Metodologia i współczesne kierunki badań w geografii społeczno-ekonomicznej

obowiązkowe

15 godzinny wykład

Opis treści merytorycznych

A. Geografia polityczna - historia subdyscypliny i wybrane kierunki badań

Podwójna natura polityki i jej konsekwencje praktyczne; zarys historii geografii politycznej (ze szczególnym uwzględnieniem Polski) i główne kierunki badawcze w polskiej geografii poli-tycznej, w tym główne spory i ich konsekwencje dla subdyscypliny oraz polskiej polityki zagrani-cznej i geopolityki; różnice i podobieństwa między szkołą polską, niemiecką i anglosaską w geografii politycznej; badania nad strukturą społeczności międzynarodowej i terminologią używaną do jej opisania; znaczenie toponomastyki w badaniach geograficznych i historycznych.

B. Specyfika badań w krajach rozwijających się.

Specyfika badań w krajach rozwijających się. Dlaczego badania jakościowe są ważne i jakie trudności stoją przed badaczami europejskimi kiedy chcą realizować projekty w krajach globalnego Południa.

C. Zagadnienie turystyki zrównoważonej

W jakich okolicznościach pojawiła się idea obecnej koncepcji turystyki zrównoważonej (wtedy nazywanej turystyką alternatywną) i jaka była jej geneza filozoficzno-historyczna i społeczno-ekonomiczna (oraz „geograficzna"). Jak ewoluowały pojęcia związane z koncepcją turystyki zrówn-oważonej oraz jak obecnie rozumiany jest zakres turystyki zrównoważonej. Jak pojęcie to jest na-dużywane w badaniach naukowych, a przede wszystkim w środkach masowego przekazu, polityce itp. Omówienie na przykładach "dobrych praktyk" i "złych praktyk".

D. Ewolucja podejść i metod w geografii społecznej

Zróżnicowane podejściach/tradycjach badawczych w geografii społecznej, o badaniach prowadzonych w Polsce oraz w Europie Zachodniej, Ameryce Północnej (uwarunkowaniach i współczesnych prob-lemach badawczych itp.). Druga część wykładu dotyczyłaby problematyki prowadzenia badań porównawczych (na przykładzie badań segregacji mieszkaniowej i polityki mieszkaniowej w Berlinie i Warszawie, koncentrując się na sytuacji migrantów).

E. Reformy terytorialne samorządów lokalnych w Europie - wyzwanie przyczynowości w badani-ach porównawczych

Badania reform terytorialnych samorządów lokalnych w Europie, w szczególności problem przyczynowości w naukach społecznych. Omówienie badań zmierzających do ustalenia konsekwencji łączenia (i dzielenia) gmin i stosowaniu w tym celu metod quasi-eksperymentalnych. Poszukiwanie wyjaśnień reform terytorialnych w międzynarodowych badaniach porównawczych na podstawie metody QCA (qualitative comparative analysis).

F. Modelowanie przestrzennego rozmieszczenia wyrobów azbestowych wykorzystywanych w Pol-sce

Problematyka azbestowa w Polsce i na świecie. Uczenie maszynowe w modelowaniu procesów. Sza-cowanie ilości na podstawie opracowanego modelu uczenia maszynowego pod nadzorem. Prezentacja uzyskanych wyników z wykorzystaniem narzędzi geoinformatycznych.

G. Problemy metodologiczne w badaniach ludnościowych na przykładzie azjatyckiej części Rosji

Przedstawienie etapów postępowania badawczego w realizacji pracy z zakresu geografii ludności. Wskazanie problemów metodologicznych i poszukiwanie ich rozwiązań w następujących etapach:

- zasadność podjęcia badania, ustalenie problemu badawczego;

- skala badania, regionalizacja, problemy związane z nazewnictwem geograficznym;

- formułowanie hipotez i ich weryfikacja;

- wybór metod badawczych, zasadność użycia metod ilościowych i jakościowych;

- dobór materiałów statystycznych, wiarygodność danych; krytyczna ocena wybranych wskaźników;

- studium przypadku – zasadność przeprowadzenia, przygotowanie i realizacja badań;

H. Optymalizacja redakcji map w skalach przeglądowych z wykorzystaniem sztucznej inteli-gencji.

Generalizacja kartograficzna jest istotnym elementem projektowania map. Generalizacja obejmuje selekcję i uproszczenie informacji geograficznej oraz jej dostosowanie do skali i przeznaczenia mapy. Optymalne i automatyczne metody generalizacji mogą usprawnić i przyspieszyć proces projektowan-ia map. W celu usprawnienia i zautomatyzowania wyboru osiedli i dróg proponuje się zastosowanie metod opartych na sztucznej inteligencji (AI). Na podstawie danych wejściowych i przykładów mod-ele oparte na sztucznej inteligencji mogą eksplorować wiedzę (nowe informacje) i wyciągać wnioski na podstawie prawidłowości wykrytych w danych. Wykład obejmie opracowanie i wykorzystanie wybranych modeli generalizacji opartych na sztucznej inteligencji do optymalizacji i automatyzacji selekcji osadnictwa i sieci dróg. Pokazane zostanie, w jaki sposób wykorzystanie sztucznej inteli-gencji jako sposobu formalizacji eksperckiej wiedzy kartograficznej uwzględniającej cechy obiektu i kontekst przestrzenny, może być skutecznym podejściem do wieloaspektowego i optymalnego rozwoju metodyki generalizacji osadnictwa i sieci drogowej w skalach przeglądowych.

Wykaz literatury związanej z przedmiotem

Askim, J., Klausen, J. E., Vabo, S. I., & Bjurstrøm, K. (2017). Territorial upscaling of local govern-ments: a variable-oriented approach to explaining variance among Western European countries. Lo-cal Government Studies, 43(4), 555–576. https://doi.org/10.1080/03003930.2017.1310102

Badr, M. Z. (2018). Challenges facing scientific research in developing countries: 2. Environment and resources. Egypt J. Basic Clin. Pharmacol. 8, 1–2. doi: 10.11131/2018/101388

Blom-Hansen, J., Houlberg, K., & Serritzlew, S. (2014). Size, Democracy, and the Economic Costs of Running the Political System. American Journal of Political Science, 58(4), 790–803. https://doi.org/10.1111/ajps.12096

Gaillard, J. (2010). Measuring research and development in developing countries: main characteris-tics and implications for the frascati manual. Sci. Technol. Soc. 15, 77–111. doi: 10.1177/097172180901500104

Gendźwiłł, A., Kurniewicz, A., & Swianiewicz, P. (2020). The impact of municipal territorial re-forms on the economic performance of local governments. A systematic review of quasi-experimental studies. Space and Polity, 1–20. https://doi.org/10.1080/13562576.2020.1747420

Kenton, W. (2019). Research and Development (R&D). New York, NY: Investopedia. Available online at: https://www.investopedia.com/terms/r/randd.asp

Solarz M.W, 2014, The Rise, Fall and Rebirth of Polish Political Geography, Geopolitics 19 (3), p. 719-739.

Solarz M.W, 2014, 2016, The Language of Global Development. A Misleading Geography. Abing-don and New York: Routledge.

Solarz M.W, 2020, The Global North-South Atlas: Mapping Global Change. London and New York, Routledge.

efekty uczenia się

- zna podstawy teoretyczne i metodologiczne geografii;

- jest świadomy ograniczeń stosowania metod sformalizowanych, a zarazem przekonany o potrzebie ich stosowania;

- potrafi wyszukać, wyselekcjonować i wykorzystać najnowsze osiągnięcia nauki w zakresie prowadzonych badań naukowych oraz publicznie zaprezentować wyniki tych badań;

- umie współdziałać w zespole badawczym, wnosząc do niego umiejętności z zakresu prowadzonych badań naukowych i specjalności, którą reprezentuje;

- umie uzasadnić własną postawę badawczą;

- rozumie szczególną rolę społeczną nauki i potrzebę upowszechniania dokonań naukowych.

Opis wymagań związanych z uczestnictwem w zajęciach, w tym dopuszczalnej liczby nieo-becności podlegających usprawiedliwieniu

- uczestnictwo we wszystkich sesjach, w tym aktywne uczestniczenie w dyskusji, dopuszczalna 1 nieobecność

Zasady zaliczania zajęć i przedmiotu (w tym zaliczania poprawkowego) - uczestnictwo w sesjach, aktywność w trakcie zajęć.

Metody weryfikacji efektów uczenia się - uczestnictwo w sesjach, aktywność w trakcie zajęć.