Teoria i praktyka demokracji

obowiązkowe

Wprowadzenie studentów w krąg fundamentalnych pytań, które pozwalają widzieć demokrację - i całą tradycję myślenia o demokracji - jako problem interpretacyjny, który wymaga wielostronnego oświetlenia poprzez odwołanie się do różnorodnych teorii konceptualizujących i objaśniających praktyki demokratyczne, a także do wiedzy wyrastającej z doświadczeń wolnych od bagażu teorii, kształtujących potoczne rozumienie demokracji.

w sali

Ujęcie problemowe – zwięzła prezentacja kluczowych zagadnień mających odniesienie do różnorodnych interpretacji kształtujących obraz demokracji. Położenie akcentu na rozumieniu demokracji w kategoriach sporów i dylematów, wykluczającym myślenie dogmatyczne. Inspirowanie istotnych pytań dotyczących aktualnych barier i ograniczeń demokracji. W centrum uwagi znajdą się następujące zagadnienia:

1. Matryce historyczne – antyk, tradycja republikańska

2. Civil society – mitologia i realia

3. Problem wolności – przemiany kulturowych kodów demokracji

4. Tłum i kultura resentymentu – wyzwania społeczeństwa masowego

5. Racjonalność, opinia, reprezentacja (wyzwania „polityki wizerunkowej”)

6. Media - modele komunikowania i zagadnienie legitymizacji

7. Instytucjonalne ramy demokracji

Opis i interpretacja

1. Rozważania wstępne - theoria, praxis, phronesis

2. Matryce historyczne – kontynuacja i kumulacja

3. Matryce historyczne - warunki sine qua non

Podmiot - „ja” i "my"

4. Indywidualizm, wolność, racjonalność

5. Civil society – mitologia i realia (zagadnienie kapitału społecznego)

6. Masy, tłum, resentyment

Komunikacja – myślenie i działanie

7. Racjonalność, opinia, reprezentacja

8. Mitologia i magia - polityka w nurtach pop-kultury

9. Media i demokracja

Modele instytucjonalizacji

10. Parlamentaryzm i demokracja

11. Reprezentacja i „cezaryzm”

12. Pluralizm, konsens, konfrontacja

13. Deliberacja (utopia rozumu komunikacyjnego)

14. Demokracja i wyzwania "drugiej nowoczesności".

Literatura podstawowa:

1. I. Shapiro, Stan teorii demokracji, Warszawa 2006

2. S. Filipowicz, Demokracja. O władzy iluzji w królestwie rozumu, Warszawa

2007

3. D. Held, Modele demokracji, Kraków 2010

Lektury dotyczące kolejnych zajęć:

2. R. Dahl, Demokracja i jej krytycy, Kraków-Warszawa 1995, s. 21 – 52, 299

– 322

3. K. R. Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1, rozdz. 10

4. S. Holmes, Anatomia antyliberalizmu, s. 258 – 267; S. Filipowicz,

Demokracja…, s. 116 – 146

5. Ani książę, ani kupiec: obywatel, opr. J. Szacki, Kraków – Warszawa 1997,

s.174 – 198

6. P. Sloterdijk, Pogarda mas, Warszawa 2012, s. 11 - 95

7. S. Filipowicz, Demokracja…, s. 146 – 205

8. S. Filipowicz, Demokracja…, s. 223 – 251

9. B. Poulet, Śmierć gazet i przyszłość informacji, Wołowiec 2011, s. 77 –

133

10. C. Schmitt, Duchowa i historyczna sytuacja dzisiejszego

parlamentaryzmu, w: C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma,

Kraków-Warszawa 2000, s. 115 - 132

11. J. Schumpeter, Kapitalizm. Socjalizm. Demokracja, Warszawa 2009

(wyd. ostatnie),

s. 304 - 370

12. D. Held, Modele demokracji, Kraków 2010, s. 205 – 221; Ch. Mouffe,

Agonistyka.Polityczne myślenie o świecie, Warszawa 2015, s. 17 – 33

13. S. Filipowicz, Galimatias. Zaprzepaszczony sens Oświecenia, Warszawa

2014, s. 174- 201

2.

Student zdobywa rozeznanie dotyczące różnorodnych interpretacji demokracji.

Poznaje teorie demokracji w przekroju historycznym.

Uczy się wiedzieć praktyki demokratyczne jako szerszy element kultury.

Dostrzega wagę historycznych uwarunkowań procesów demokratyzacji.

Uczy się analizować teksty teoretyczne i konfrontować je z wiedzą potoczną dotyczącą demokracji.

Zdobywa kompetencje związane z analizowaniem tekstów przedstawiających teorie demokracji jako punkt wyjścia w sporach dotyczących tradycji myślenia o demokracji.

Przyswajając wiedzę teoretyczną student nabywa także umiejętność jej wykorzystania w sferze dyskusji dotyczących fundamentalnych wątpliwości i dylematów związanych z demokracją.

Zdobywa kompetencje mające podstawowe znaczenie w kształtowaniu wzorców kultury obywatelskiej umacniającej potencjał demokracji (krytyczne rozeznanie, analiza, debata).

Ocena aktywności studentów podczas zajęć (zajęcia mają charakter konwersatoryjny). Podstawowym kryterium oceny są wymogi odnoszące się do umiejętności związanych z interpretacją tekstów oraz jasnym przedstawianiem własnych opinii dotyczących analizowanych materiałów. Jest przewidywany także sprawdzian wiedzy w postaci pracy pisemnej - odpowiedź na pytania mające charakter tzw. "pytań otwartych".