Składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne

fakultatywne
nieobowiązkowe

Mimo podobieństwa nazwy konstrukcje składek na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne opierają się na odrębnych regulacjach i założeniach. Wywołują wiele problemów teoretycznych i praktycznych, a regulacja prawna i wynikający z niej system poboru składek jest skomplikowany i często nieprzejrzysty. Obowiązki związane z obliczaniem i opłacaniem składek są nakładane na podmioty zatrudniające, a nieprawidłowa realizacja tych obowiązków jest zagrożona wieloma poważnymi sankcjami.

Celem zajęć jest:

- przedstawienie rodzajów i konstrukcji składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w zakresie związanym z zatrudnieniem; ich uwarunkowania (w tym zależność od tytułu ubezpieczenia), wzajemne relacje, źródła finansowania i przeznaczenie;

- poznanie właściwości regulacji prawnej w tym zakresie i zasad ułatwiających poszukiwanie właściwych dla danego zagadnienia aktów prawnych;

- nabycie umiejętności zastosowania odpowiednich metod wykładni aktów prawnych oraz

- nabycie umiejętności rozpoznawania konsekwencji ukształtowania zasad wynagradzania za pracę w źródłach prawa pracy oraz w indywidualnych umowach o zatrudnienie z punktu widzenia obciążeń składkami na ubezpieczenia społeczne.

Przed rozpoczęciem zajęć student:

- zna konstytucyjne założenia polskiego systemu danin publicznych;

- zna metody interpretacji aktów prawnych oraz formy działania administracji publicznej;

- rozpoznaje występujące w praktyce formy zatrudnienia i ich uwarunkowania w zakresie danin publicznoprawnych.

zdalnie

Celem zajęć jest przybliżenie problematyki składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, ze szczególnym uwzględnieniem praktycznych aspektów różnicowania obciążeń publicznoprawnych w zależności od tytułu ubezpieczenia oraz obliczania wynagrodzenia wypłacanego osobie zatrudnianej w zależności od ukształtowania struktury wynagrodzenia. Opis regulacji dotyczącej podstawy wymiaru składek będzie uwzględniać okoliczność, że jest to kategoria wykorzystywana do kształtowania wielu danin publicznoprawnych, a zatem objęta szczególnym zainteresowaniem ze strony instytucji publicznych odpowiedzialnych za pobieranie tych danin. Dlatego, oprócz obowiązków związanych z opłacaniem składek, zostanę przedstawione również konsekwencje ich nieopłacenia oraz stosowane na wniosek płatników składek ułatwienia.

Problematyka składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne jest ściśle powiązana z innym dziedzinami prawa, w szczególności z problematyką podatku dochodowego od osób fizycznych, ale ma swoje odrębne właściwości. Zarówno powiązania, jak i właściwości wynikają ze szczegółowej, drobiazgowej regulacji prawnej. Dla płatników składek oraz dla ubezpieczonych nieprawidłowe jej zastosowanie ma bardzo poważne konsekwencje, których można jednak uniknąć wykorzystując możliwości przewidziane przez ustawodawcę.

Opanowanie tej regulacji ma być celem zajęć. Poszczególne z nich będą poświęcone następującym zagadnieniom:

W zakresie składek na ubezpieczenia społeczne:

1. Pojęcie i charakter prawny składki na ubezpieczenia społeczne

2. Wysokość i finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne; ich zależność od tytułu ubezpieczenia

3. Podstawa wymiaru składk

a. Metody ustalania podstawy wymiaru składki

b. Przychód i wyłączenia z podstawy wymiaru składki

c. Deklarowana wysokość podstawy wymiaru składki

d. Ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składki

4. Płatnik składek

a. Podmioty będące płatnikami składek

b. Zadania: dokonywanie wpłat, dokumentacja

c. Uprawnienia

d. Kontrola wykonywania obowiązków: przez ZUS; przez ubezpieczonych

5. Konsekwencje nieopłacenia składek i zabezpieczenie płatności

a. Egzekucja należności z tytułu składek

b. Odsetki

c. Opłata dodatkowa

d. Hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika

e. Ustawowe prawo zastawu na wszystkich będących własnością dłużnika oraz stanowiących współwłasność łączną dłużnika i jego małżonka rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych

f. Odpowiedzialność osób trzecich i spadkobierców

6. Ułatwienia w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne

a. Umorzenie należności z tytułu składek

b. Odroczenie terminu płatności

c. Rozłożenie należności na raty

7. Wpływ opłacania składek na prawo do świadczeń

W zakresie składek na ubezpieczenia zdrowotne:

1. Pojęcie i charakter prawny składki na ubezpieczenie zdrowotne

2. Wysokość i finansowanie składek na ubezpieczenie zdrowotne

3. Podstawa wymiaru składki

4. Płatnik składek

5. Konsekwencje nieopłacenia składek i zabezpieczenie płatności

6. Wpływ opłacania składek na prawo do świadczeń

Najnowsze dostępne wydanie:

G. Uścińska, Prawo ubezpieczeń społecznych. Zasady, finansowanie, organizacja

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. J. Wantoch-Rekowski

J. Wantoch-Rekowski, Składki na ubezpieczenie emerytalne. Konstrukcja i charakter prawny

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Komentarz, red. Agnieszka Pietraszewska-Macheta

i literatura wskazywana na bieżąco przez prowadzącego.

Po ukończeniu przedmiotu student

- ma wiedzę o aktach prawnych regulujących problematykę składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz teoretycznych koncepcjach składek i ich klasyfikacji;

- zna podstawowe zasady poszukiwania właściwych aktów prawnych dla rozwiązania konkretnych problemów praktycznych

- prawidłowo posługuje się wybranymi normami i regułami w celu rozwiązania konkretnego zadania z zakresu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, rozpoznaje różne formy zatrudnienia i zna konsekwencje wyboru jednej z nich; dostrzega związek pomiędzy prawami, obowiązkami i odpowiedzialnością płatników składek oraz ubezpieczonych.

Student potrafi współdziałać w grupie i przyjmować różne role społeczne (podmiotu zatrudniającego lub zatrudnionego) ze świadomością konsekwencji tych ról w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, w szczególności konsekwencji finansowych.

Student rozpoznaje tendencje rozwojowe prawa ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w zakresie finansowania świadczeń, potrafi wskazać aksjologiczne i praktyczne dylematy związane ze stosowaniem regulacji z punktu widzenia płatnika składek, ubezpieczonego oraz administracji publicznej, w szczególności dotyczące wyboru podstawy zatrudnienia oraz kształtowania zakresu obowiązku składkowego.

ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)

śródsemestralne pisemne testy kontrolne

-