiego.

Celem zajęć jest wskazanie na czynniki spajające świat śródziemnomorski w okresie nowożytnym. Osią zajęć będzie analiza kategorii pośredników kulturowych: ludzi, którzy funkcjonowali w różnych kulturach, religiach, państwach i systemach społecznych. Grupę tę stanowili ludzie tacy jak: dyplomaci, agenci, kupcy, renegaci, żołnierze, niewolnicy, konwertyci, misjonarze czy żeglarze.

Mimo napięć politycznych, religijnych, kulturowych i cywilizacyjnych w Śródziemnomorzu grupa tych ludzi była liczna i potrzebna wszystkim zainteresowanym stronom: władcom, dowódcom, dyplomatom, kupcom czy duchownym. Obok napięć i nierzadko formalnego stanu wojny istniał nieformalny system powiązań umożliwiający wzajemne poznanie i postawę otwartą. Szczególnie widoczne jest to w przypadku dyplomacji, której analiza pozwala dostrzec ten ukryty świat wzajemnych zależności i interesów.

Konwersatorium rozpocznie się od zajęć ogólnych, przedstawienia celu, koncepcji i programu zajęć. Program semestralny konwersatorium składa się z trzech głównych bloków tematycznych:

Pierwszy, to wprowadzenie do sytuacji geopolitycznej i społecznej na Śródziemnomorzu XVI i XVII stulecia oraz do funkcjonowania dyplomacji nowożytnej (stałe przedstawicielstwa dyplomatyczne, funkcjonowanie ambasad, personel, narzędzia pracy, obieg informacji itp.) jako ówczesnej formy rywalizacji między państwami. Ten blok służyć będzie do refleksji nad rolą nowożytnego dyplomaty: osoby, która była kluczowym ogniwem inicjującym pośrednictwo kulturowe; człowiekiem posiadającym rozległą sieć informatorów i wykonawców, rekrutujących się z ludzi funkcjonujących „pomiędzy”, na pograniczu podziałów politycznych, religijnych, kulturowych, gospodarczych etc.

Druga część zostanie poświęcona spotkaniom z ludźmi z owego pogranicza. Głównym celem tej części zajęć będzie prześledzenie różnych przykładów owych brokerów (takich jak: kupcy, agenci, misjonarze, żołnierze, niewolnicy, konwertyci etc.) z odmiennych kręgów kulturowych. Analiza ta przybliży realia świata śródziemnomorskiego, a także pozwoli określić kryteria stosunku do tych ludzi (Inny, Obcy, wróg, przyjaciel, użyteczny, bezwartościowy etc.), przy użyciu instrumentarium pojęciowego z zakresu analizy dyskursu na temat obcości i identyfikacji kulturowej.

Trzeci blok stanowić będzie podsumowanie semestru zajęć. Będziemy próbowali określić związek między domniemanym antagonizmem świata chrześcijańskiego i muzułmańskiego a istnieniem rzeszy owych pośredników w służbie ówczesnych imperiów.

Literatura obowiązkowa:

Braudel F., Morze Śródziemne i świat śródziemnomorski w epoce Filipa II, t. II Warszawa 2004.

Gürkan E. S., Espionage in the 16th Century Mediterranean: Secret Diplomacy, Mediterranean Go-Betweens and the Ottoman Habsburg Rivalry, Waszyngton 2012.

Mattingly G., Renaissance Diplomacy, Nowy Jork 2008.

Rothman E. N, Brokering Empire. Trans-Imperial Subjects between Venice and Istanbul, Ithaca–Londyn 2012.

Student, który ukończył kurs:

K_W01 zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę kulturze

K_W05 zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury

K_W07 zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych

K_U02 potrafi dokonać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych

K_U07 potrafi przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim

K_U10 potrafi przygotować wystąpienie ustne uwzględniające potrzeby odbiorców

K_K03 jest gotów do poznawania nowych metod badawczych

K_K07 przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych

K_K09 jest gotów do zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej

Do zaliczenia zajęć wymagane są:

1) aktywny udział w zajęciach: dyskusja lub przygotowanie referatu (prezentacji, posteru) na temat głównych tez określonej lektury;

2) przygotowanie końcowego eseju związanego z jednym z tematów zajęć dotyczącym pośredników międzykulturowych w okresie nowożytnym.

Kryteria oceny obejmują: nabycie wiedzy z zakresu problemowego obejmującego tematykę konwersatorium, umiejętność dogłębnej i krytycznej lektury analizowanych tekstów, oryginalność i trafność wyrażanych opinii, rzetelność w zakresie referowania tez wskazanych publikacji, jasność i zwięzłość przygotowywanych referatów (prezentacji itp.), elegancję i komunikatywność wypowiedzi pisemnych.