Międzynarodowe stosunki kulturalne

obowiązkowe

Celem zajęć jest ukazanie miejsca i roli kultury w stosunkach międzynarodowych poprzez analizę przypadków w ujęciu teoretycznym, instytucjonalnym i problemowym.

Zajęcia są poświęcone uszczegółowieniu problematyki instytucjonalizacji międzynarodowych stosunków kulturalnych w wymiarze europejskim i światowym. W ramach zajęć analizowana jest szczegółowo działalność UNESCO, Rady Europy i Unii Europejskiej w sferze kultury, a także rola kultury w polityce zagranicznej państw i problematyka dyplomacji kulturalnej. Praca w ramach każdego bloku ogniskuje się wokół historii oraz obecnej sytuacji pojedynczego dzieła sztuki/artefaktu/fenomenu kulturowego i umieszcza je kontekście omawianej problematyki.

Omawiany jest udział Polski w międzynarodowych stosunkach kulturalnych, ze szczególnym uwzględnieniem zaangażowania Polski w działania i programy organizacji międzynarodowych. Innym analizowanym problemem są straty kultury polskiej j i zagadnienie restytucji polskich dóbr kultury po II Wojnie Światowej. Słuchacze zapoznają się także z wybranymi aspektami polskiej dyplomacji kulturalnej.

1. Wprowadzenie do problematyki miejsca i roli kultury w stosunkach międzynarodowych.

2.Międzynarodowe stosunki kulturalne- wybrane aspekty teoretyczne.

3. Instytucjonalizacja międzynarodowych stosunków kulturalnych - wprowadzenie i historia.

4. Instytucjonalizacja międzynarodowych stosunków kulturalnych w wymiarze światowym. Działalność UNESCO w dziedzinie kultury.

5.Ochrona dóbr kultury w czasie konfliktów zbrojnych. Problem restytucji dóbr kultury zagrabionych i przemieszczonych w czasie i w wyniku II wojny światowej. Rodzaje roszczeń o odzyskanie dóbr kultury. Wybrane aspekty międzynarodowych sporów o dobra kultury. Międzynarodowy obrót dobrami kultury- wybrane aspekty.

6. Instytucjonalizacja międzynarodowych stosunków kulturalnych w wymiarze europejskim. Działalność i konwencje Rady Europy. Europejska Karta Języków Regionalnych lub Mniejszościowych.

7. Rola i miejsce kultury w Unii Europejskiej. Flagowe projekty UE w dziedzinie kultury: Europejskie Stolice Kulturalne, nagrody europejskie w dziedzinie kultury, Europejski Znak Dziedzictwa i Europeana. Kultura w programach i funduszach UE.

8. Zagraniczna polityka kulturalna państw, dyplomacja kulturalna i publiczna, tworzenie marki narodowej przez kulturę - aspekty teoretyczne i wybrane przykłady.

9. Polityka historyczna, polityka pamięci w MSK.

Literatura

Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury, red naukowa K. Zalasińska, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2014.

G.Michałowska, UNESCO. Sukcesy-Porażki- Wyzwania, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2020.

Niematerialne dziedzictwo kulturowe, red. H.Schreiber, NID, Warszawa 2017

H. Schreiber, Niematerialne dziedzictwo kulturowe jako element soft power państw,"e-politicon" nr.18, 2016.

Z. Kobyliński, Konwencja o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego, "Ochrona Zabytków", nr 55/2, 2002.

B. Szmygin, Światowe dziedzictwo UNESCO z perspektywy 40 lat, "Ochrona Zabytków", nr 66 (1-4), 2013.

E. Keough, Heritage in Peril; A Critique of UNESCO’s World Heritage Program, “Washington University Global Studies Law Review”, 2011, vol.10, n. 3, s. 593-615.

Bertacchini, E., Liuzza, C., Meskell, L. et al. The politicization of UNESCO World Heritage decision making. Public Choice 167, 95–129 (2016). https://doi.org/10.1007/s11127-016-0332-9

Ochrona dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego i krajowego – 60 lat Konwencji Haskiej i 15 lat jej Protokołu II, Warszawa 2014, wybrane rozdziały.

G. Michałowska, Odpowiedzialność karna za niszczenie dóbr kultury w czasie konfliktów zbrojnych, "Stosunki międzynarodowe", nr. 2, 2017.

Ochrona dóbr kultury w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego i krajowego, red. E.Mikos-Skuza, K. Sałaciński, Warszawa 2015.

K. Wierczyńska, A. Jakubowski, Zbrodnie przeciw dziedzictwu kulturowego przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym - analiza krytyczna, zeszyt 1 (205), 2016.

P. Rutkowska, Ochrona dóbr kultury w niemiędzynarodowych konfliktach zbrojnych, "Świat Idei i Polityki", t. 17, 2018.

L.H. Nicolas, Grabież Europy. Losy dzieł sztuki w Trzeciej Rzeszy i podczas II wojny światowej, Kraków 1997

W. Kowalski, Rodzaje roszczeń o odzyskanie utraconych dóbr kultury, w: Przemieszczone dobra kultury. Przypadek Europy Zachodniej i problemy państw Europy Środkowej i Wschodniej w XX wieku, red. G. Czubek i P. Kosiewski, Warszawa 2004, s.25-49.

K. Zeidler, Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Wolters Kluwer 2007.

J. Pruszyński, Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona, Zakamycze 2001.

R. Sasin, Odzyskiwanie dzieł sztuki, NIK, grudzień 2017.

G. Michałowska, Działalność Rady Europy w dziedzinie kultury, w: Studia politologiczne i historyczne, red. Cz. Sękowski, J. Macała, Zielona Góra 2005

N. Dołowy-Rybińska, Sytuacja języków mniejszościowych i regionalnych w Europie. Wymiar finansowy. Rekomendacje dla Polski, Opinie i Ekspertyzy OE-236, Kancelaria Senatu, Warszawa 2015.

Europejskie i regionalne instrumenty ochrony języków zagrożonych, red. L. Nijakowski, Warszawa 2013.

S. Lodziński, Etniczne "flagowania" rzeczywistości. Problemy wprowadzania nazw miejscowości w językach mniejszości narodowych w Polsce, "Pogranicze. Studia społeczne", t.27, cz. 1, 2016.

Z. Sokolewicz, Kultura w procesie integracji europejskiej, w: Europeistyka w zarysie, red. Alojzy Z. Nowak, Dariusz Milczarek, Warszawa 2006, s.319-337.

B. Gierat-Bieroń, Polityka Kulturalna Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.

D. Jurkiewicz-Eckert, Od Traktatu z Maastricht do Europejskiej Agendy dla Kultury. Narodziny i rozwój polityki kulturalnej UE, „Studia Europejskie”, 2015, nr 1, s. 65-89.

B. Gierat-Bieroń, Europejskie Miasto Kultury/Europejska Stolica Kultury, Instytut Dziedzictwa, Narodowe Centrum Kultury, Kraków 2009

J. Nye, Soft Power. Jak osiągnąć sukces w polityce światowej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.

P. van Ham, Social Power in International Politcs, Routlegde, London 2010, s. 46-68.

European Public Diplomacy: Soft Power at Work, eds. M. David Cross, J. Mellisen, Palgrave Mamillan, New York 2013.

The New Public Diplomacy, ed. J. Mellisen New York 2005.

G. Szondi, The role and challenges of country branding in transition countries: The Central and East European experience, “Place Branding and Public Diplomacy”, 2007,vol.3,n.1, s.8-20.

B. Ociepka, Miękka siła i dyplomacja publiczna Polski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.

Historia w dyplomacji publicznej, red. B. Ociepka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2015.

Pamięć jako przedmiot władzy, red. P. Kosiewski, Fundacja Stefana Batorego, Warszawa 2008.

G. Michałowska, Polska w międzynarodowych stosunkach kulturalnych w: Polska w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2007, s.69-83.

G. Michałowska, Polska w Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury, Warszawa 2012.

Promocja Polski w świecie. Kultura-dyplomacja-marka narodowa, red. E.Mocek, Warszawa 2010.

D.Jurkiewicz-Eckert, The Polska Brand as a Challenge for Polish Cultural Diplomacy. Old Determinants, New Strategies, “Yearbook of Polish European Studies”, 2014, vol. 17, s. 259-292.

Po zakończeniu konwersatorium student:

- zna główne pojęcia i terminy z zakresu teorii międzynarodowych stosunków kulturalnych;

- rozumie rolę i znaczenie kultury w stosunkach międzynarodowych w wymiarze globalnym, regionalnym i bilateralnym;

- zna zasady funkcjonowania i działalność instytucji międzynarodowych zajmujących się problematyką kulturalną;

- zna i rozumie główne założenia aktów prawnych regulujących międzynarodowe stosunki kulturalne;

- rozumie główne pojęcia związane z ochroną dóbr kultury w razie konfliktów zbrojnych oraz zagadnienia i wyzwania związane z roszczeniami i restytucją dóbr kultury, a także zna najważniejsze akty prawa międzynarodowego oraz inne ważne akty międzynarodowe o charakterze soft law w tym zakresie.

- zna najważniejsze aspekty działania Rady Europy i Unii Europejskiej w obszarze kultury;

- rozumie rolę kultury w polityce zagranicznej państw europejskich i pozaeuropejskich;

- zna i rozumie pojęcia dyplomacji kulturalnej, dyplomacji publicznej i brandingu narodowego przez kulturę;

- potrafi wpisać aktualne i przeszłe wydarzenia z zakresu międzynarodowych stosunków kulturalnych w różne konteksty z obszarów stosunków międzynarodowych.

- konwersatorium z elementami wykładu wprowadzającego;

- analiza studium przypadku z wykorzystaniem terminologii i pojęć stopniowo wprowadzanych podczas zajęć;

- praca w mniejszych zespołach nad zebraniem oraz krytycznym opracowaniem materiałów źródłowych i literatury przedmiotu w ramach przygotowywanych wystąpień;

- wystąpienia/prezentacja i dyskusja w grupie na temat prezentowanych tez.

- aktywizacja indywidualna studentów poprzez stałe odwoływanie się do bieżących wydarzeń związanych z problematyką zajęć i ich analiza oraz poprzez odwoływanie się do ich indywidualnych doświadczeń, zdobytej wiedzy i samodzielnych lektur.

- analiza różnego typu źródeł informacji z zakresu MSK.

Ocena składa się z trzech części: obecność i aktywność na zajęciach, przygotowanie i wygłoszenie referatu. Odnotowaniu i ocenie podlega aktywność studenta na zajęciach oraz znajomość omawianych lektur, zaangażowanie studenta w przygotowanie wystąpienia, jego poziom merytoryczny i sposób prezentacji. Studentów obowiązuje wykonanie i odesłanie zadań do samodzielnego opracowania umieszczonych na platformie e-Kampus, które także podlegają ocenie. Odnotowana jest także obecność na zajęciach (dopuszczone dwie nieusprawiedliwione).