Surowce skalne Polski

obowiązkowe

Wykład i ćwiczenia skierowane są do studentów, którzy powinni posiadać zasób wiedzy związany z zaliczeniem większości przedmiotów realizowanych na pierwszym stopniu studiów kierunku geologia (np. Geologia dynamiczna, Geologia złóż, Mineralogia, Geochemia, Geologia strukturalna, Petrologia, Geologia historyczna i Geologia regionalna).

Na wykładzie prezentowana jest charakterystyka różnorodnych surowców skalnych, które wykorzystywane w gospodarce w stanie nieprzetworzonym lub po przeróbce. Opisana jest ich geneza oraz rozmieszczenie regionalne złóż w obrębie jednostek geologicznych Polski, zmienność składu mineralnego, a także chemicznego i wynikające z tego zróżnicowanie surowcowych parametrów jakościowych. Przedstawione są kierunki i możliwości gospodarczego wykorzystania surowców skalnych oraz podstawowe informacje o procesach technologicznych przeróbki.

Celem wykładu jest przedstawienie studentom wszystkich rodzajów surowców skalnych eksploatowanych na obszarze Polski. Wykład rozpoczyna się omówieniem podstawowych pojęć dotyczących surowców skalnych oraz ich eksploatacji (2 godz.). Na kolejnych zajęciach omówione zostają poszczególne surowce skalne występujące w Polsce, zgodnie z podziałem przedstawionym na pierwszym wykładzie. Kolejno przedstawione zostają: skały magmowe i metamorficzne stosowane jako surowce skalne (2 godz.), surowce węglanowe (4 godz.), surowce siarczanowe (2 godz.), surowce ilaste (6 godz.), surowce okruchowe (2 godz.) i piaskowce wykorzystywane jako kamienie budowlane i drogowe (2 godz.). Następnie opisane zostają surowce skaleniowe i ogniotrwałe (4 godz.). Na koniec omawiane są rudy darniowe (2 godz.) i chalcedonity (2 godz.). Każdy rodzaj surowca omawiany jest pod kątem budowy geologicznej złóż, składu mineralnego i chemicznego, wykorzystania w gospodarce, kryteriów bilansowości oraz sposobów wydobycia i przeróbki. Ostatni wykład poświęcony jest perspektywom zwiększenia wydobycia surowców skalnych w Polsce (2 godz.).

1. Kociszewska-Musiał G. (1988) – Surowce mineralne czwartorzędu. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.

2. Kozłowski S. (red.) (1986) – Surowce skalne Polski. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.

3. Ney R. (red.) – Surowce mineralne Polski. Surowce skalne. Wydawnictwo Instytutu GSMiE PAN, Kraków.

4. Ney R., Smakowski T. (red.) – Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Kraków (rocznik).

5. Osika R. (red.) (1987) – Budowa geologiczna Polski. Złoża surowców mineralnych. Wydawnictwa Geologiczna, Warszawa.

6. Przeniosło S. (red.) (2000) – Mineral Resources of Poland. PIG, Warszawa.

7. Sokołowski J. (1990) – Geologia regionalna i złożowa Polski. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.

Po zaliczeniu wykładu i ćwiczeń z przedmiotu Surowce skalne Polski student posiada wiedzę na temat zasobów surowców skalnych występujących i eksploatowanych w Polsce. Zna budowę geologiczną i skład mineralny różnych genetycznie typów złóż tego samego surowca, a także sposób ich wykorzystania w gospodarce. Wie jakie czynniki środowiskowe wpływają na właściwości surowcowe, sposoby eksploatacji i wykorzystanie danego surowca. Jest w stanie przewidzieć jak budowa geologiczna obszaru wpływa na jakość kopaliny.

Student nabywa też wiedzę na temat właściwości surowców skalnych oraz umie zaprojektować i przeprowadzić w praktyce podstawowe procedury badawcze dla oceny jakości surowców ilastych i kruszyw mineralnych. Po zakończeniu cyklu ćwiczeń umie obsługiwać aparaturę badawczą stosowaną w badaniach surowców skalnych i właściwe do niej oprogramowanie komputerowe, potrafi też dokonać analizy wyników wykonanych badań, zaklasyfikować badany surowiec skalny do odpowiedniej grupy jakościowej według danych dostępnych w literaturze (np. w normach, podręcznikach). Zna różne metody przeróbki wybranych surowców skalnych oraz umie makroskopowo rozpoznawać najważniejsze surowce skalne wydobywane w Polsce. Jest wstanie określić zastosowanie różnorodnych urządzeń służących do badania parametrów technologicznych surowców skalnych.

KRK dla kierunku Geologia stosowana

K_W01 – ma wiedzę na temat procesów i czynników kształtujących Ziemię w zakresie geologii ogólnej ze szczególnym uwzględnieniem hydrogeologii, geologii inżynierskiej, tektoniki i kartografii geologicznej, gospodarki surowcami mineralnymi jak również ochrony środowiska

K_W04 – ma wiedzę z zakresu rodzajów zasobów złóż surowców mineralnych i wód podziemnych, metod ich rozpoznawania i obliczania ich wielkości oraz dokumentowania i trybu zatwierdzania w związku z obowiązującymi aktami prawnymi, zna zasady gospodarowania zasobami surowców mineralnych i wody, ma wiedzę z zagadnień bilansu złóż i bilansu wodno-gospodarczego

K_W06 – ma wiedzę na temat modeli środowiska geologicznego, współoddziaływania pomiędzy środowiskiem geologicznym a obiektami budowlanymi, zasad dokumentowania środowiska geologicznego dla potrzeb dokumentacji kartograficznych, przemysłu wydobywczego, obiektów budownictwa powszechnego, przemysłowego, wodnego i gospodarki odpadami

K_W09 – ma wiedzę na temat warunków geologicznych Polski w podziale regionalnym, w tym: regionalizację geologiczną Polski, piętra strukturalne, historię basenów sedymentacyjnych, obszary występowania złóż, obszary występowania wód leczniczych i termalnych; ma wiedzę na temat budowy geologicznej wybranych regionów na świecie oraz treści seryjnych i specjalistycznych map geologicznych

K_W10 – ma wiedzę na temat doboru i wykonania specjalistycznych badań laboratoryjnych i dokumentacyjnych w badaniach różnych typów skał; ma wiedzę o procesach sedymentacyjnych, tektonicznych i diagenetycznych zachodzących w różnych typach skał

K_W13 – posiada wiedzę nt. zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych dostępnych w jednostce a także poza nią. zna również zasady bezpieczeństwa jakie obowiązują w trakcie prac w laboratorium oraz w trakcie pobytu w terenie

K_W14 – ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi obszaru albo obszarów, z których został wyodrębniony studiowany kierunek studiów, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych

K_U01 – stosuje zaawansowane techniki badań laboratoryjnych (petrograficzne, geochemiczne, hydrochemiczne, geotechniczne, hydrogeologiczne, geoinżynierskie)

K_U02 – korzysta z zasobów internetowych danych geologicznych, potrafi dokonać ich weryfikacji, wykorzystuje do obliczeń geologicznych proste oraz zaawansowane programy komputerowe (np. Visual MODFLOW, AutoCAD czy Arc GIS), interpretuje wyniki obliczeń w sposób opisowy lub graficzny

K_U03 – umie określić genezę złoża surowców mineralnych, procesy prowadzące do jego powstania i wykorzystanie określonych surowców w celach naukowych i przemysłowych ; potrafi określić jakość wód podziemnych, ocenia ich przydatność do różnych potrzeb, ocenia stopień ich zanieczyszczenia, interpretuje mapy chemizmu i jakości wód podziemnych, ocenia podatność tych wód na zanieczyszczenia i określa zasady ich monitoringu i ochrony

K_U04 – umie analizować plany zagospodarowania przestrzennego i dobierać, z uwzględnieniem geologicznych uwarunkowań, optymalne dla środowiska naturalnego kierunki rozwoju różnych obszarów, identyfikuje zagrożenia środowiskowe wynikające z procesu inwestycyjnego

K_U06 – potrafi zwięźle scharakteryzować warunki geologiczne, geologiczno-złożowe, geologiczno-inżynierskie oraz hydrogeologiczne poszczególnych rejonów Polski i wybranych regionów świata, umie porównać obszary Polski pod względem zasobności w złoża surowców mineralnych i wody podziemne, potrafi wyjaśnić genezę złóż i wód mineralnych Polski w nawiązaniu do historii geologicznej rozwoju danego obszaru i jego budowy geologicznej

K_U08 – potrafi samodzielnie interpretować wyniki badań i mieć własne zdanie temat różnic w poglądach; potrafi sprawnie korzystać z różnorodnej literatury fachowej polskiej i zagranicznej i krytycznie oceniać jej zawartość; potrafi referować wyniki badań oraz stan wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury polskiej i obcej za pomocą technik multimedialnych; umie napisać pracę badawczą w języku polskim

K_U09 – zna i stosuje prawo geologiczne i górnicze, prawo wodne oraz akty prawne związane z działalnością geologiczną, wykazuje umiejętność projektowania prac w celu obliczania zasobów złóż kopalin użytecznych i wód podziemnych, zna podstawy prawidłowej gospodarki wodnej i jej aspekty ekonomiczne

K_U12 – wykazuje umiejętność wyboru specjalności i tematu pracy magisterskiej pod kątem przyszłej kariery zawodowej, umie opracować w formie tekstowej, graficznej i multimedialnej zadanie geologiczne, w tym pracę magisterską

K_K01 – rozumie konieczność ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową i aktami prawnymi

K_K02 – współdziała w grupach tematycznych na zajęciach terenowych oraz podczas grupowych zajęć kameralnych

K_K03 – potrafi odpowiednio określić harmonogram czynności oraz priorytety służące realizacji zadania badawczego

K_K04 – realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować właściwe sposoby ich rozwiązania

K_K05 – potrafi przedstawić i wyjaśnić społeczne i środowiskowe aspekty praktycznego stosowania zdobytej wiedzy i umiejętności, także w zakresie istniejącego ryzyka i możliwych zagrożeń środowiskowych

K_K07 – wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i na praktykach zawodowych

K_K08 – zna zasady przedsiębiorczości w zastosowaniu do podejmowanego przedsięwzięcia badawczego lub praktycznego (np. określenie rodzaju i zakresu prac badawczych w celu obliczeń zasobowych, wybór odpowiedniego sposobu obliczenia zasobów wód podziemnych, dobór odpowiednich technik, np. rodzaj programu obliczeniowego), potrafi zaprojektować i egzekwować prace dla grupy ludzi

K_K09 – jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej związanej z wybraną specjalnością

Wykład kończy się pisemnym egzaminem testowym w semestrze letnim. Aby otrzymać ocenę pozytywną należy uzyskać co najmniej 51% maksymalnej liczby punktów.

brak