Formacje złożowe Polski

obowiązkowe

Ogólna znajomość geologii złóż, geologii regionalnej Polski, mineralogii i geochemii, umiejętność pracy z mikroskopem do światła przechodzącego i odbitego.

Na ćwiczeniach studenci uczą się rozpoznawania skał i minerałów z obszaru Polski, będących potencjalnymi surowcami mineralnymi oraz skałami zbiornikowymi dla płynnych i gazowych surowców energetycznych. Na przykładzie okazów skalnych, preparatów mikroskopowych i danych geologicznych pochodzących z polskich lokalizacji samodzielnie opisują przykładową formację złożową oraz decydują czy można ją wykorzystać jako złoże surowca o określonym zastosowaniu.

Przedmiot przedstawia zagadnienia związane z budową geologiczną potencjalnych złóż różnorodnych surowców mineralnych na obszarze Polski. Składa się z 5 tematów, pierwsze dwa dotyczą obecnie wykorzystywanych w gospodarce formacji złożowych związanych z surowcami metalicznymi, kolejne – z surowcami energetycznymi i chemicznymi. Na ostatnich zajęciach studenci poznają obecnie niewykorzystywaną formacją zawierającą mineralizację chromową.

Na każdym spotkaniu, po krótkim wprowadzeniu w formie prezentacji i na podstawie wiedzy prezentowanej na wykładzie „Formacje złożowe Polski”, studenci samodzielnie pracują z okazami skalnymi i/lub preparatami mikroskopowymi. Na podstawie materiałów pomocniczych uczą się rozpoznawać struktury i tekstury skał pochodzących z wybranych formacji złożowych Polski. W przypadku surowców metalicznych, studenci korzystając z próbek skał a następnie z preparatów mikroskopowych, rozpoznają główne minerały kruszcowe i płonne obecne w badanych próbkach. Potem, na podstawie uzyskanych informacji uzupełnionych przez dane geologiczne z materiałów pomocniczych studenci decydują czy skały z danej formacji rzeczywiście są potencjalnym surowcem i które surowce są w niej najbardziej interesujące.

Prezentowane na ćwiczeniach formacje złożowe i pobrane z nich okazy pochodzą w większości z lokalizacji, które studenci mieli okazję odwiedzać w czasie kursów terenowych na I stopniu studiów. Tematem pierwszych dwóch zajęć jest formacja miedzionośna cechsztynu monokliny przedsudeckiej, kolejnych dwóch dolomity kruszconośne rejonu olkuskiego, następne dwa obejmują piaskowce czerwonego spągowca Niżu Polskiego i ich właściwości zbiornikowe. Na koniec prezentowane są okazy pochodzące z solonośnej formacji cechsztynu, solonośnej formacji miocenu i mioceńskich osiarkowanych wapieni pogipsowych.

Każdy cykl tematyczny kończy się oddaniem przez studentów krótkiego (2-3 strony) raportu podsumowującego uzyskane informacje i wykonane zadanie.

1. Karnkowski P. (1993) – Złoża gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce, AGH, Kraków.

2. Kozłowski R. (red.) – Surowce mineralne Polski (cała seria). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.

3. Levorsen A.I. (1972) – Geologia ropy naftowej i gazu ziemnego. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.

4. Ney R. (red.) – Surowce mineralne Polski (cała seria). Wydawnictwo Instytutu GSMiE PAN, Kraków.

5. Ney R., Smakowski T. (red.) – Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Kraków (najnowszy rocznik).

6. Osika R. (red.) (1987) – Budowa geologiczna Polski. Złoża surowców mineralnych. Wydawnictwa Geologiczna, Warszawa.

7. Piestrzyński A. (1992) – Wybrane materiały do ćwiczeń z petrografii rud. Skrypty uczelniane AGH, Kraków.

8. Sokołowski J. (1990) – Geologia regionalna i złożowa Polski. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.

Po zaliczeniu ćwiczeń z przedmiotu Formacje złożowe Polski student posiada wiedzę na temat występowania w formacjach geologicznych wybranych surowców mineralnych Polski, z naciskiem na obecnie eksploatowane. Zna lokalizację jednostek złożowych na tle geologii regionalnej, budowę geologiczną i skład mineralny wybranych złóż. Wykorzystując próbki skał i preparaty polerowane potrafi rozpoznać i opisać skały i minerały wchodzące w skład formacji złożowych. Ponadto umie opisać, nazwać i przeanalizować procesy, które doprowadziły do ich uformowania się. W zakresie podstawowym potrafi określić własności skał zbiornikowych. Wie jak wykonać wstępną analizę geologiczno-złożową względem zadanych kryteriów bilansowości oraz określić przydatność niektórych surowców w gospodarce na tle opłacalności eksploatacji.

KRK dla kierunku Geologia stosowana

Efekty kierunkowe w obszarze wiedzy

K_W01 – zna szczegółowo i rozumie problematykę procesów powstawania i różnicowania się skał w określonych środowiskach, zna wpływ tych procesów na kształtowanie się Ziemi

K_W02 – zna warunki i procesy prowadzące do powstawania złóż kopalin użytecznych, zna obszary ich występowania w Polsce i na świecie

K_W03 - zna proste i zaawansowane instrumentalne metody analityczne stosowane w badaniach skał, minerałów i substancji pochodzenia organicznego, zna zalety i ograniczenia poszczególnych metod analitycznych, zna znaczenie badań empirycznych w rekonstrukcji środowisk przyrodniczych

K_W04 – zna zasady działania i możliwości analityczne określonej aparatury badawczej oraz zasady planowania badań

K_W05 – zna obowiązujące kryteria bilansowości właściwe dla danych kopalin, posiada wiedzę na temat zasobów surowców mineralnych Polski i świata

K_W06 – zna zasady prognozowania i określania obszarów perspektywicznych dla złóż kopalin użytecznych, metody udostępniania i eksploatacji złóż, zagrożenia środowiskowe związane z poszukiwaniem, eksploatacją złóż i ich rekultywacją

K_W08 – zna zasady termodynamiczne procesów geologicznych, zna wpływ ciśnienia i temperatury na powstawanie określonych faz mineralnych, zna warunki laboratoryjnego odtwarzania wybranych procesów przyrodniczych

K_W09 – zna problematykę z zakresu geochemii organicznej i roli biosfery w przebiegu procesów geologicznych, zna rolę mikroorganizmów w szeroko rozumianych procesach geologicznych

K_W10 – zna budowę strukturalną minerałów i jej wpływ na właściwości substancji, zna obecne i przeszłe zastosowanie geomateriałów mineralnych w nauce i przemyśle

K_W12 – zna elektroniczne bazy danych i programy niezbędne do opracowywania wyników badań

K_W14 – zna zależności na światowym i krajowym rynku surowców mineralnych oraz zasady rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości

K_W15 – zna zasady funkcjonowania światowych giełd surowcowych i metody wyceny aktywów geologicznych

K_W18 – zna przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w szkole wyższej

K_W19 – zna geologię regionalną obszaru Polski, potrafi odtworzyć jej historię geologiczną

Efekty kierunkowe w obszarze umiejętności

K_U04 – umie opisać budowę wewnętrzną skały, zanalizować procesy prowadzące do jej powstania, środowisko geotektoniczne i procesy przeobrażeń

K_U05 – umie samodzielnie zanalizować zgromadzony materiał naukowy, zinterpretować wyniki i wyciągnąć stosowne wnioski w oparciu o własne doświadczenia i najnowsze dane literaturowe

K_U06 – umie określić genezę złoża surowców mineralnych, procesy prowadzące do jego powstania i wykorzystanie określonych surowców w celach naukowych i przemysłowych

K_U07 – umie określić właściwości strukturalne i technologiczne surowców mineralnych i ich implikacje w nauce i przemyśle

K_U08 – umie określić rolę związków organicznych w przyrodzie i procesy związane z formowaniem złóż surowców energetycznych, umie przewidzieć rolę mikroorganizmów w powstawaniu tych złóż

K_U09 – umie dokonać wyboru właściwych metod poszukiwawczych dla złóż surowców mineralnych, zna zasady eksploatacji i udostępniania złóż, określić zagrożenia środowiskowe związane z działalnością eksploatacyjną

K_U16 – ma umiejętności językowe wystarczające do korzystania z anglojęzycznej literatury naukowej oraz potrafi zreferować wyniki badań przy użyciu technik multimedialnych

Efekty kierunkowe w obszarze kompetencji społecznych

K_K01 – współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych, tworzy własne grupy badawcze

K_K02 – współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych, tworzy własne grupy badawcze

K_K03 – realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować sposoby ich rozwiązania, świadomie korzysta z posiadanej wiedzy i umiejętności

K_K04 – zdobywa wiedzę i umiejętności przydatne do podjęcia pracy w zawodzie, wykazuje inicjatywę w zdobywaniu doświadczenia

K_K05 – jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i organizowanych przez siebie badań

K_K06 – rozumie potrzebę przedstawiania i wykorzystania najnowszej wiedzy geologicznej w ramach prezentacji i przy wykonywaniu prac zaliczeniowych

K_K07 – zna zasady najprostszego i najefektywniejszego osiągania zamierzonych celów przy wykonywaniu prac geologicznych

K_K08 – zna zasady ekonomicznego wykorzystania surowców mineralnych z uwzględnieniem ochrony środowiska, potrzeb nauki i gospodarki

K_K09 – zna zasady przedsiębiorczości

K_K10 – rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, śledzenia najnowszych doniesień naukowych w swojej dziedzinie

Efekty kierunkowe w obszarze kompetencji społecznych

K_K01 – współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych, tworzy własne grupy badawcze

K_K02 – współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych, tworzy własne grupy badawcze

K_K03 – realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować sposoby ich rozwiązania, świadomie korzysta z posiadanej wiedzy i umiejętności

K_K04 – zdobywa wiedzę i umiejętności przydatne do podjęcia pracy w zawodzie, wykazuje inicjatywę w zdobywaniu doświadczenia

K_K05 – jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i organizowanych przez siebie badań

K_K06 – rozumie potrzebę przedstawiania i wykorzystania najnowszej wiedzy geologicznej w ramach prezentacji i przy wykonywaniu prac zaliczeniowych

K_K07 – zna zasady najprostszego i najefektywniejszego osiągania zamierzonych celów przy wykonywaniu prac geologicznych

K_K08 – zna zasady ekonomicznego wykorzystania surowców mineralnych z uwzględnieniem ochrony środowiska, potrzeb nauki i gospodarki

K_K09 – zna zasady przedsiębiorczości

K_K10 – rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, śledzenia najnowszych doniesień naukowych w swojej dziedzinie

Zaliczenie na ocenę na podstawie pisemnego kolokwium i raportów wykonanych przez studentów.

Każdy z cyklów tematycznych zaliczany jest na podstawie krótkiego raportu (2-3 strony) dotyczącego danego złoża (½ oceny końcowej). Ćwiczenia kończą się kolokwium w formie pisemnej odpowiedzi na ogólne pytania opisowe. Aby zaliczyć należy uzyskać co najmniej 51% maksymalnej liczby punktów (½ oceny końcowej). Warunkiem podejścia do kolokwium jest obecność na zajęciach (dopuszczalne są 2 nieobecności).

brak