Criminal proceedings

Wykład w formie warsztatów poświęcony jest prawu karnemu procesowemu, regulującemu przebieg postępowania karnego. Postępowanie karne jest to celowa działalność organów państwowych zmierzająca do rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności karnej określonej osoby, za zarzucony jej czyn i tym samym zmierzającą do realizacji prawa karnego materialnego. Przepisy prawa procesowego umieszczone w kodeksie postępowania karnego regulują status uczestników procesu oraz określają ich prawa i obowiązki. Prawo procesowe kształtuje również podstawowe czynności postępowania karnego i wyznacza jego tok.

Wykład w formie warsztatów obejmuje nastepujące zagadnienia: 1. Ogólna prezentacja przedmiotu, warunki zaliczenia, zapoznanie z podstawowymi pojęciami i definicjami. Krótki wstęp historyczny. 2. 3. Omówienie pojęcia zasada procesowa (definicja zasady procesowej). Przedstawienie podstawowych założeń tej konstrukcji (podział zasad, charakter zasad, klasyfikacja i system zasad, kryteria wyodrębniania zasad). Ogólne przedstawienie najważniejszych zasad. 4 - 20. Szczegółowe omówienie poszczególnych naczelnych zasad procesowych – prawdy materialnej, obiektywizmu, kontradyktoryjności, bezpośredniości, oportunizmu i legalizmu, postępowania z urzędu i skargowości, jawności i tajności, ustności i pisemności, prawa do obrony, domniemania niewinności (ciężar dowodu i in dubio pro reo), szybkości procesu, lojalności procesowej, rzetelnego procesu. 21, 22. Przedstawienie podstawowych organów procesu karnego – sąd, prokuratura, policja ABW, CBA. 22, 23. Pojęcie strony procesowej, przedstawiciela ustawowego, obrońcy i pełnomocnika. 23 -27. Dokładne omówienie poszczególnych stron procesowych: pokrzywdzony, oskarżony, oskarżyciel publiczny, oskarżyciel posiłkowy, oskarżyciel subsydiarny, oskarżyciel prywatny. 28. Pojęcie quasi strony. Instytucja nieprokuratorskich oskarżycieli publicznych 29. Problematyka czynności procesowych. Definicja. Podziały czynności procesowych. 30. Problematyka wyroku, postanowienia, zarządzenia i polecenia. Porządek czynności. 31. Omówienie instytucji narady sędziowskiej. Problematyka zdania odrębnego. 32.Sposoby utrwalania czynności – protokół, notatka służbowa, stenogram, nagrania dźwięku i obrazu. 33. Terminy i doręczenia. 34. Przeglądania akt i odtworzenie akt zniszczonych. 35-40. Prawo dowodowe. Pojęcie dowodu, podziały dowodów. Podstawowe pojęcia – poszlaka, dowód pierwotny, domniemania, notoryjność. Zakazy dowodowe zupełne i niezupełne (bezwzględne i względne). Niedopuszczalne metody przesłuchania. Wniosek dowodowy. Podstawy oddalenia wniosku dowodowego. Omówienie najważniejszych środków dowodowych – wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadka, opinia biegłego, oględziny osoby i rzeczy, oględziny i otwarcie zwłok, ekshumacja, eksperyment procesowy, wywiad środowiskowy. 41. Problematyka przeszukania i zatrzymania rzeczy. 42. Kontrola i utrwalanie rozmów w ramach czynności procesowych i operacyjnych. 43. Kwestia dowodów niekonwencjonalnych – hipnoza, wariograf, narkoanaliza, 44 -48. Problematyka środków przymusu – definicja środków przymusu. Zatrzymanie. Rodzaje zatrzymań. Tryb zatrzymania. Definicja środków zapobiegawczych. Szczegółowe omówienie środków zapobiegawczych (tymczasowe aresztowanie, poręczenie), oddanie oskarżonego pod dozór Policji, nakazanie oskarżonemu opuszczenia lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, zawieszenie w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu, zakaz opuszczania kraju, zatrzymanie paszportu). Poszukiwanie oskarżonego, list gończy. List żelazny i quasi list żelazny. Kary porządkowe. Zabezpieczenie majątkowe. 49-50. Postępowanie przygotowawcze. Dwie formy postępowania przygotowawczego – śledztwo i dochodzenie. Wszczęcie postępowania przygotowawczego, zawiadomienie o przestępstwie, problematyka czynności sprawdzających. Dochodzenie w niezbędnym zakresie. Szczególne instytucje śledztwa i dochodzenia – przedstawienie zarzutów, umorzenie rejestrowe, skrócenie dochodzenia. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym. Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym. Akt oskarżenia. 51. Kontrola formalna aktu oskarżenia. Przygotowanie do rozprawy, posiedzenie w trybie art. 339 k.p.k., instytucja skazania bez rozprawy, wniosek o warunkowe umorzenie procesu. 52-53. . Rozprawa główna przed sądem pierwszej instancji. Czynności formalne związane z wyznaczeniem, rozprawy. Jawność i ustność rozprawy głównej. Przewód sądowy. Problematyka obecności stron procesowych na rozprawie. Proces wpadkowy. Dobrowolne poddanie się karze. Instytucja przerwy i odroczenia. Głosy stron. Wyrokowanie po przeprowadzeniu rozprawy. Wniosek o uzasadnienie. Treść wyroku i uzasadnienia. 54-55. Postępowanie odwoławcze – podział środków zaskarżenia. Definicja środków odwoławczych – apelacja i zażalenie. Podstawowe pojęcia postępowania odwoławczego – granice środka odwoławczego, orzekanie poza granicami środka odwoławczego, gravamen, zakaz reformationis in peius, reguły ne peius, kierunek środka odwoławczego, podmioty odwoławcze, instancja pozioma, względne i bezwzględne powody odwoławcze, orzeczenia następcze. Tryb i zasady wniesienia apelacji. Rozprawa apelacyjna. Problematyka zażalenia. 56. Postępowania (tryby) szczególne. Definicja i podziały. Postępowanie prywatnoskargowe (problematyka posiedzenia pojednawczego i oskarżenia wzajemnego). Postępowanie nakazowe. Postępowanie przyśpieszone. 57. Nadzwyczajne środki zaskarżenia. Rodzaje i definicja. Kasacja – podstawy kasacyjne, podmioty uprawnione do wniesienia, tryb wniesienia i rozpoznania. Orzeczenia następcze. Wznowienie procesu – podstawy wznowienia podmioty uprawnione do złożenia wniosku o wznowienie, wznowienie z urzędu, tryb wniesienia i rozpoznania. Orzeczenia następcze. 58. Postępowania po uprawomocnieniu się orzeczenia. Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego. Postępowanie w przedmiocie odszkodowania za niesłuszne skazanie, aresztowanie i zatrzymanie. Postępowanie w przedmiocie łaski. Procedowanie w kwestii wyroku łącznego. 59. Problematyka procesu karnego ze stosunków międzynarodowych – instytucja immunitetów, ekstradycja, europejski nakaz aresztowania, postępowanie przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym. 60. Zajęcia zaliczające.

1. Bieńkowska B., Kruszyński P., Kulesza C., Piszczek P.: Wykład prawa karnego procesowego pod red. P. Kruszyńskiego, Białystok 2012,

2. Waltoś S.: Proces karny. Zarys sytemu, Warszawa 2018,

3. Grzegorczyk T., Tylman J.: Polskie postępowanie karne, Warszawa 2014,

4. Kmiecik R., Skrętowicz E.: Proces karny. Część ogólna, Warszawa 2009,

5. P. Kruszyński (red.): Dowody i postępowanie dowodowe w procesie karnym. Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Wzory pism procesowych, Warszawa 2015;

6.K. Dudka, H. Paluszkiewicz: Postępowanie karne, Warszawa 2015;

7. J. Skorupka (red.): Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2015.

8. A. Murzynowski: Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994;

9. A. Gaberle: Dowody w sądowym procesie karnym, Kraków 2007;

10. A. Gaberle: Leksykon polskiej procedury karnej, Gdańsk 2004.

11. P. Kruszyński: Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 1983.

12. P. Wiliński: Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym, Zakamycze 2006;

13. M. Klejnowska: Oskarżony jako osobowe źródło informacji o przestępstwie, Zakamycze 2004.

14. A. Tęcza-Paciorek: Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012.

Kryteria brane pod uwagę przy ocenie pracy studenta na wykładzie prowadzonym w formie warsztatów:

1. obecność na zajęciach;

Szczegółowe zasady podawane są na początkowych zajęciach.