Kryminologia

Wykład adresowany jest do studentek i studentów zainteresowanych miejscem dewiacji i przestępstwa w życiu społecznym.

Wykład ma za zadanie:

• przedstawić systematyczną wiedzę potrzebną do zaliczenia przedmiotu.

• Zapoznać studentki/studentów z podstawową wiedzą na temat badań, teorii kryminologicznych i ich znaczenia dla prawidłowej aplikacji prawa karnego.

• Zaprezentować wiedzą na temat powstawania/ „tworzenia” zbrodni w prawie jak i w życiu.

• Wyjaśnić od czego zależy ilość popełnianych przestępstw? Jak i w czyim interesie produkuje się dewiantów i jak skutecznie przeciwdziała się przestępstwom.

• Uzmysłowić subsydiarne miejsce prawa karnego w istniejącym systemie kontroli społecznej.

• Zilustrować znaczenie kryminologii dla skutecznej polityki kryminalnej, karnej i penitencjarnej.

• Unaocznić studentkom i studentom prawa potrzebę wiedzy kryminologicznej dla wykonywania z sukcesem prawniczych zawodów.

Kryminologia choć zaczęła się od błędu doprowadziła do rewolucji w klasycznym, kontynentalnym prawie karnym. Błąd, jako nauka empiryczna nie tylko zweryfikowała i skorygowała, ale i uzmysłowiła, że i kryminologia, i prawo karne może być wykorzystywane ku dobrej jakości życia i praworządności, jak i perwersyjnie – do niszczenia tych wartości. Na wykładzie omówione zostaną główne nurty teoretycznej i badawczej myśli kryminologicznej, odnośnie etiologii kryminalnej, czyli nauki o przyczynach przestępczości i innych zachowań dewiacyjnych. Przedstawione zostaną podstawowe informacje o źródłach wiedzy na temat zasięgu zachowań kryminalnych (statystyka i dynamika przestępczości), sposobach gromadzenia danych (techniki badań kryminologicznych i wiktymologicznych) i strategiach przeciwdziałania przestępczości.

Wykład z kryminologii rozwija i wzmacnia krytyczne i analityczne myślenie. Daje umiejętność łączenia wiedzy z innych przedmiotów i analizowania przepisów prawa ze zrozumieniem ich treści. Uświadamia, iż prawo karne jest tylko jedną z form kontroli zachowań społecznych i wskazuje, kiedy korzystanie z tego prawa bywa korzystne. Uczy, że przepis nie stwarza rzeczywistości, o której mówi; decyduje standard i często potrzeba odkodowania znaczeń i wartości, które decydują o treści prawa i tych, które są pomijane

Studentki i studenci uczestniczący w wykładzie pogłębią m.in. wiedzę na temat ratio legis wielu przepisów karnych i umiejętność świadomego, krytycznego analizowania i przepisów i informacji medialnych odwołujących się do prawa karnego i polityki karnej. Zrozumieją jak zmienne jest w czasie i przestrzeni pojęcie przestępstwa i patologii. Nauczą się krytycznie analizować dane statystyczne dotyczące przestępczości. Będą również w stanie z wykorzystać perspektywę kryminologiczną przy karnoprawnej ocenie bytu bądź braku czynu przestępnego.

Kryminologia jest nauką o tworzeniu, łamaniu i wdrażaniu prawa. Pozwala zrozumieć kiedy prawo karne może skutecznie przeciwdziałać przestępstwu. Uczy myślenia krytycznego. Poszerza horyzonty i odpowiada na pytanie, co łączy studenta/studentkę z przestępcą, przestępcę ze świętym i bohaterem walki z uprzedzeniami, a prawo z socjologią i psychologią społeczną. Dostarcza wiedzy o sposobach konstruowania czynów przestępnych. Wyjaśnia, jak i w zależności od czego zmienia się definicja i treść patologii społecznej. Tłumaczy jak i dlaczego powstają teoretyczne objaśnienia zjawisk określanych mianem przestępstw i tych uznanych za patologię oraz jak wpływa to na wymiar sprawiedliwości. Wskazuje jak warunki społeczne wpływają na sposoby objaśniania źródeł przestępczości. Uczy analizy przepisów prawa karnego i praktyki penalnej. Daje praktyczną umiejętność posługiwania się podstawowymi koncepcjami kryminologicznymi w rozważaniu zagadnień z zakresu prawa karnego i prawa karnego wykonawczego.

Wykład adresowany jest do studentek i studentów zainteresowanych prawem karnym, odpowiedzią na pytanie kiedy i dlaczego prawo karne jest skuteczne, źródłami i miejscem patologii, dewiacji i przestępstwa w życiu społecznym.

Wykład ma za zadanie:

• przedstawić systematyczną wiedzę potrzebną do zaliczenia przedmiotu.

• Zapoznać studentki/studentów z podstawową wiedzą na temat badań, teorii i praktyki badań kryminologicznych i ich znaczenia dla prawidłowej aplikacji prawa karnego.

• Zaprezentować wiedzą na temat tworzeniu, łamaniu i wdrażaniu prawa.

• Wyjaśnić od czego zależy ilość popełnianych przestępstw? Jak i w czyim interesie produkuje się dewiantów i jak skutecznie przeciwdziała się przestępstwom.

Na wykładzie omówione zostaną główne nurty teoretycznej i badawczej myśli kryminologicznej, odnośnie etiologii kryminalnej, czyli nauki o przyczynach przestępczości i innych zachowań dewiacyjnych. Przedstawione zostaną podstawowe informacje o źródłach wiedzy na temat zasięgu zachowań kryminalnych (statystyka i dynamika przestępczości), sposobach gromadzenia danych (techniki badań kryminologicznych i wiktymologicznych) i strategiach przeciwdziałania przestępczości.

Wykład z kryminologii rozwija i wzmacnia krytyczne i analityczne myślenie. Daje umiejętność łączenia wiedzy z innych przedmiotów i analizowania przepisów prawa ze zrozumieniem ich treści. Uświadamia, iż prawo karne jest tylko jedną z form kontroli zachowań społecznych i wskazuje kiedy korzystanie z tego prawa bywa korzystne.

Studentki i studenci uczestniczący w wykładzie pogłębią swoją praktycznę wiedzę z zakresu także prawa karnego, procedury karnej i prawa karnego wykonawczego. Zdobędą umiejętność świadomego, krytycznego analizowania informacji medialnych odwołujących się do prawa karnego i polityki karnej. Zrozumieją jak zmienne jest w czasie i przestrzeni pojęcie przestępstwa i patologii. Nauczą się krytycznie analizować dane statystyczne dotyczące przestępczości. Będą również w stanie z wykorzystać perspektywę kryminologiczną przy karnoprawnej ocenie bytu bądź braku czynu przestępnego

Kryminologia jest nauką o tworzeniu, łamaniu i wdrażaniu prawa. Pozwala zrozumieć kiedy prawo karne może skutecznie przeciwdziałać przestępstwu. Uczy myślenia krytycznego. Poszerza horyzonty i odpowiada na pytanie, co łączy studenta/studentkę z przestępcą, przestępcę ze świętym i bohaterem walki z uprzedzeniami, a prawo z socjologią i psychologią społeczną. Dostarcza wiedzy o sposobach konstruowania czynów przestępnych. Wyjaśnia, jak i w zależności od czego zmienia się definicja i treść patologii społecznej. Tłumaczy jak i dlaczego powstają teoretyczne objaśnienia zjawisk określanych mianem przestępstw i tych uznanych za patologię oraz jak wpływa to na wymiar sprawiedliwości. Wskazuje jak warunki społeczne wpływają na sposoby objaśniania źródeł przestępczości. Uczy analizy przepisów prawa karnego i praktyki penalnej. Daje praktyczną umiejętność posługiwania się podstawowymi koncepcjami kryminologicznymi w rozważaniu zagadnień z zakresu prawa karnego i prawa karnego wykonawczego.

Kryminologia jest nauką o tworzeniu, łamaniu i wdrażaniu prawa. Pozwala zrozumieć kiedy prawo karne może skutecznie przeciwdziałać przestępstwu. Uczy myślenia krytycznego. Poszerza horyzonty i odpowiada na pytanie, co łączy studenta/studentkę z przestępcą, przestępcę ze świętym i bohaterem walki z uprzedzeniami, a prawo z socjologią i psychologią społeczną. Dostarcza wiedzy o sposobach konstruowania czynów przestępnych. Wyjaśnia, jak i w zależności od czego zmienia się definicja i treść patologii społecznej. Tłumaczy jak i dlaczego powstają teoretyczne objaśnienia zjawisk określanych mianem przestępstw i tych uznanych za patologię oraz jak wpływa to na wymiar sprawiedliwości. Wskazuje jak warunki społeczne wpływają na sposoby objaśniania źródeł przestępczości. Uczy analizy przepisów prawa karnego i praktyki penalnej. Daje praktyczną umiejętność posługiwania się podstawowymi koncepcjami kryminologicznymi w rozważaniu zagadnień z zakresu prawa karnego i prawa karnego wykonawczego.

Błachut, J. Gaberle A. Krajewski, K., Kryminologia, Infortrade, Gdańsk 1999 i wyd. n.

Bauman, Z., Globalizacja, tłum. E. Klekot, PIW Warszawa 2000.

Bauman., Z. Obcy u naszych drzwi, tłum. W. Mincer, PWN Warszawa 2016.

Becker, G, Dar strachu, tłum. A. Janowski, Media Rodzina, Poznań, 1998.

Becker, H.S, Outsiderzy. Studia z socjologii dewiacji, tłum. O. Siara, PWN Warszawa 2009.

Bourdieu, P, Męska dominacja, tłum. L. Kopciewicz, Oficyna Naukowa Warszawa 2004.

Bułat K & al., Kryminologia, repetytorium, Oficyna Wolter Kluwer, Warszawa 2010

Cathcart, T, Dylemat wagonika, tłum. K. Bażyńska-Chojnacka, PWN, Warszawa 2013.

Christie, N., Granice cierpienia, tłum. L. Falandysz, Wiedza Powszechna, Warszawa 1982.

Christie, N., Dogodna ilość przestępstw, tłum. M Płatek, Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej, Warszawa 2004.

Dziewanowska, M., Przeciwdziałanie wykorzystywania dzieci do prostytucji w świetle artykułu 199 § 3 kodeksu karnego, Księga Pamiątkowa Profesor Eleonory Zielińskiej, Warszawa 2016.

Dziewanowska, M., Prawo i narzędzia systemowe w procesie readaptacji i usamodzielnienia wychowanek i

wychowanków opuszczających placówki resocjalizacyjne z uwzględnieniem specyfiki Warszawy, wydawnictwo internetowe: http://www.podrugie.pl/wp-content/uploads/2015/12/PROGRAM-POZYTYWNEJINTEGRACJI.

pdf, 2015

Dziewanowska, M., Profil sprawcy, profil ofiary. Przestępstwo współżycia z osobą małoletnią poniżej 15 rokużycia, Archiwum Kryminologii, tom XXXIV, Wydawnictwo Tekst Sp. z o.o., Warszawa, 2013: 367-399

Ejchart M., Fajst M., Niełaczna M., Wykonanie kary dożywotniego pozbawienia wolności. Gdzie jest koniec? Prezentacja wyników badań przeprowadzonych w 2012 roku; [w:] Marzec-Holka K., Mirosław-Nawrocka K., Moleda J., Współczesne uwarunkowania i wzory procesów resocjalizacji, reintegracji, inkluzji, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2014, s. 189-223

Fajst M., Sztokholmska Nagroda Kryminologiczna 2006–2014 [w:] Bieńkowska B. T., Szafrański D.: Problemy prawa polskiego i obcego w ujęciu historycznym, praktycznym i teoretycznym Część piąta,; Warszawa 2014

Fajst M., Gutkowska A.: Problematyka rozmieszczania skazanych w świetle kulturowych aspektów obecności cudzoziemców w polskich zakładach karnych, Archiwum Kryminologii, XXXVI, 2014, s. 293-324

Falandysz, L. W kręgu kryminologii radykalnej. Wiedza Powszechna, Warszawa 1986.

Foucault, M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Spacja Aletheia, Warszawa 1993 i wyd. n.

Gilligan, J, Wstyd i przemoc, tłum. A. Jankowski, Media Rodzina, Poznań 2001.

Gruszczyńska, B, Przemoc wobec kobiet w Polsce. Aspekty prawnokryminologiczne, WoterKluwers, Warszawa 2007.

Gutkowska, A., Kulturowa przemoc ze względu na płeć. „Archiwum Kryminologii“ 2013, nr XXXV.

C. Hale & al. Criminology 2nd ed., Oxford University Press, Oxford 2009

Krajewski, K. (red.)Nauki penalne wobec problemów współczesnej przestępczości. Oficyna, Warszawa 2007.

Levitt, S.D., Dubner, S.J., Freakomania, tłum. A. Sobolewska, Helion, Gliwice 2005.

Majewski, J.,Okoliczności wyłączające bezprawnośc czynu, a znamiona subiektywne, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.

Milgram, S., Posłuszeństwo wobec autorytetu, tłum. M. Hołda, WAM, Kraków 2008

Pipher, M., Ocalić Ofelię. Media Rodzina of Poznań. Poznań 1999.

Rozdz.II. Zagadnienia teoretyczne dla Twojego dobra: 30-50;

Rozdz. XI. Seks i przemoc : 255-291.

Płatek, M., Skandynawskie Systemy Penitencjarne. Na tle polityk kryminalnej, karnej i penitencjarnej. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.

Płatek. M., Społeczno-prawne determinanty zróżnicowania polityki penitencjarnej na przykładzie Holandii, Szwecji, Finlandii, „Studia Iuridica” XLVIII/2008 s. 349-371.

Płatek, M., Tryptyk obyczajowy: zgwałcenie, kazirodztwo, prostytucja, w: Tożsamość polskiego prawa karnego, red. S. Pikulski, M. Romańczuk-Grącka, B. Orłowska-Zielińska, Olsztyn 2011, s. 258-292

Płatek, M., Granice prizonizacji. Sens i bezsens kar w warunkach globalizacji, w: Prawo w dobie globalizacji, red. T. Giaro, Liber, Warszawa 2011, s. 211-22.

Płatek, M., Kryminologiczno-epistemologiczne i genderowe aspekty przestępstwa zgwałcenia. “Archiwum Kryminologii “, t. XXXII, 2011, p. 349-382.

Płatek, M., WikiLeaks, cyberprzestępczość i seks. Refleksje wokół problemu dogodnego wroga, w: Problemy prawa karnego polskiego i obcego w ujęciu historycznym, praktycznym i teoretycznym. Część trzecia. Red. Beata T. Bieńkowska, Dariusz Szafrański, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 205-222

Płatek, M., Pozorna ochrona dziecka przed wykorzystaniem seksualnym (po nowelizacji k.k.), „Państwo i Prawo” 2011, nr. 2, p. 3-18

Płatek, M., Przeciwdziałanie wtórnej wiktymizacji ofiar zgwałcenia, w: Wiktymizacja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształceniu polityki traktowania ofiar przestępstw, red. L. Mazowiecka, LEX a Wolters Kluwer, Warszawa 2012, s. 80-108.

Monika Płatek, M., Zabójstwa na tle honoru. Problem wyznania czy dyskryminacji ze względu na płeć, w: Prawne granice wolności sumienia i wyznania, red. R. Wieruszewski, M. Wyrzykowski, L. Kondratiewa-Bryzik, Monografie LEX, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2012, s. 287-311.

Płatek, M., Przestępstwo zgwałcenia w świetle prawa i z perspektywy osób poszkodowanych, w: Dość milczenia. Przemoc seksualna wobec kobiet i problem gwałtu w Polsce, red. J. Piotrowska, A. Synakiewicz, Fundacja Feminoteka, Warszawa 2012, s. 23-43.

Płatek, M., Matka prawnie uregulowana – bioetyka i prawo do życia, w: Prawa człowieka wobec rozwoju biotechnologii, red Lena Kondratiewa-Bryzik, Katarzyna Sękowska-Kozłowska, Lex Wolters Kluwer business, Warszawa 2013, s. 209-228.

Płatek, M., Poland: The Political Legacy and Penal Practice, w: Punishment in Europe. A Critical Anatomy of Penal Systems, ed. By Vinzenzo Ruggiero, Mick Ryan, Pelgrave Macmillan, New York 2013, s. 183-205.

Płatek, M., Współczesne zagadnienia kryminalizacji i penalizacji przestępstw seksualnych, w: Granice kryminalizacji i penalizacji, red. Stanisław Pikulski, Marta Romańczuk-Grącka, Elset, Olsztyn 2013, s. 301-319.

Płatek, M., Genderowe ujęcie zjawiska prostytucji. Aspekty kryminologiczne, w: Prostytucja, red. M. Mozgawa, LEX, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, s. 226-254

Płatek, M. Niebezpieczni w prawie karnym – legal fiction czy fiction of reality? , w: Między nauką a praktyką prawa karnego. Księga jubileuszowa profesora Lecha Gardockiego, red. Z. Jędrzejewski, M. Królikowski, Z. Wiernikowski, S. Żółtek, Wyd. Beck, Warszawa 2014, s. 273-294.

Płatek, M., Genderowe ujęcie zjawiska prostytucji. Aspekty kryminologiczne, w: Prostytucja, red. M. Mozgawa, LEX, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, s. 226-254.

Płatek, M., Prawo i jego interpretacja w świetle zbrodniczych działań „na korzyść społeczeństwa” oraz „higieny rasy”, w: Postęp i Higiena/Progres and Hygiene, ed by A. Rottenberg, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki Warszawa 2014, s. 104-117.

Płatek, M. Sztuka ukarana, w: Granice wolności, red. Alicja Bartuś, wyd. Urząd Miasta Oświęcim, Oświęcim 2015, s. 67-84.

Płatek, M., Karnoprawne aspekty mowy nienawiści, a mediacja. O możliwości spotkania przeciwieństw, w: Antropologia mediacji, red. M. Tabernacka, ATUT Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2015, s. 105-127.

Płatek, M, Eutanazja – Etikettenschwindel a prawo do dobrej śmierci, w: Eutanazja, red. M. Mozgawa, Warszawa, Wolters Kluwer SA 2015, s. 34-64.

Płatek, M, Dwa razy Lombroso, czyli o skutkach różnic w podejściu kryminologii pozytywistycznej i kryminologii feministycznej, „Archiwum Kryminologii” 2014 Nr XXXVI, Warszawa 2015, s. 31-74.

Płatek, M., Kryminologia feministyczna w dobie postmodernizmu, w: Od szkoły klasycznej do neoklasycznej w prawie karnym, red. J,. Widacki, Oficyna Wydawnicza Krakowskiej Akademii im Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków 2016, s. 97-130.

Płatek, M., Kodeksowe ujęcie kazirodztwa – pozorny zakaz i pozorna ochrona, red. M. Mozgawa, Warszawa 2016, s. 124-163.

Płatek, M, The philosophical roots of punishment in modern criminal law and its practical limits (with special regard to foreign cultures and terrorism). „Studia Iuridica” 2016, s. 134-153;

Płatek, M. Prawna natura samobójstwa. Od anomii po autonomię, w: Samobójswo, red. M. Mozgawa, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 223-266

Płatek, M., Wolność słowa – ujęcie prawnokarne, w: Norma Kodyfikacyjna Prawa Karnego, Tom XLIII Księga Jubileuszowa Profesora Tomasza Kaczmarka, red. J. Giezek, D. Gruszecka, T. Kalisza, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2017, s. 451-464;

Płatek, M., Czy kobieta może być bohaterką? Nowe przebudzenie kobiet, w: Bohaterowie i Antybohaterowie Współczesnej Europy, Oświęcim 2018, s. 23-48

Płatek, M., Zgwałcenie. Gdy termin nabiera nowej treści. Pozorny brak zmian i jego skutki [Rape. When an Old Term Acquires a New Meaning. A Consequence of False Sameness], „Archiwum Kryminnologii” 2018, XL, s. 263-326;

Płatek, M., Miejsce kobiety w prawie, czyli o pozornej neutralności prawa, [w:] Między tradycją, a nowoczesnością. Prawo polskie w 100-lecie odzyskania niepodległości, red. Łukasz Pisarczyk, Wolters Kluwer, Warszawa 2019, s. 76-103.

Płatek, M., Kreowanie „Groźnych, niebezpiecznych i złych”. (Creating the dangerous and the bad); „Archiwum Kryminologii „ 2019 T. XLI Nr 1, s. 125-217;

Płatek, M., Co jest sprawiedliwe, w: Solidarność 2.0, czyli demokracja jako forma życia, red. Jan Sowa, Biennale, Warszawa 2019, s. 157-181

Steele, C., Whistling Vivaldi; How stereotypes Affect Us and What We Can Do, New York, 2011.

Szasz, T., The Myth of Mental Illness, New York 2010

Wilkinson, R., Pickett, K., Duch równości. Tam, gdzie panuje równość, wszystkim się żyje lepiej; tłum. P. Listwan, Wydawnictwo Czarna Owca, warszawa 2011,

Zimbardo, P, Efekt Lucyfera, tłum. A. Cybulko i in., PWN, Warszawa 2008,

Absolwent/Absolwentka zajęć z kryminologii zna podstawowe pojęcia współczesnej kryminologii oraz ich relacje względem innych nauk społecznych i powiązania z kryminalistyką. Zna podstawowe mechanizmy kryminologiczne rządzące ludzkim zachowaniem. Zna teorie kryminologiczne wyjaśniające przyczyny przestępczości oraz metody zapobiegania przestępstwom.

K_W02; Absolwent/ka zna i rozumie w sposób zaawansowany wiedzę o analizowaniu i interpretowaniu zjawisk i procesów przyrodniczych i fizycznych, mających znaczenie w praktyce wykrywania i zabezpieczania śladów kryminalistycznych oraz dowodów pochodzących z przestępstwa; zna kwestie psychologicznych aspektów w wiedzy kryminalistycznej w kontekście popełniania, wykrywania i zapobiegania przestępstwom; zna kwestie dotyczące podstaw stosowania w kryminalistyce informatyki i matematyki

K_U01; Absolwent/ka potrafi potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę z obszaru nauk ścisłych, przyrodniczych i społecznych do rozwiązywania i interpretowania złożonych zadań i zagadnień kryminalistycznych dotyczących strategii i taktyk efektywnego postępowania, zarówno w rzeczywistości jak i w sieci

K_K01; Absolwent/ka ma zdolność uważnego i krytycznego oceniania odbieranych informacji, oceny ich wiarygodności i przydatności z punktu widzenia kryminalistyki, stosując przy takiej ocenie wiedzę z zakresu nauk: fizycznych, chemicznych, biologicznych, psychologicznych i prawnych; rozumie jednocześnie ograniczenia we wnioskowaniu na podstawie śladów kryminalistycznych i w ich badaniu, wynikające z możliwości stosowanych współcześnie metod badawczych.