Filozofia psychiatrii

seminaria monograficzne

Seminarium dotyczy subdyscypliny filozoficznej zajmującej się zagadnieniami z obszaru psychopatologii, zwanej filozofią psychiatrii. Celem zajęć jest dostarczenie studentom wiedzy oraz umiejętności niezbędnych do rozumienia i krytycznego analizowania kwestii z zakresu filozoficznych aspektów związanych z koncepcjami zaburzeń psychicznych, w szczególności dotyczących zaburzeń nastroju, zaburzeń lękowych oraz psychotycznych w kontekście historycznym (ze zwróceniem uwagi na najnowsze debaty poświęcone zdrowiu psychicznemu).

Seminarium dotyczy filozoficznych problemów w dziedzinie zajmującej się zaburzeniami psychicznymi. Zajęcia mają dwa główne cele. Pierwszym jest dostarczenie studentom wiedzy teoretycznej oraz narzędzi pojęciowych i metodologicznych niezbędnych do rozumienia i krytycznego analizowania kwestii z filozofii psychiatrii. Drugim celem jest rozwijanie zdolności analitycznych i argumentacyjnych niezbędnych do formułowania poprawnych i uzasadnionych argumentów odnoszących się do konkretnych dyskusji dotyczących kwestii kulturowych, historycznych i polityczno-ekonomicznych aspektów psychiatrii.

Zajęcia obejmują następujące grupy zagadnień i tematy:

1. Wprowadzenie: Po co nam filozofia psychiatrii?

2. Fenomenologia i psychopatologia

BLOK I: Melancholia

3. Współczesne debaty na temat depresji

4. Melancholia i szaleństwo w świecie starożytnym

5. „Moda na melancholię”

6. „Biblia melancholii”

7. Nieświadomość a melancholia

BLOK II: Histeria

8. Histeria dziś

9. Historia histerii – historią kobiecego orgazmu?

10. Histeria a nieświadomość

BLOK III: Psychoza

11. Schizofrenia i antypsychiatria

12. Historia szaleństwa historią chorych na schizofrenię?

13. Schizofrenia z perspektywy pacjentów.

14. Schizofrenia a sztuka

15. Historia i filozofia psychiatrii w Polsce

Literatura obowiązkowa do kolejnych zajęć:

1. Kapusta, A., Szaleństwo i metoda: granice rozumienia w filozofii i psychiatrii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010: Wprowadzenie.

2. Fuchs, T., Fenomenologia i psychopatologia, tłum. A. Kapusta, w: J. Migasiński, M. Pokropski (red.). Główne problemy współczesnej fenomenologii, Warszawa 2017: 517-548.

3. Kramer, P., Wsłuchując się w Prozac. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co, 1995: 298-337.

4a. Hipokrates, O świętej chorobie, w: Wybór pism. T. I. Warszawa 2008: 124-140.

4b. Platon, Timajos, w: Dialogii. T. II. Przeł. W. Witwicki. Kęty 2005: 118-126.

5a. Adams, Th. Choroba duszy, tłum. L. Barakońska, „Literatura na świecie” 1995, 3(284): 86-90.

5b. Bright, Th. Traktat o melancholii, tłum. L. Barakońska, „Literatura na świecie” 1995, 3(284): 81-85.

6a. Burton, Th., Anatomia melancholii, tłum. T. Sławek, „Literatura na świecie” 1995, 3(284): 47-55.

6b. Burton, Th., Anatomia melancholii, tłum. M. Tabaczyński, Kraków 2020 [wybrane fragmenty].

7. Freud. S., Żałoba i melancholia, w: K. Pospiszyl, Zygmunt Freud. Człowiek i dzieło. Wrocław 1991: 295-308.

8. Showalter, E. Hystories: Hysterical Epidemics and Modern Culture. London: Picador, 1997: rozdział pierwszy.

9. Maines, R., Technologia orgazmu. „Histeria”, wibrator i zaspokojenie seksualne kobiet. Warszawa: Aletheia 2011 [wybrane fragmenty]

10. Freud, S., Ogólne uwagi o ataku histerycznym, 1909[1908], w: S. Freud (2001). Histeria i lęk, tłum. R. Reszke. Warszawa 2001: 173-179.

11a. Szasz, T. S., The myth of mental illness: foundations of theory of personal conduct, London 1981: Introduction.

11b. Strojnowski, J., Dialektyczna antyteza psychiatrii, „Znak” 1995, 6: 69-75.

12. Foucault, M., Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, Warszawa 1987: 53-82.

13. Beers, C. W., Umysł, który sam siebie odnalazł, tłum. J. Jaroszyński. Warszawa 1984: 33-45; 90-94; 155-167.

14. Sass, L., Madness and Modernism Madness and Modernism: Insanity in the Light of Modern Art, Literature, and Thought 1994 [wybrane fragmenty].

15. Marcinów, M. Historia polskiego szaleństwa, Gdańsk 2017 [wybrane fragmenty].

Nabyta wiedza:

Po zaliczeniu przedmiotu student w pogłębionym stopniu zna i rozumie:

- rolę filozofii w praktyce diagnostycznej i terapeutycznej psychiatrycznej;

- naczelne zagadnienia i problemy z zakresu filozofii psychiatrii;

- interdyscyplinarną terminologię stosowaną w dyskusjach z zakresu filozofii psychiatrii;

- znaczenie czynników społeczno-kulturowych, historycznych i polityczno-ekonomicznych w praktyce i rozwoju psychiatrii

- praktyczne wykorzystanie podejścia filozoficznego w dziedzinie psychiatrii.

Nabyte umiejętności:

Po zaliczeniu przedmiotu student potrafi:

- identyfikować i analizować problemy i supozycje filozoficzne występujące na gruncie psychopatologii

- krytycznie analizować poglądy i argumenty innych autorów, w tym pozostałych uczestników zajęć, oraz zalecane lektury z zakresu tematyki seminarium;

- porównywać i ocenić wybrane koncepcje z zakresu filozofii psychiatrii;

- przygotowywać pisemną analizę krytyczną tekstu z zakresu tematyki seminarium;

- przygotować i wygłosić wystąpienie ustne z zakresu tematyki seminarium.

Nabyte kompetencje społeczne:

Po zaliczeniu przedmiotu student jest gotów do:

- krytycznego oceniania pozyskiwanych informacji i odbieranych treści;

- uznawania znaczenia wiedzy z zakresu historii i filozofii psychiatrii w rozwiązywaniu problemów, jakie rodzi obecny rozwój psychiatrii

- rzetelnego i odpowiedzialnego rozwijania dorobku filozofii psychiatrii

- dostrzegania problemów i wyzwań etycznych związanych z własną pracą badawczą i zawodową oraz przestrzegania, rozwijania i promowania etycznych standardów tej pracy.

Na finalną ocenę składa się:

(1) przygotowanie do zajęć oraz aktywny, konstruktywny udział w dyskusjach i pracach na zajęciach – 40 %

(2) przygotowanie i wygłoszenie referatu z zakresu tematyki seminarium – 30%

(3) przygotowanie pisemnej krytycznej analizy tekstu z zakresu tematyki seminarium – 30%

Skala ocen:

100-90% - 5,0; 89-85% - 4,5; 84-75% - 4,0; 74-70% - 3,5; 69-60% - 3,0; 59-0% - 2,0

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2