(in Polish) Globalizacja prawa a doktryny polityczno-prawne

Wykład specjalizacyjny przedstawia zjawisko globalizacji prawa i podstawowe problemy z nią związane w perspektywie doktryn polityczno-prawnych – zarówno w aspekcie niedogmatycznym, gdy mowa o ideologicznych uwarunkowaniach globalizacji, jak i dogmatycznym, gdy wybory ideologiczne skutkują przyjęciem określonych rozwiązań normatywnych. W konsekwencji przedmiotem zajęć jest zarówno myśl polityczno-prawna, jak i prawo publiczne i prywatne, a także procesy stanowienia i stosowania tego prawa (w tym wykonywanie zawodów prawniczych w warunkach globalizacji).

Przedmiot prowadzony jest w formie wykładu specjalizacyjnego, przedstawiającego podstawowe zagadnienia z zakresu globalizacji prawa i jej doktrynalnych uwarunkowań oraz analizę wybranych przykładów tego zjawiska.

Przedmiot kierowany jest do studentów prawa, choć ze względu na interdyscyplinarny charakter podejmowanych zagadnień prezentowane treści mogą być interesujące także dla studentów politologii, stosunków międzynarodowych, socjologii czy filozofii.

Wykład specjalizacyjny przedstawia zjawisko globalizacji prawa oraz podstawowe problemy z nią związane w perspektywie doktryn polityczno-prawnych – warte uwagi zwłaszcza w warunkach społeczeństwa otwartego i pluralizmu właściwych demokracji liberalnej. Unifikacja norm prawnych, konwergencja systemów czy umiędzynarodowienie sądownictwa wiążą się bowiem z takimi zagadnieniami, jak choćby ustrój dobrze urządzonej wspólnoty, suwerenność, obywatelstwo i wielokulturowość czy ekonomia polityczna. W zależności od zapatrywań na te kwestie, doktryny mogą opowiadać się za globalizacją (np. neoliberalizm), wyrażać wobec niej sprzeciw (np. nacjonalizm), wchodzić z nią w dialog (glokalizm; pluralizm prawny), albo proponować system światowy, lecz skonstruowany według alternatywnych wzorców (np. wybrane nurty anarchizmu).

Na płaszczyźnie deskryptywnej zaś, harmonizacja prawa na świecie jest faktem. Jest to złożone (obejmujące różne, często przeciwstawne procesy) i dynamiczne zjawisko, które odpowiada potrzebom integrujących się gospodarek, uniwersalizujących ustrojów i konwergujących kultur, a powodowane jest m.in. integracją europejską, dominacją polityczną USA czy działalnością międzynarodowych organizacji społecznych. Skutkiem globalizacji prawa jest nie tylko unifikacja norm czy modeli stosowania prawa, ale także narodziny międzynarodowego prawa modelowego i tzw. governance without government.

Analiza zjawiska globalizacji na płaszczyźnie prawa publicznego i prywatnego stanowi wstęp do rozważań nad tym, jak kształtować instytucje prawne, by lepiej odpowiadały potrzebom dzisiejszych społeczeństw. Pozwala również zastanowić się, czy globalizacja prawa prowadzi do tzw. prawa globalnego i czy kosmopolityzm prawny przyczyni się do trwałej marginalizacji państw narodowych.

Program zajęć obejmuje:

1) Wprowadzenie do problemów globalizacji i globalizacji prawa oraz dyscypliny doktryny polityczno-prawne;

2) Doktryny sprzyjające globalizacji;

3) Doktryny sprzeciwiające się globalizacji;

4) Globalizacja a prawo publiczne;

5) Globalizacja a prawo prywatne;

6) Globalizacja a prawa człowieka;

7) Globalizacja a governance i sądownictwo;

8) Podsumowanie zajęć: globalizacja prawa a prawo globalne; kosmopolityzm prawny i prawniczy w perspektywie historycznej

Rekomendowana literatura:

1) Z. Bauman, Globalizacja, i co z tego dla ludzi wynika, tłum. E. Klekot, Warszawa 2006 (BUW);

2) D.B. Goldman, Globalisation and the Western Legal Tradition. Recurring Patterns of Law and Authority, Cambridge 2007 (BWPIA);

3) D. Held, A. McGrew, Global Transformations. Politics, Economics and Culture, Oxford 2003 (BUW);

4) H. Izdebski, Doktryny polityczno-prawne, Warszawa 2017 (BUW, BWPIA);

5) J. Stiglitz, Globalizacja, tłum. H. Simbierowicz, Warszawa 2012 (BUW);

6) W. Twinning, General Jurisprudence. Understanding Law form a Global Perspective, Cambridge 2009 (w bazach Cambridge University Press);

7) W. Morawski, Konfiguracje globalne, Warszawa 2010 (BUW);

8) T. Widłak, Wspólnota międzynarodowa, Gdańsk 2012 (BUW; BWPIA)

Dodatkowa literatura, w tym monografie dotyczące globalistycznych, antyglobalistycznych i alterglobalistycznych doktryn polityczno-prawnych, rekomendowana jest Studentom w toku zajęć.

Student kończący kurs:

- zrozumie istotę zjawiska globalizacji i globalizacji prawa oraz nauczy się wskazywać ich przykłady, a także mechanizmy je powodujące,

- pozna stosunek do globalizacji podstawowych kierunków ideologicznych,

- zdobędzie wiedzę na temat procesów globalizacji prawa w zakresie prawa publicznego i prywatnego, w tym prawa własności intelektualnej i problemów społeczeństwa informacyjnego,

- uzmysłowi sobie ścisły związek filozofii polityki i prawa, prawoznawstwa i socjologii prawa oraz wpływ doktryn polityczno-prawnych na rozwiązania normatywne,

- rozwinie umiejętność formułowania argumentów w dyskusji na temat współczesnych problemów prawa i polityki, związanych z globalizacją i konwergencją doktryn.

Zaliczenie przedmiotu zależy od:

1) obecności na zajęciach (ze względu na czas trwania kursu dopuszczalna jest jedna nieobecność),

2) pozytywnej oceny z egzaminu w formie testu (możliwość poprawy oceny niedostatecznej).

Z egzaminu można otrzymać 20 pkt. Ocena z egzaminu jest wystawiana wg następującej skali:

10-11 pkt = 3

12-13 pkt = 3+

14-15 pkt = 4

16-17 pkt = 4+

18-19 pkt = 5

20 pkt = 5+

Ocena końcowa zależy od oceny z egzaminu i może ulec podwyższeniu ze względu na aktywność na zajęciach.