Praktikum z sedymentologii skał osadowych

fakultatywne

Przystępujący do zajęć student powinien posiadać podstawową wiedzę w zakresie procesów sedymentacyjnych i diagenezy skał osadowych, ze szczególnym uwzględnieniem skał klastycznych, ewaporatowych i fitogenicznych.

Wskazane jest aby studenci uczestniczący w zajęciach mieli zaliczone zajęcia: „Geologia dynamiczna”, „Geomorfologia i geologia czwartorzędu”.

Przedmiot rozszerza wiedzę o sedymentologii i metodach badań wybranych grup skał osadowych. W ramach zajęć uczestnicy wykonują analizy próbek skał i osadów w warunkach kameralnych i podczas pobytu w magazynie rdzeni wiertniczych.

Studenci poznają nowe metody badawcze, zapoznają się również z praktycznym wykorzystaniem graficznych i geologicznych programów komputerowych.

Wraz z innymi przedmiotami dotyczącymi sedymentologii uczestnictwo w zajęciach pozwala na całościowe poznanie zagadnień sedymentologicznych.

Praktikum z sedymentologii skał osadowych stanowi poszerzenie wiedzy, zwłaszcza praktycznej, z sedymentologii dla studentów studiów stopnia II. Pozwala na zapoznanie z tradycyjnymi i nowymi metodami badań sedymentologicznych skał klastycznych, jak również praktyczne wykorzystanie graficznych i geologicznych programów komputerowych. Wraz z innymi przedmiotami dotyczącymi sedymentologii (t.j. „Sedymentologia ewaporatów”, „Wapienie i środowiska ich powstawania”, „Analiza basenów sedymentacyjnych”) uczestnictwo w zajęciach pozwala na całościowe poznanie zagadnień sedymentologicznych.

Zajęcia 1. Zajęcia kameralne z wykorzystaniem danych archiwalnych lub specjalnie stworzonego modelu.

a. rekonstrukcja środowisk sedymentacji i analiza paleogeograficzna (obejmująca zróżnicowanie facji w czasie i przestrzeni) na podstawie analizy specjalnie w tym celu wykonanych prób utrwalonych. Celem zajęć będzie identyfikacja struktur sedymentacyjnych, składu petrograficznego i faunistycznego i rekonstrukcja środowiska sedymentacji.

b. analiza sedymentologiczna profili tarasów zalewowych wybranych rzek Niżu Polskiego na podstawie danych z doliny Wisły, Bugu i Pilicy przy zastosowaniu kodu litofacjalnego

c. identyfikacja obszarów źródłowych materiału klastycznego oraz mechanizmów transportu na podstawie składu petrograficznego otoczaków w warunkach środowiska rzecznego (dolina środkowej Wisły). Na podstawie zmienności przestrzennej składu petrograficznego i dostarczonych materiałów kartograficznych możliwa będzie identyfikacja obszarów źródłowych materiału klastycznego oraz mechanizmów transportu.

Zajęcia 2 i 4. Zajęcia terenowe w magazynie rdzeni wiertniczych w (badanie skał klastycznych, ewaporatowych i węglanowych). W magazynie rdzeni wiertniczych studenci wykonują makroskopowy opis wybranych odcinków rdzeni, które wybrane zostały tak, aby pokazać jak największe zróżnicowanie litologii i struktur sedymentacyjnych. Efektem zajęć terenowych będzie przygotowanie studentów do specyfiki pracy w magazynie rdzeni, oraz sporządzenie notatek terenowych - szczegółowego opisu litologicznego, który niezbędny będzie do dalszej graficznej analizy i korelacji otworów w warunkach kameralnych.

Zajęcia 3 i 5. Zajęcia komputerowe. Interpretacja danych otworowych, analiza rdzeni wiertniczych i geofizyki otworowej (praca na materiale opisanym w magazynie rdzeni). Studenci wykorzystują programy graficzne (CorelDraw, LogPlot) do opracowania i przedstawienia wyników analizy danych.

Zajęcia 6. Zajęcia kameralne z wykorzystaniem danych archiwalnych.

a. analiza frakcji piaskowej pod kątem zmienności cech teksturalnych i składu petrograficznego osadów z różnych środowisk (glina zwałowa, fluwioglacjał, aluwia Narwi, aluwia Wisły, Bałtyk - strefa zmywu, osady preglacjalne, sarmat detrytyczny, piaski mioceńskie, wydma, wydma inicjalna)

b. analiza żwirów pod kątem zmienności cech teksturalnych i składu petrograficznego osadów o zróżnicowanej genezie, reprezentujących 10 wybranych środowisk sedymentacji (glina zwałowa, fluwioglacjał, sandr, aluwia Narwi, aluwia Wisły, aluwia Sanu, Bałtyk - strefa zmywu, żwiry preglacjalne, sarmat detrytyczny, żwiry snochowickie)

c. Na podstawie zmienności przestrzennej składu petrograficznego i dostarczonych materiałów kartograficznych możliwa będzie identyfikacja obszarów źródłowych materiału klastycznego oraz mechanizmów transportu. Pozwoli to na określenie środowiska sedymentacji płytkomorskich osadów sarmatu detrytycznego z obszaru wschodniego Ponidzia.

1. Aksamitowska, A. 2003. Środowiska sedymentacji i rozwój depozycji osadów górnego czerwonego spągowca w rejonie Poznania. Przegląd Geologiczny, 51(2), 168-174.

2. Allen, J.R.L. 1970. Physical Processes of Sedimentation.

3. Gradziński, R., Kostecka, A., Radomski, A. & Unrug, R. 1986. Zarys sedymentologii. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 628 pp.

4. Kiełt, M. 2009. Strukturalne i sedymentologiczne zastosowanie otworowych profilowań geofizycznych. Geofizyka, T.2., 1-428. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.

5. Martin, A. J. 2000. Flaser and wavy bedding in ephemeral streams: a modern and an ancient example. Sedimentary Geology, 136(1-2), 1-5.

6. Miall, A.D. 2013. The geology of fluvial deposits. Springer.

7. Nichols, G. 2009. Sedimentology and stratigraphy. John Wiley & Sons. 8. Pettijohn, F.J., Potter, P.E. & Siever, R.E. 1972. Sand and Sandstone.

9. Reading, H.G. 2004. Sedimentary Environments and Facies. Blackwell Science.

10. Rutkowski, J. 1976. Uwagi o sedymentacji detrytycznych osadów sarmatu na obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Prace Geologiczne PAN Oddział w Krakowie, 100, 1-71. Warszawa.

11. Shepard, F.P. 1954. Nomenclature based on sand-silt-clay ratios. Journal of Sedimentary Petrology, 24, 151-158.

12. Wagner, R. 1988. Ewolucja basenu cechsztyńskiego w Polsce. Geological Quarterly, 32(1), 33-52.

13. Waksmundzka, M. I. 2010. Sequence stratigraphy of Carboniferous paralic deposits in the Lublin Basin (SE Poland). Acta Geologica Polonica, 60(4), 557-597.

14. Zieliński, T. 1995. Kod litofacjalny i litogenetyczny – konstrukcja i zastosowanie. W: Mycielska-Dowgiałło, E. & Rutkowski, J. (red.) Badania osadów czwartorzędowych (Researches of Quaternary Sediments). Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, 220-235.

15. Zieliński, T. 1998. Litofacjalna identyfikacja osadów rzecznych. W: Mycielska-Dowgiałło, E. (Ed.) Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych ich wartość interpretacyjna, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, 193-260.

16. Zieliński, P., & Issmer, K. 2007. Propozycja kodu genetycznego osadów środowiska eolicznego. Przegląd Geologiczny, 56(1).

17. Zieliński, T., & Pisarska-Jamroży, M. 2012. Jakie cechy litologiczne osadów warto kodować, a jakie nie?. Przegląd Geologiczny, 60(7), 387-397.

K_W02 – zna metody pozyskiwania i opracowywania materiałów geologicznych do celów zawodowych z wykorzystaniem technik komputerowych, poznaje metody i narzędzia do tworzenia różnorodnych modeli geologicznych w oparciu o bazy danych;

K_W05 – absolwent ma wiedzę na temat modeli środowiska geologicznego i geograficznego, baz geoprzestrzennych danych geologicznych i środowiskowych, posiada znajomość specjalistycznego oprogramowania, wprowadzania, przetwarzania i sposobów wizualizacji danych w programach opartych na bazach danych geologicznych;

K_W07 – absolwent zna zasady działania i możliwości analityczne określonej aparatury badawczej oraz zasady optymalnego planowania badań z wykorzystaniem dostępnego zaplecza badawczego;

K_W10 – absolwent ma wiedzę na temat doboru i wykonania specjalistycznych badań laboratoryjnych i dokumentacyjnych w badaniach różnych typów skał; ma wiedzę o procesach sedymentacyjnych, tektonicznych i diagenetycznych zachodzących w różnych typach skał;

K_W13 – absolwent posiada wiedzę nt. zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych dostępnych w jednostce a także poza nią. zna również zasady bezpieczeństwa jakie obowiązują w trakcie prac w laboratorium oraz w trakcie pobytu w terenie;

K_U01 – absolwent stosuje zaawansowane techniki badań laboratoryjnych, umie posługiwać się sprzętem laboratoryjnym, podstawową i zaawansowaną aparaturą badawczą;

K_U04 – absolwent umie samodzielnie zanalizować zgromadzony materiał naukowy, zinterpretować otrzymane wyniki badań i wyciągnąć stosowne wnioski w oparciu o własne doświadczenia i najnowsze dane literaturowe;

K_U10 – absolwent planuje empiryczne badania terenowe (rodzaj badań, kolejność, terenowa weryfikacja wyników) i kwerendę archiwów terenowych w celu pozyskania materiałów do osiągnięcia zamierzonego efektu naukowego lub praktycznego, wybiera punkty badawcze, pobiera próbki (wody, gruntu, skały) lub okazy wg odpowiednich technik;

K_K01 – absolwent jest gotów do ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową i aktami prawnymi;

K_K02 – absolwent współdziała w grupach tematycznych na zajęciach terenowych oraz podczas grupowych zajęć kameralnych;

K_K03 – absolwent potrafi odpowiednio określić harmonogram czynności oraz priorytety służące realizacji zadania badawczego;

K_K07 – absolwent wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i na praktykach zawodowych.

Zajęcia składają się z 6 bloków obejmujących wprowadzenie teoretyczne, zajęcia terenowe i kameralne. Zajęcia prowadzone jako ćwiczenia terenowe oceniane są na podstawie aktywności studentów oraz wykonywanych przez nich prac. Zajęcia kameralne oceniane są na podstawie poprawności wykonania operatów graficznych (w przeważającej większości o charakterze cyfrowym), prezentujących wyniki wykonanych analiz.

Zaliczenie na ocenę na podstawie pracy własnej, operatów graficznych i cyfrowych. Zaliczenie poprawkowe ma formę kolokwium ustnego. Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu – 1.

Nie wymagane