Seminar - Guarantees of participants in criminal proceedings in the area of evidence law through the prism of the principles of the criminal process

Tematyka zajęć mieści się w sferze szeroko rozumianego prawa karnego procesowego. Konkretne zagadnienia, będą dotyczyły gwarancji procesowych uczestników procesu w toku postępowania dowodowego. Te gwarancje będą analizowane przez pryzmat zasad procesu karnego, zwłaszcza tych, które bezpośrednio lub pośrednio odnoszą się do problematyki dowodowej (m.in. zasada prawdy materialnej, zasada swobodnej oceny dowodów, zasada bezpośredniości postępowania dowodowego; zasada równouprawnienia stron procesowych; zasada lojalności procesowej; zasada obiektywizmu i in. Prowadząca zaproponuje wykaz tematów, z uwzględnieniem zainteresowań studentów przy ich wyborze. Przykładowo tematem zajęć będzie czynność procesowa przesłuchania oskarżonego poddana normatywnej i dogmatycznej analizie przez pryzmat gwarancji wynikających zasady domniemania niewinności i prawa do obrony oraz analizie z punktu widzenia niedozwolonych metod przesłuchania.

Proseminarium obejmuje 60 godz. zajęć w roku akad. Poszczególne, proponowane tematy mogą być realizowane na jednych lub więcej zajęciach.

Zakres tematyczny proseminarium:

1 -2. Zasady procesowe odnoszące się bezpośrednio do postępowania dowodowego: zasada prawdy materialnej, zasada swobodnej oceny dowodów i zasada bezpośredniości postępowania dowodowego. Ich treść, istota, zakres obowiązywania i zakres gwarancji jakie wyznaczają dla uczestników procesu karnego.

3. Zasada kontradyktoryjności i reguła równouprawnia stron - ich znaczenie w sferze sporu stron procesowych o dowody.

4. Aprioryczna ocena dowodów - problematyka oddalenia wniosku dowodowego. Problematyka gwarancji w sferze inicjatywy dowodowej stron.

5. Zasada domniemania niewinności i zasada prawa do obrony jako zasady procesowe określające status oskarżonego w procesie. Katalog gwarancji procesowych oskarżonego w sferze dowodowej - nemo se ipsum accusare tenetur, in dubio pro reo, rozłożenie ciężaru dowodu.

6. Oskarżony jako źródło dowodowe w świetle art. 74 k.p.k.

7. Wyjaśnienia oskarżonego. Prawo do milczenia. Przywilej niekaralności za fałszywe wyjaśnienia. Granice prawa do kłamstwa. Granice prawa do obrony.

8. Czynność procesowa przesłuchania. Niedozwolone metody przesłuchania.

9. Biegły i jego opinia - gwarancje procesowe stron procesowych pozwalające na kontrolę dowodu z opinii biegłego. Problematyka tzw. opinii prywatnej (opinia rzeczoznawcy). Gwarancje związane z badaniem psychiatrycznym i obserwacją psychiatryczną oskarżonego.

10 - 11. Świadek jako źródło dowodowe - analiza przepisów gwarantujących świadkowi nie tylko obowiązki, ale i prawa w procesie (podmiotowość świadka). Problematyka zakazów dowodowych. Świadek anonimowy.

12. Problematyka gwarancji procesowych związanych z czynnością przeszukania. Postępowanie z dokumentami znalezionymi i zatrzymanymi podczas przeszukania.

13. Gwarancje procesowe związane z czynnością procesową okazania.

W trakcie zajęć, niezależnie od literatury przedmiotu wskazanej poniżej, prowadzący będzie ponadto zalecał konkretne pozycje. Literatura podstawowa: A. Murzynowski: Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994; T. Grzegorczyk, J. Tylman: Polskie postępowanie karne, Warszawa 2020; S. Waltoś: Proces karny. Zarys systemu., Warszawa 2020, P. Kruszyński (red.) Wykład prawa karnego procesowego, Białystok 2012: J. Skorupka (red.) Proces karny, Warszawa 2020

Literatura uzupełniająca: P. Wiliński: Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym, Zakamycze 2006; P. Kruszyński: Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym Warszawa 1983; A. Tęcza-Paciorek: Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012; Z. Sobolewski, G. Artymiak (red.) Zasada prawdy materialnej, Zakamycze 2006; M. Wąsek-Wiaderek: Zasada równości stron w polskim procesie karnym w perspektywie prawno-porównawczej, Zakamycze 2003; A. Gaberle: Dowody w sądowym procesie karnym, Kraków 2007; P. Kruszyński (red): Dowody i postępowanie dowodowe w procesie karnym. Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Wzory pism procesowych, Warszawa 2015; V. Kwiatkowska- Darul: Przesłuchanie dziecka, Zakamycze 2001; M. Kleinowska: Oskarżony jako osobowe źródło informacji o przestępstwie, Zakamycze 2004; P. Sowiński: Prawo świadka do odmowy zeznań w procesie karnym, Warszawa 2004; R. Kmiecik (red.) Prawo dowodowe. Zarys wykładu, Zakamycze 2005; Z. Doda, A. Gaberle. Dowody w procesie karnym. Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Komentarz. tom I, Warszawa 1997; T. Tomaszewski: Dowód z opinii biegłego w procesie karnym, Kraków 1998.

Po ukończeniu proseminarium student :

WIEDZA:

1) prawidłowo definiuje zasady procesowe, w tym te związane z problematyką prawa dowodowego oraz potrafi opisać instytucje charakterystyczne dla ich obowiązywania. Posiada umiejętność prezentacji zasady procesowej tak w ujęciu normatywnym, jak i dogmatycznym (przez pryzmat poglądów przedstawicieli doktryny).

2) posiada orientację w zakresie orzecznictwa sądowego dotyczącego problematyki realizacji zasad, w szczególności tych dotyczących postępowania dowodowego.

3) potrafi wyodrębnić i prawidłowo zdefiniować poszczególne gwarancje procesowe uczestników postepowania karnego (np. prawo do milczenia; zakaz samooskarżania; prawo do informacji procesowej ) związane z prawem dowodowym.

4) posiada orientację w zakresie orzecznictwa sądowego dotyczącego problematyki gwarancji procesowych związanych z postępowaniem dowodowym.

5)posiada wiedzę na temat formalnych i merytorycznych wymagań stawianym pracom magisterskim.

UMIEJĘTNOŚCI:

1) Rozumie i prawidłowo interpretuje pojęcia i instytucje z zakresu problematyki gwarancji procesowych uczestników postępowania karnego w sferze prawa dowodowego przez pryzmat zasad procesu karnego.

2) Prezentując na forum grupy wybrane zagadnienia z zakresu problematyki zakreślonej tematem proseminarium, student potrafi zabrać głos w dyskusji, wyrazić samodzielne stanowisko; nie boi się formułować uwag krytycznych a także potrafi bronić własnego poglądu.

3) Umie się posługiwać zasadami procesowymi jako ważnymi dyrektywami interpretacji poszczególnych instytucji związanych z postępowaniem dowodowym.

POSTAWY:

1) Otwartość w zakresie prezentacji własnego stanowiska;

2) Otwartość w zakresie interpretacji przepisów prawa przy wykorzystaniu zasad procesowych jako dyrektyw interpretacyjnych.

3) Potrafi właściwie ocenić walory materiałów źródłowych, do których samodzielnie dociera.

Kontrola obecności i aktywności studenta na zajęciach.

Zaliczenie na ocenę.

Ocena ciągła pracy własnej studenta - w trakcie zajęć ocenie będą podlegały poszczególne wystąpienia studentów (m.in. wygłaszane referaty; udział w dyskusji; prezentacja przeglądu orzecznictwa sądowego dotyczącego np. poszczególnych instytucji procesowych związanych z tematem proseminarium).

Studenci, których aktywność i wystąpienia w trakcie seminarium - w ocenie prowadzącego - okażą się niewystarczające do wystawienia oceny, będą mogli uzyskać zaliczenie na ocenę w oparciu o pisemną pracą zaliczeniową wybranego tematu (po uzgodnieniu i zatwierdzeniu tematu pracy przez prowadzącą). Obowiązuje materiał zaprezentowany podczas zajęć.

Brak.