Nurty badań politologicznych

Refleksja nad głównymi nurtami badań politologicznych zajmuje w programie studiów szczególne miejsce. Prezentuje bowiem rozważania metateoretyczne, a więc dotyczące postrzegania dziedziny przedmiotowej (szeroko rozumiana polityka) i sposobów jej badania na gruncie nauki o polityce. Celem dydaktycznym przedmiotu jest rozwinięcie samoświadomości teoretycznej oraz poznanie współczesnych paradygmatów badań politologicznych, wraz ze specyfiką ich problemów badawczych, języka analizy oraz postulowanych narzędzi i metod analizy. Ważnym zadaniem jest uświadomienie studentkom/-tom konieczności integralnej analizy zjawisk politycznych, tj. wykorzystującej aparaturę pojęciową, strategie badawcze i wiedzę teoretyczną i empiryczną wszystkich subdyscyplin politologicznych oraz pozostałych nauk społecznych, jeżeli ich perspektywa badawcza pozwala pełniej rozumieć i wyjaśnić życie polityczne społeczeństwa.

W ramach wykładów on-line zostaną omówione następujące zagadnienia:

- przedmiot oraz zakres badań nauki o polityce (wprowadzenie) – przedmiot badania a przedmiot poznania; specyfika przedmiotu badania w politologii; zasada aspektowości; pojęcie paradygmatu; hierarchia wiedzy naukowej; przebieg i struktura procesu badawczego; konwencjonalizm i idea niewspółmierności w analizach politologicznych

- problem dialektyki struktury i działania – omówienie spójnego połączenia w procesie badawczym i procedurach badania zewnętrznych warunków działania (struktur) i aktywności ludzi czy wielkich zbiorowości (jednostkowe oraz zbiorowe podmioty)

- problem wielopoziomowości – przedstawienie poziomów i/lub wymiarów naukowej analizy rzeczywistości politycznej; omówienie syndromatycznego charakter przedmiotu badania nauki o polityce oraz wskazania na zróżnicowane czynniki w analizach politologicznych, w tym na płaszczyznę ekonomiczną, kulturową, ekologiczną, technologiczną, demograficzną etc.

- problem ciągłości i/lub zmiany – omówienie polityki jako procesu społecznego, gdzie mamy do czynienia z temporalno-emergentną przestrzenią, w której powstają jakościowo nowe formy życia społecznego czy praktyk politycznych; przedstawienie zagadnienia ewolucji i rewolucji w praktykach politycznych

- problem eklektyzmu - wyjaśnienie napięcie, jakie powstaje a badaniach politologicznych na styku: chęć całościowego i kompletnego opisu politologicznego a niespójność pojęciowa czy teoretyczna refleksji politologicznej; przedstawienie źródeł łączenie różnych perspektyw badawczych i języka analizy, w tym kwestii triangulacji metodologicznej

Studentki/-ci dowiedzą się także, jak w/w problemy badania polityki rozwiązywane są w poszczególnych paradygmatach badawczych, tj. behawioralizmie (i neobehawioralizmie), instytucjonalizmie; feminizmie; podejściu interpretacjonistycznym; marksizmie czy ujęciach normatywnych.

Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003.

Beyme von K., Współczesne teorie polityczne, Warszawa 2005.

Dahl R., Stinebrickner B., Współczesna analiza polityczna, Warszawa 2007.

Grobler A., Metodologia nauk, Kraków 2006.

Karwat M., Przedmiot badań politologicznych w świetle zasady aspektowości; [w:]

P. Bytniewski, M. Chałubiński (red.), Teoretyczne podstawy socjologii wiedzy, Wyd. UMCS, Lublin 2006, s. 38-57.

Karwat M., Syndromatyczny charakter przedmiotu nauki o polityce; [w:] K. A. Wojtaszczyk,

A. Mirska (red.), Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie, Warszawa 2009, s. 175-188.

Klementewicz T., Rozumienie polityki. Zarys metodologii nauki o polityce, Warszawa 2011.

Krauz-Mozer B., Teorie polityki. Założenia metodologiczne, Warszawa 2005.

Marsh D., Stocker G. (red.), Teorie i metody w naukach politycznych, Kraków 2006.

Nocoń J., Między tradycją a nowoczesnością. Przeobrażenia badań politologicznych w świetle neofunkcjonalizmu J. C. Aleksandra. Bydgoszcz 2010.

Nowak S., Metodologia badań społecznych, Warszawa 2007.

Pierzchalski F., Podmiotowość polityczna w perspektywie indywidualistycznej i holistycznej, Pułtusk 2009.

Pierzchalski F., Morfogeneza przywództwa politycznego. Pomiędzy strukturą a podmiotowością sprawczą, Bydgoszcz 2013.

EK1. Student ma wiedzę na temat różnych nurtów w badaniach politologicznych, zna powiązania politologii z innymi naukami w kontekście metodologicznym. K_W01.

EK2. Student ma pogłębioną wiedzę na temat: paradygmatów, kierunków, modeli w badaniach politologicznych. Student zna różnice między nimi. K_W09.

UMIEJĘTNOŚCI

EK3. Student potrafi dokonywać prognoz politologicznych na podstawie wiedzy metodologicznej. Potrafi też oceniać zjawiska politologicznej w kontekście politologicznym. K_U02.

EK4. Student umie wykorzystywać wiedzę metodologiczną do analizowania i interpretowania zjawisk politycznych. K_U03.

EK5. Student aktywnie wykorzystuje wiedzę z zakresu metod i technik badawczych do diagnozowania procesów i zjawisk politycznych K_U05.

KOMPETENCJE

EK6. Student jest aktywnym podmiotem badającym zjawiska polityczne. Potrafi twórczo wykorzystywać wiedzę teoretyczną do analizy rzeczywistości. K_K07.

Przygotowanie pracy semestralnej. Praca semestralna będzie poświęcona analizie wybranego przez studentkę/-ta problemu badawczego w oparciu o użycie i wykorzystanie jednego z poznanych paradygmatów (perspektyw) badań. Przy czym wybór ww. podejścia będzie traktowany jako układ pojęć i wyjściowych hipotez do opisu i wyjaśnienia postawionego problemu badawczego.

Opis wymagań związanych z uczestnictwem w zajęciach on-line, w tym dopuszczalnej liczby nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: obecność na zajęciach (liczba dopuszczalnych nieobecności – 2)

Nie dotyczy