Kurs terenowy z geologii strukturalnej

obowiązkowe

Przed przystąpieniem do kursu student powinien znać podstawy geologii ogólnej i strukturalnej oraz posiadać umiejętność: kartowania geologicznego, wykonywania pomiarów za pomocą kompasu geologicznego, lokalizacji za pomocą mapy topograficznej oraz odbiornika GPS.

Wymagane zajęcia:

- Kartowanie geologiczne

- Kurs kartowania geologicznego

- Geologia strukturalna

Kurs terenowy z geologii strukturalnej odbędzie się w kieleckiej strefie fałdów i sąsiadującym obrzeżeniu mezozoicznym w Górach Świętokrzyskich. W czasie kursu studenci prowadzą samodzielne badania terenowe przy merytorycznym wsparciu osoby prowadzącej. Podczas prac terenowych studenci uczą się identyfikować wydzielenia litostartygraficzne, rozpoznawać, klasyfikować oraz określać względny wiek struktur tektonicznych. Na podstawie obserwacji zgromadzonych podczas prac terenowych studenci wykonują mapę geologiczną oraz przekroje geologiczne w skali 1:10000 pracując w parach lub małych grupach.

Kurs terenowy z geologii strukturalnej jest kursem dedykowanym studentom I roku studiów II stopnia specjalności Tektonika i Kartografia Geologiczna. Kurs odbywa się w rejonie kieleckiej strefy fałdów i sąsiadującego obrzeżania mezozoicznego w Górach Świętokrzyskich.

Podczas zajęć terenowych studenci w grupach prowadzą samodzielne badania kartograficzne ze szczególnym uwzględnieniem elementów tektonicznych – tzw. kartowanie strukturalne – przy wsparciu merytorycznym osoby prowadzącej. Obserwacje terenowe prowadzone są głównie w odsłonięciach naturalnych oraz podrzędnie w nieczynnych kamieniołomach. Podczas zajęć terenowych studenci nabywają umiejętności lokalizacji w trudnych warunkach terenowych, orientacji w terenie przy zastosowaniu odbiorników GPS jak też tradycyjnych metod lokalizacyjnych (kompas, mapa topograficzna w skali 1:10000). W trakcie badań terenowych studenci uczą się identyfikować jednostki litostratygraficzne występujące na opracowywanym obszarze, rozpoznawać struktury tektoniczne w skali odsłonięcia takie jak fałdy, spękania, uskoki i struktury opierzające z nimi związane, wykonywać pomiary podstawowych parametrów tych struktur, rozpoznawać styl deformacji tektonicznych (kruchy, podatny) oraz określać względny wiek deformacji skał. Zróżnicowaną litologię doskonale odzwierciedla morfologia badanego obszaru dając duże pole do interpretacji oraz stanowiąc cenną informację podczas tworzenia mapy geologicznej.

Podczas prac kameralnych wykonywana jest dokumentacja struktur tektonicznych w odsłonięciach, co stanowi, poza aktywnością podczas zajęć terenowych, podstawę oceny z przedmiotu. Studenci uczą się korelować dane zgromadzone podczas prac terenowych uzupełniając obserwacje terenowe o interpretację morfologii oraz lineamentów z mapy topograficznej, zdjęć satelitarnych, czy cyfrowego modelu terenu. Studenci uczą się zasad podziału badanego obszaru na domeny oraz przygotowania zgromadzonych danych do analizy strukturalnej wykonywanej za pomocą specjalistycznego oprogramowania komputerowego podczas Praktikum z analizy strukturalnej odbywającego się w następnym semestrze (semestr 9).

W trakcie 5-dniowego kursu przewidziano 8 godzin prac terenowych każdego dnia. Przewidywany czas na prace kameralne (samodzielna i grupowa praca poza zajęciami terenowymi) szacuje się na 2 godziny. Studenci mają możliwość konsultowania postępów prac z osobami prowadzącymi na bieżąco.

Mierzejewski, M.P. (ed.) 1992. Badania elementów tektoniki na potrzeby kartografii wiertniczej i powierzchniowej. Państwowy Instytut Geologiczny. Instrukcje i metody badań geologicznych, z. 51

Filonowicz, P. 1967. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, arkusz Morawica. Wydawnictwa Geologiczne, skala 1:50 000.

Filonowicz, P. 1968. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, arkusz Morawica. Wydawnictwa Geologiczne, skala 1:50 000.

Filonowicz, P. i Lindner L. 1986. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, arkusz Piekoszów. Wydawnictwa Geologiczne, skala 1:50 000

Filonowicz, P. 1973a. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, arkusz Kielce. Wydawnictwa Geologiczne, skala 1:50 000

Filonowicz, P. 1973b. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, arkusz Kielce. Wydawnictwa Geologiczne, skala 1:50 000.

Hakenberg, M. 1973. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, arkusz Chęciny. Wydawnictwa Geologiczne, skala 1:50 000

Hakenberg, M. 1974. Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, arkusz Chęciny. Wydawnictwa Geologiczne, skala 1:50 000

Konon, A. 2007. Strike-slip faulting in the Kielce Unit, Holy Cross Mountains, central Poland. Acta Geologica Polonica, 57, 415-441

Konon, A. 2008. Regionalizacja tektoniczna Polski - Góry Świętokrzyskie i regiony przyległe. Przegląd Geologiczny, 56: 921–926

Jaroszewski, W. 1972. Drobnostrukturalne kryteria tektoniki obszarów nieorogenicznych na przykładzie północno-wschodniego obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich. Studia Geologica Polonica, 37: 9–210

Mastella, L. and Konon, A. 2002. Non-planar strike-slip Gnieździska - Brzeziny fault (SW Mesozoic margin of the Holy Cross Mountains central Poland). Acta Geologica Polonica, 52,471-480.

Po Kursie terenowym z geologii strukturalnej student:

 zna budowę geologiczną i tektoniczną wschodniego fragmentu płaszczowiny śląskiej,

 rozumie złożone procesy tektoniczne związane z rozwojem nasunięć w Karpatach zewnętrznych,

 ma wiedzę w zakresie wykonywania mapy geologicznej oraz przekrojów geologicznych na podstawie samodzielnie zgromadzonych danych,

 ma wiedzę w zakresie planowania badań terenowych w celu stworzenia mapy geologicznej,

 zbiera, analizuje i interpretuje dane empiryczne oraz na ich podstawie formułuje odpowiednie wnioski,

 potrafi pracować indywidualnie i w grupie zarówno podczas wykonywania badań jak i w trakcie interpretacji ich wyników.

K_W02 - ma wiedzę na temat wielorakich związków między elementami środowiska, powiązaniami abiotyczno-biotycznymi oraz oddziaływaniami antropogenicznymi, zna podstawowe parametry i schematy opisujące te oddziaływania oraz metody ich zapisu matematycznego i analizy statystycznej

K_W05 - ma wiedzę na temat modeli środowiska geologicznego i geograficznego, baz geoprzestrzennych danych geologicznych i środowiskowych, posiada znajomość specjalistycznego oprogramowania, w tym ArcGIS, wprowadzania, przetwarzania i sposobów wizualizacji danych w programach opartych na bazach danych geologicznych i środowiskowych

K_W08 - ma wiedzę w zakresie specjalistycznych programów komputerowych, zna zasady metodyczne modelowania geologicznego, ma wiedzę w zakresie planowania badań w celach modelowych, zna zasady schematyzacji warunków geologicznych dla potrzeb modelowych

K_W09 - ma wiedzę na temat warunków geologicznych Polski w podziale regionalnym, w tym: regionalizację geologiczną Polski, piętra strukturalne, historię basenów sedymentacyjnych, obszary występowania złóż, obszary występowania wód leczniczych i termalnych; ma wiedzę na temat budowy geologicznej wybranych regionów na świecie oraz treści seryjnych i specjalistycznych map geologicznych

K_W12 - zna podstawy metod pozwalających na prezentację wyników badań w ujęciu statystycznym. Zna metody referowania wyników badań oraz referowania stanu wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury krajowej i obcej; zna i prawidłowo stosuje terminy w języku obcym (j. angielskim) w zakresie geologii, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii związanej z wdrażaniem europejskich norm

K_W13 - posiada wiedzę nt. zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych dostępnych w jednostce a także poza nią. zna również zasady bezpieczeństwa jakie obowiązują w trakcie prac w laboratorium oraz w trakcie pobytu w terenie

K_U02 - korzysta z zasobów internetowych danych geologicznych, potrafi dokonać ich weryfikacji, wykorzystuje do obliczeń geologicznych proste oraz zaawansowane programy komputerowe (np. Visual MODFLOW, AutoCAD czy Arc GIS), interpretuje wyniki obliczeń w sposób opisowy lub graficzny

K_U06 - potrafi zwięźle scharakteryzować warunki geologiczne, geologiczno-złożowe, geologiczno-inżynierskie oraz hydrogeologiczne poszczególnych rejonów Polski i wybranych regionów świata, umie porównać obszary Polski pod względem zasobności w złoża surowców mineralnych i wody podziemne, potrafi wyjaśnić genezę złóż i wód mineralnych Polski w nawiązaniu do historii geologicznej rozwoju danego obszaru i jego budowy geologicznej

K_U08 - potrafi samodzielnie interpretować wyniki badań i mieć własne zdanie temat różnic w poglądach; potrafi sprawnie korzystać z różnorodnej literatury fachowej polskiej i zagranicznej i krytycznie oceniać jej zawartość; potrafi referować wyniki badań oraz stan wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury polskiej i obcej za pomocą technik multimedialnych; umie napisać pracę badawczą w języku polskim

K_U10 - planuje empiryczne badania terenowe (rodzaj badań, kolejność, terenowa weryfikacja wyników) i kwerendę archiwów terenowych w celu pozyskania materiałów do osiągnięcia zamierzonego efektu naukowego lub praktycznego, wybiera punkty badawcze, pobiera próbki (wody, gruntu, skały) lub okazy wg odpowiednich technik

K_U11 - ma umiejętność studiowania fachowej literatury polskiej i światowej oraz materiałów niepublikowanych, posiada umiejętności językowe na poziomie B2+, zdobyte poprzez korzystanie z anglojęzycznej literatury podczas przygotowywania się do seminariów oraz pisania pracy magisterskiej; ma umiejętność samodzielnego wyciągania wniosków i wykorzystania w pracy badawczej

K_K01 - rozumie konieczność ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową i aktami prawnymi

K_K02 - współdziała w grupach tematycznych na zajęciach terenowych oraz podczas grupowych zajęć kameralnych

K_K03 - potrafi odpowiednio określić harmonogram czynności oraz priorytety służące realizacji zadania badawczego

K_K04 - realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować właściwe sposoby ich rozwiązania

K_K06 - skutecznie komunikuje się ze specjalistami oraz społeczeństwem w mowie, na piśmie i poprzez prezentację multimedialną wyników badań

K_K07 - wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i na praktykach zawodowych

K_K08 - zna zasady przedsiębiorczości w zastosowaniu do podejmowanego przedsięwzięcia badawczego lub praktycznego (np. określenie rodzaju i zakresu prac badawczych w celu obliczeń zasobowych, wybór odpowiedniego sposobu obliczenia zasobów wód podziemnych, dobór odpowiednich technik, np. rodzaj programu obliczeniowego), potrafi zaprojektować i egzekwować prace dla grupy ludzi

K_K09 - jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej związanej z wybraną specjalnością

Ocena końcowa z przedmiotu wystawiana jest w oparciu o:

- aktywność, samodzielność i umiejętność pracy w grupie studenta podczas zajęć (50% oceny końcowej),

- ocenę pracy zaliczeniowej wystawionej przez osoby prowadzące (50% oceny końcowej).

brak