Ekologia behawioralna -W

fakultatywne
obowiązkowe

Znajomość podstaw ekologii ogólnej

Sygnalizacja, behawior i inteligencja roślin. Elementy neurobiologii, endokrynologii i genetyki behawioralnej. Debata nature vs nurture. . Sposoby percepcji środowiska przez zwierzęta, komunikacja. Ewolucja kooperacji, altruizm. Ruch: poszukiwanie, nawigacja, migracja, dyspersja, homing. Osobnik i decyzje ekonomiczne, optymalizacja zachowań (w tym pokarmowych). Obrona przed drapieżcami. Dobór płciowy. Konflikt płci. Systemy rozrodcze i opieka nad potomstwem: promiskuityzm i jego konsekwencje, monogamia („zdrady małżeńskie”), poligynia (w tym fakultatywna), poliandria. Alternatywne strategie rozrodcze. Zachowania zwierząt w ogrodach zoologicznych i w niewoli.

I. Przedmiot badań ekologii behawioralnej. Etologia a ekologia behawioralna. Historia badań nad behawiorem. Sygnalizacja, behawior i inteligencja roślin. Zwierzęta jako organizmy modelowe w ekologii behawioralnej. Neurobiologiczne i endokrynologiczne podstawy behawioru. Sposoby percepcji środowiska (m. in. wzrok, słuch, mechanorepcja, chemorecepcja, magnetorecepcja). II. Podstawy genetyki behawioralnej i ewolucja behawioru. III. Interakcja genotyp x środowisko w ewolucji zachowań. Debata nature vs nurture. IV. Zachowania rytmiczne, zegar biologiczny w zachowaniach. V. Komunikacja w relacjach międzyosobniczych i międzygatunkowych. Język dźwięków, repertuar zachowań, sygnalizacja chemiczna. Ewolucja komunikacji. VI. Relacje międzyosobnicze. Ewolucja kooperacji. Altruizm. „Dylemat więźnia”, Strategia „wet za wet”. Społeczności zwierzęce, eusocjacja. VII. Ruch, poszukiwanie, nawigacja, dalekie i bliskie wędrówki, migracja, dyspersja, homing. VIII. Osobnik i decyzje ekonomiczne. Optymalizacja zachowań. Behawior pokarmowy, wybór pokarmu i miejsca żerowania. Obrona przed drapieżcami, kamuflaż, ucieczka, poszukiwanie schronienia, tworzenie agregacji, ławic u ryb. IX. Dobór płciowy i zasada upośledzenia (handicap principle). Hipoteza dobrych genów (good genes) Hamiltona i Zuk. X. Systemy rozrodcze jako wynik kompromisu w konflikcie płci: promiskuityzm i jego konsekwencje (rodziny matczyne, zjawisko wieloojcostwa), monogamia (różne formy jej występowania, rodziny poszerzone, korzyści i koszty wynikające z życia w rodzinie poszerzonej, „zdrady małżeńskie”, poligynia,poligyny, poliandry haremy stałe i okresowe, poligynia fakultatywna, poliandria, systemy oparte na koalicjach samic. XI. Alternatywne strategie rozrodcze – różne strategie stosowane w konkurowaniu o partnerów, w zdobywaniu miejsc do gniazdowania (bilans kosztów i zysków, przyczyny współwystępowania różnych strategii), zmiana płci jako strategia alternatywna. XII. Zachowania zwierząt w ogrodach zoologicznych i w niewoli. Dobrostan zwierząt. Granice eksperymentu.

Mackenzie A i in. Krótkie wykłady - Ekologia. PWN 2000, 2003

Krebs J.R, Davies N. B. Wprowadzenie do ekologii behawioralnej. PWN 2001

Krebs J. CH. – Ekologia, Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. PWN 2011

Literatura uzupełniająca:

Alcock J .- Animal behaviour: an evolutionary approach. Sinauer Associates, Inc.2001

Po ukończeniu kursu student:

WIEDZA

1. Rozumie złożoność procesów i zjawisk w przyrodzie, których rozwiązanie wymaga podejścia interdyscyplinarnego, opartego na danych empirycznych (K_W01 B2)

2. Rozumie wzajemne relacje organizm-środowisko, stosując hipotezy dotyczące czasowych i przestrzennych uwarunkowań różnorodności behawioralnej zwierząt (K_W04 B2)

3. Zna specjalistyczne pojęcia terminologii ekologicznej i etologicznej (K_W06 B2)

4. Dostrzega konieczność stosowania zaawansowanych metod statystycznych do opisu i analizy danych behawioralnych (K_W08 B2)

5. Zna różnorodne techniki i narzędzia badawcze, stosowane w naukach biologicznych i właściwie planuje ich wykorzystanie do rozwiązywania postawionych zadań (K_W10 B2)

6. Zna specjalistyczne metody i techniki prowadzenia obserwacji terenowych zachowań zwierząt (K_W11 B2)

7. Zna zaawansowane techniki laboratoryjne i pomiarowe stosowane w badaniach behawioralnych (K_W12 B2)

UMIEJĘTNOŚCI

1. Wybiera i stosuje techniki i narzędzia badawcze adekwatne do problemów ekologii behawioralnej (K_U01 B2)

2. Wykorzystuje w sposób biegły naukowe i popularnonaukowe teksty biologiczne w języku ojczystym i angielskim (K_U03 B2)

3. Potrafi w fachowej literaturze znaleźć prawdopodobne przyczyny niepowodzenia eksperymentów i zmodyfikować odpowiednio przebieg doświadczenia (K_U05 B2)

4. Stosuje adekwatne metody statystyczne do opisu zjawisk i analizy danych behawioralnych (K_U06 B2)

5. Potrafi samodzielnie przeprowadzić analizę uzyskanych wyników (K_U02 OS1; K_02 BI2), oraz opracować oraz właściwie zinterpretować wyniki samodzielnie przeprowadzonych eksperymentów (K_U08 BI2)

6. Potrafi krytycznie opracować wybrany problem biologiczny na podstawie danych literaturowych i wyników własnych badań, formułując własne opinie i wnioski (K_U08 B2)

KOMPETENCJE

Odczuwa potrzebę stałego dokształcania się i aktualizowania wiedzy, korzystając ze źródeł naukowych i popularnonaukowych, dotyczących ekologii i etologii zwierząt (K_K07 B2)

Egzamin pisemny

Nie ma