Ciało ludzkie - od teatrów anatomicznych do cielesności

seminaria monograficzne

„Być żywym oznacza być owładniętym przez popęd ku auto-ekspozycji. Żywe rzeczy ukazują się niczym aktorzy na scenie ustanowionej dla nich” (Hanna Arendt). W tym teatrze ciało staje się obrazem żywego bytu – człowieka. W trakcie seminarium obraz ciała, podobnie jak ciało ludzkie poddawane różnego rodzaju zabiegom ze strony nauk ścisłych: medycyny, biologii, poddany zostanie analizie przez nauki humanistyczne: filozofię, antropologię, historię, kulturoznawstwo. Obrazy ciała są mocno nacechowane symbolicznie, stąd też w pierwszej kolejności interesować nas będzie obraz ciała jako obraz człowieka. Rozpoczynając od czasów nowożytnych przyjrzymy się różnym kontekstom w których pojawia się ciało: wyidealizowane, chore, monstrualne, martwe, zanatomizowane. Interesować nas będą również kulturowe aspekty współczesnych metod wytwarzających technicznie zaawansowane obrazy ciała i pytanie czy kartograficzny obraz ciała ma jeszcze zdolność reprezentacji człowieka.

„Być żywym oznacza być owładniętym przez popęd ku auto-ekspozycji. Żywe rzeczy ukazują się niczym aktorzy na scenie ustanowionej dla nich” (Hanna Arendt). W tym teatrze ciało staje się obrazem żywego bytu – człowieka. W trakcie seminarium obraz ciała, podobnie jak ciało ludzkie poddawane różnego rodzaju zabiegom ze strony nauk ścisłych: medycyny, biologii, poddany zostanie analizie przez nauki humanistyczne: filozofię, antropologię, historię, kulturoznawstwo. Obrazy ciała są mocno nacechowane symbolicznie, stąd też w pierwszej kolejności interesować nas będzie obraz ciała jako obraz człowieka. Rozpoczynając od czasów nowożytnych przyjrzymy się różnym kontekstom w których pojawia się ciało: wyidealizowane, chore, monstrualne, martwe, zanatomizowane, wstrętne. Interesować nas będą również kulturowe aspekty współczesnych metod wytwarzających technicznie zaawansowane obrazy ciała i pytanie czy kartograficzny obraz ciała ma jeszcze zdolność reprezentacji człowieka.

Wybrane tematy:

1. Od ciała pięknego, wdzięcznego, przez wstydliwe, wstrętne do wzniosłego.

2. Monstra i hybrydy.

3. Humanizacja ciała w atlasach anatomicznych – Vesalius.

4. Zobaczyć czy dotknąć? Sekcje zwłok i lekcja anatomii.

5. Teatralizacja ciała.

6. Ciało organizm – ciało mechanizm.

7. Manekiny, lalki i automaty.

8. Ciało i jego znaki.

9. Ciało z perspektywy artysty: akty, modele.

10. Współczesne techniki obrazowania ciała i problem reprezentacji człowieka.

11. Ciało w fotografii, kinie i sztukach wizualnych.

12. Ciało artysty jako dzieło.

13. Od ciało jako symbolu do cielesności.

Szczegółowa lista tematów powstanie po uzgodnieniu preferencji i projektów badawczych seminarzystów.

Propozycje:

D. Arasse, „Ciało wdzięk wzniosłość”, w: „Historia ciała” t. 1, Gdańsk 2014.

J.-J. Courtine, „Zwierciadło duszy”, w: „Historia ciała” t. 1, Gdańsk 2014.

R. Mandressi, „Sekcja zwłok i anatomia”, w: „Historia ciała” t. 1, Gdańsk 2014.

A. de Baecque, „Ekrany. Ciało w kinie”, w: „Historia ciała” t. 2, Gdańsk 2014.

Y. Michaud, „Wizualizacje. Ciało i sztuki wizualne”, w: „Historia ciała” t. 2, Gdańsk 2014.

„Art. of Vesalius” ed. R. van Hee, Antwerp 2014.

R. Descartes, „Człowiek. Opis ciała ludzkiego”, Warszawa 1989, fragm.

M. C. Nussbaum, „Kara wstydu: godność i narcystyczny gniew”, w: Teksty drugie, 4-2016.

W. Menninghaus, „Wstręt. Teoria i historia”, Kraków 2009, fragm.

S. Walden, „Prawda w fotografii”, w: Fotografia i filozofia. Szkice o pędzlu natury, Kraków 2013.

I. Kant, „Antropologia w ujęciu pragmatycznym”, Warszawa, fragm.

A. M. Moulin, „Ciało wobec medycyny”, w: „Historia ciała” t. 3, Gdańsk 2014.

H. Belting, „Faces. Historia twarzy” Gdańsk 2015.

G. Deleuze, „Bacon. Logika wrażenia”, Kraków 2018.

H. Belting, „Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie”, Kraków 2007, fragm.

Pełna lista lektur zostanie podana po uzgodnieniu z seminarzystami pełnego zakresu tematów.

Student zna główne pojęcia, problemy, teorie i metody wybranej subdyscypliny filozoficznej, z której dorobku korzysta refleksja bioetyczna.

Student zna społeczno-kulturowe uwarunkowania praktyki i rozwoju nauk biomedycznych i innych bionauk.

Student umie diagnozować, interpretować i wyjaśniać zależności między praktyką i rozwojem nauk biomedycznych i innych bionauk a procesami społeczno-kulturowymi, przy użyciu wybranych metod i technik badawczych z zakresu nauk społecznych; umie stawiać proste hipotezy badawcze, konstruować proste narzędzia badawcze oraz opracowywać i prezentować wyniki badań

Student umie przygotować i wygłosić referat z zakresu bioetyki (lub powiązanych z nią dyscyplin nauki)

Student jest gotów do krytycznego oceniania posiadanej wiedzy, informacji i treści

Student jest gotów do rzetelnego i odpowiedzialnego rozwijania dorobku bioetyki jako dziedziny teoretycznej i praktyki społecznej

PROJ – projekt,

Akt – aktywność na zajęciach, udział w dyskusji, warsztatach, itp.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2