Podstawy prawa Unii Europejskiej

obowiązkowe

W ramach przedmiotu Podstawy prawa UE koncentrujemy się na analizie podstawowych zasad unijnego systemu prawnego i stosowaniu prawa UE w krajowych porządkach prawnych. Istotne miejsce zajmuje zagadnienie podstaw aksjologicznych UE, zwłaszcza konstrukcja rządów prawa i prawa podstawowe. Omawiamy źródła prawa UE ze szczególnym uwzględnieniem praktycznych aspektów ich stosowania oraz kompetencje instytucji UE, z naciskiem na kompetencje w zakresie stanowienia prawa. Podkreślamy rolę orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE w unijnym porządku prawnym. Analizujemy wyroki Trybunału odpowiadające poszczególnym omawianym zagadnieniom.

w sali

W ramach przedmiotu Podstawy prawa UE koncentrujemy się na analizie podstawowych zasad unijnego systemu prawnego i stosowaniu prawa UE w krajowych porządkach prawnych. Istotne miejsce zajmuje zagadnienie podstaw aksjologicznych UE, zwłaszcza konstrukcja rządów prawa i prawa podstawowe.

LISTA ZAGADNIEŃ NA EGZAMIN Z PODSTAW PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ

1. Charakter prawny Unii Europejskiej.

2. Główne etapy rozwoju integracji w ramach Wspólnot i Unii.

3. Wartości UE (art. 2 TUE).

4. Ochrona praworządności w UE. Procedura z art. 7 TUE.

5. Cele Unii Europejskiej.

6. Autonomia prawa unijnego.

7. Podział kompetencji pomiędzy Unię Europejską a państwa członkowskie.

8. Zakres zastosowania prawa unijnego.

9. Zasada przyznania.

10. Zasada zajętego pola.

11. Zasada pomocniczości.

12. Zasadę proporcjonalności.

13. Procedura i warunki akcesji do UE.

14. Procedura wystąpienia z UE.

15. Instytucje UE i ich kompetencje, ze szczególnym uwzględnieniem kompetencji do tworzenia prawa.

16. Zasada równowagi instytucjonalnej.

17. Źródła prawa pierwotnego i ich charakterystyka.

18. Źródła prawa pochodnego i ich charakterystyka.

19. Akty ustawodawcze i akty nieustawodawcze.

20. Obowiązki państwa członkowskiego wynikające z transpozycji dyrektywy do prawa krajowego.

21. Obywatelstwo UE.

22. Zasada niedyskryminacji.

23. Ochrona praw podstawowych w UE (rozwój, płaszczyzny ochrony, Karta praw podstawowych UE).

24. Zasada pierwszeństwa.

25. Zasada skutku bezpośredniego.

26. Skutek bezpośredni poszczególnych norm prawa UE.

27. Sądy krajowe jako sądy unijne.

28. Zasada skuteczności.

29. Zasada skutecznej ochrony sądowej.

30. Emanacja państwa.

31. Zasada skutku pośredniego (prounijnej wykładni prawa krajowego).

32. Zasada odpowiedzialności odszkodowawczej państwa członkowskiego.

33. Zasada autonomii proceduralnej i jej ograniczenia.

34. Skład i kompetencje Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE).

35. Rola TSUE w kształtowaniu porządku prawnego UE. Moc wiążąca wyroków TSUE.

36. Postępowanie prejudycjalne.

37. Prawo i obowiązek zadania pytania prejudycjalnego.

38. Pojęcie sądu krajowego w rozumieniu art. 267 TFUE.

39. Skarga przeciwko państwu członkowskiemu (art. 258 TFUE).

40. Skarga o stwierdzenie nieważności aktu unijnego, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii locus standi.

41. Skarga na bezczynność instytucji.

42. Skarga odszkodowawcza przeciwko UE.

43. Charakterystyka Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Kompetencje instytucji w tej dziedzinie.

44. Relacja prawa UE do prawa międzynarodowego.

ORZECZENIA NA EGZAMIN Z PODSTAW PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ

1. 6/64 Flaminio Costa przeciwko E.N.E.L.

2. 106/77Amministrazione delle Finanze dello Stato przeciwko Simmenthal SpA

3. 26/69 Stauder przeciwko miastu Ulm

4. 11/70 Internationale Handelsgesellschaft mbH przeciwko Einfuhr- und Vorratsstelle fuer Getreide und Futtermittel (EVGF)

5. C-617/10 Åklagaren przeciwko Hans Åkerberg Fransson

6. C-399/11 Stefano Melloni przeciwko Ministerio Fiscal

7. 26/62 Spółka NV Algemene Transport - en Expeditie Onderneming van Gend & Loos przeciwko Holenderskiej administracji celnej

8. 41/74 Yvonne van Duyn przeciwko Home Office

9. C-91/92 Paola Faccini Dori przeciwko Recreb Srl

10. C-14/83 Sabine von Colson i Elisabeth Kamann przeciwko Land Nordrhein-Westfalen

11. C-106/89 Marleasing SA przeciwko La Comercial Internacional de Alimentación SA

12. C-212/02 Konstantinos Adeneler i inni przeciwko Ellinikos Organismos Galaktos (ELOG)

13. C-188/89 A. Foster i in. przeciwko British Gas plc

14. C-282/10 Maribel Dominguez przeciwko Centre informatique du Centre Ouest Atlantique i Préfet de la region Centre

15. C-6/90 i C-9/90 Andrea Francovich i Danila Bonifaci i in. przeciwko Republice Włoskiej

16. C-46/93 i C-48/93 Brasserie du Pêcheur SA przeciwko Bundesrepublik Deutschland i The Queen przeciwko Secretary of State for Transport, ex parte: Factortame Ltd i in.

17. C-213/89 The Queen przeciwko Secretary of State for Transport, ex parte Factortame Ltd i in.

18. C-224/01 Gerhard Köbler przeciwko Republice Austrii

19. 25/62 Przedsiębiorstwo Plaumann & Co. przeciwko Komisji

20. C-583/11 Inuit Tapiriit Kanatami i in. przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej

21. 283/81 Srl CILFIT i Lanificio di Gavardo SpA. przeciwko Ministero della Sanità

22. 28-30/62 Da Costa en Schaake i in. przeciwko Administration fiscale néerlandaise

23. 314/85 Foto-Frost przeciwko Hauptzollamt Lübeck Ost

24. C-407/98 Katarina Abrahamsson i Leif Anderson Elisabet Fogelqvist

25. C-402/05 P Yassin Abdullah Kadi i Al Barakaat International Foundation przeciwko Radzie i Komisji

26. C-441/17 R Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (postanowienie w sprawie Puszczy Białowieskiej)

27. C-64/16 Associação Sindical dos Juízes Portugueses przeciwko Tribunal de Contas (sprawa sędziów portugalskich)

28. C-216/18 PPU LM (Celmer)

29. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego sygn. akt K 18/04

30. Wyroki Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w sprawach Solange I oraz Solange II

A. Zawidzka-Łojek, A. Łazowski (red.), Podręcznik prawa Unii Europejskiej, wyd. II, Warszawa 2018

A. Łazowski, A. Zawidzka-Łojek (red.), Instytucje i porządek prawny Unii Europejskiej, wyd. II, Warszawa 2015

M. M. Kenig-Witkowska (red.), A. Łazowski, R. Ostrihansky, Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, wyd. VII, Warszawa 2017

Po ukończeniu kursu student zna zasady stosowania prawa UE w krajowym porządku prawnym, potrafi wymienić i scharakteryzować źródła prawa UE oraz skład i kompetencje poszczególnych instytucji UE. Zna podstawy aksjologiczne UE, wie na czym polega ochrona praw podstawowych w UE oraz teoretyczny i praktyczny wymiar zasady praworządności z perspektywy prawa UE. Zna zasady skutecznej ochrony prawnej w UE.

Zaliczenie ćwiczeń na podstawie aktywności na zajęciach i kolokwiów.

Egzamin ustny - trzy pytania.

-