System Polityczny Rzeczpospolitej Polskiej

obowiązkowe

Znajomość mechanizmów i uwarunkowań sprawowania władzy politycznej w Polsce. Umiejętność identyfikacji ustrojowych elementów systemów rządów (modelowych i stosowanych w praktyce) oraz usytuowania na ich tle Konstytucji RP. Orientacja w zakresie praktyki ustrojowej funkcjonowania systemu rządów w Polsce, ze wskazaniem głównych problemów i konfliktów ustrojowych oraz prawnych i politycznych propozycji ich rozwiązania.

Biegła znajomość systemu źródeł prawa oraz podstawowych instytucji politycznych: parlamentu, Rady Ministrów, Prezydenta, ich pozycji i roli ustrojowej, wyboru (powoływania), struktury, funkcji i procedur działania. Umiejętność wskazania na ich wzajemne relacje.

w sali

Pojęcie systemu politycznego; teoria konstytucji; źródła prawa w RP; kontrola konstytucyjności ustaw; miejsce i rola Trybunału Konstytucyjnego; ewolucja konstytucjonalizmu polskiego; tryb przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP z 1997 r.; zasady podstawowe Konstytucji RP; prawa i wolności człowieka w Konstytucji RP; zasady prawa wyborczego; status prawny parlamentarzysty; struktura i organizacja wewnętrzna parlamentu; funkcje Sejmu i Senatu, tryb ustawodawczy; szczególne tryby ustawodawcze; funkcja kontrolna Sejmu; pozycja ustrojowa, funkcje i kompetencje prezydenta; pozycja ustrojowa, struktura i kompetencje Rady Ministrów, powoływanie i odpowiedzialność Rady Ministrów, stany nadzwyczajne w Konstytucji RP.

Pojęcie systemu politycznego; teoria konstytucji; źródła prawa w RP; kontrola konstytucyjności ustaw; miejsce i rola Trybunału Konstytucyjnego; ewolucja konstytucjonalizmu polskiego; tryb przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP z 1997 r.; zasady podstawowe Konstytucji RP; prawa i wolności człowieka w Konstytucji RP; zasady prawa wyborczego; status prawny parlamentarzysty; struktura i organizacja wewnętrzna parlamentu; funkcje Sejmu i Senatu, tryb ustawodawczy; szczególne tryby ustawodawcze; funkcja kontrolna Sejmu; pozycja ustrojowa, funkcje i kompetencje prezydenta; pozycja ustrojowa, struktura i kompetencje Rady Ministrów, powoływanie i odpowiedzialność Rady Ministrów, stany nadzwyczajne w Konstytucji RP.

Literatura podstawowa

Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.

L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2022;

R.M. Małajny (red.), Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym, Warszawa 2013

Literatura uzupełniająca

Haczkowska, Zasada bezpośredniego stosowania konstytucji w działalności orzeczniczej sądów, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 1;

A. Chmielarz, Funkcja prawna konstytucji na przykładzie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2011;

M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska (red.), Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w praktyce działania organów władzy publicznej RP, Wrocław 2015;

K. Skotnicki, Wpływ funkcji wyborów na prawo wyborcze i system wyborczy. Zarys problematyki, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 2;

M. Mistygacz, Protesty wyborcze i ważność wyborów, „Studia Politologiczne” 2011, vol. 22;

D. Lis-Staranowicz, Niepołączalność mandatu parlamentarnego w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2005;

J. Zaleśny, Poseł a partia polityczna, [w:] M. Kruk (red.), Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, Warszawa 2013;

J. Zaleśny, Poseł a wyborcy, [w:] M. Kruk (red.), Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, Warszawa 2013;

J. Szymanek, Nowe interpretacje zasady reprezentacji politycznej, „Przegląd Sejmowy” 2014, nr 6;

R. Grabowski, Ewolucja pozycji ustrojowej Zgromadzenia Narodowego w latach 1989–2019, „Studia Politologiczne” 2019, vol. 53;

J. Zaleśny, Status prawnoustrojowy sejmowej komisji śledczej, „Studia Politologiczne” 2010, Vol. 18;

S. Patyra, Tryb pilny w teorii i praktyce procesu ustawodawczego pod rządami Konstytucji z 1997 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2011, nr 1;

J. Szymanek, Zakres przedmiotowy poprawek Senatu do ustawy, „Państwo i Prawo” 2001, z. 11;

S .Patyra, Parlamentaryzm zracjonalizowany a là polonaise – refleksje z perspektywy dwudziestu lat obowiązywania Konstytucji z 1997 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2017, nr 5;

J. Zaleśny, Dynamika procedur interpelacyjnych. Doświadczenia okresu transformacji w wymiarze wertykalnym, [w:] M Kruk, J. Wawrzyniak (red.), Transformacja ustrojowa w Polsce 1989-2009, Warszawa 2011;

G. Kuca, Parlamentarna kontrola budżetu państwa jako mit o kontroli fiskalnej, "Studia Politologiczne" 2023, vol. 69;

A. Chorążewska, Dualizm egzekutywy i jego konsekwencje: casus sporu o reprezentację polski w Radzie Europejskiej, [w:] T. Mołdawa, J. Szymanek (red.), Instytucja prezydenta. Zagadnienia teorii i praktyki na tle doświadczeń polskich oraz wybranych państw obcych, Warszawa 2010;

M. Grzybowski, System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej: charakterystyka i diagnoza wątpliwości. Uwagi wprowadzające, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012, nr 1;

J. Jaskiernia, Parlamentaryzm III RP: aksjologia konstytucyjna a dylematy praktyki ustrojowej, [w:] T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz (red.), Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, Warszawa 2012;

J. Szymanek, Elementy racjonalizacji w konstrukcji parlamentarnego systemu rządów: analiza rozwiązań zawartych w Konstytucji RP, [w:] T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz (red.), Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, Warszawa 2012;

R. Glajcar, Dwadzieścia pięć lat powszechnych wyborów prezydenckich w Polsce. Potrzeba rewizji?, „Studia Politologiczne” 2016, vol. 42;

B. Szczurowski, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako organ czuwający nad przestrzeganiem konstytucji, Warszawa 2016.

K_W01, K_W03, K_U01, K_U02, K_K02

WIEDZA

EK 1 - posiada ogólną wiedzę o ładzie i porządku prawnym i politycznym państwa, ich składowych;

EK 2 - dysponuje wiedzą o atrybutach organów władzy politycznej, systemie organów władzy politycznej; mechanizmach działania organów władzy politycznej, wzajemnych relacjach zachodzących między nimi;

EK 3 - posiada pogłębioną wiedzę na temat roli systemu źródeł prawa i właściwego działania organów władzy państwowej i ich znaczenia w państwie prawnym;

UMIEJĘTNOŚCI

EK 4 - umie zbudować relacje między poszczególnymi pojęciami właściwymi dla systemu politycznego RP;

EK 5 - potrafi ustalać cechy właściwe poszczególnych rodzajów źródeł prawa i organów władzy państwowej w państwie prawnym;

EK 6 - posiada pogłębioną umiejętność posługiwania się w praktycznych zastosowaniach źródeł prawa;

EK 7- posiada umiejętność przygotowywania wystąpień ustnych dotyczących zagadnień ustrojowych, korzystając z materiałów pozyskanych samodzielnie;

KOMPETENCJE

EK 9 - potrafi odpowiednio sprecyzować priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania;

EK 10 – ma świadomość, że organy władzy państwowej podlegają permanentnej zmianie i z tego powodu ma potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób.

Podstawowym warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze). Przekroczenie liczby dopuszczalnych nieobecności skutkuje koniecznością zaliczenia zajęć na dyżurze dydaktycznym. Nieobecność na ponad połowie spotkań skutkuje niezaliczeniem przedmiotu (student nie jest klasyfikowany).

Ocena końcowa jest wypadkową oceny ciągłej dokonywanej na podstawie bieżącego przygotowywania się do zajęć i aktywności w ich trakcie, a także zrealizowanych prac (referatu) oraz kolokwium. Kolokwium ma postać testu złożonego z około 20 pytań zamkniętych, otwartych i kazusów.

Nie są wymagane.