Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2200-1S203
Kod Erasmus / ISCED: 10.0 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0421) Prawo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej
Jednostka: Wydział Prawa i Administracji
Grupy: Blok: U źródeł europejskiej kultury prawnej
Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla IV roku studiów prawniczych
Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla V roku studiów prawniczych
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Celem kursu jest zapoznanie uczestników z wywodzącymi się z rzymskiej tradycji prawnej paremiami i zasadami, które stanowią trwały element europejskiej kultury prawnej. Na zajęciach będą omawiane zarówno paremię, które mają charakter technicznych zasad konstruowania porządku prawnego (np. zasada nemo plus iuris ad alium transfere potest quam ipse haberet, volenti non fit iniuria), jak i reguły wskazujące na założenia aksjologiczne i wartości, których realizacji służą normy prawne, takie jak reguły dotyczące słuszności czy bezpieczeństwa obrotu.

Na zajęciach uczestnicy poznają oryginalny kontekst prawny sformułowania przez rzymskich jurystów danej reguły a także jej późniejszą interpretacje i wymiar we współczesnych porządkach prawnych.

Pełny opis:

1. Pojęcie i funkcje paremii w prawie rzymskim i współczesnym. Legal maxims w tradycji common law. Paremie w orzecznictwie sądów europejskich.

2. Zasada lex retro non agit.

3. Zasada ignorantio iuris nocet jako element pewności obrotu prawnego.

4. Zasada impossibilium nulla obligatio est.

5. Zasada volenti non fit iniuria. Rzymski kontekst i współczesna interpretacja.

6. Male nostro iure uti non debemus a współczesna koncepcja nadużycia prawa.

7. Pacta servanda sunt. U źródeł współczesnej zasady swobody umów

8. Mater semper certa est… starożytni Rzymianie a współczesne dylematy prawa rodzinnego

9. Periculum est emptoris…. - kontrakt emptio-venditio a współczesna umowa sprzedaży.

10. Zasada nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest.

11. Zasada in testamentis plenius voluntates testantium interpretur.

12. Zasada nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse haberet.

13. Zasada superficies solo cedit w prawie rzymskim i jej późniejszy rozwój.

14. Zasady dotyczące służebności.

15. Podsumowanie

Literatura:

ALWICKA-SZCZYRBA M., Servitus preadio utilis esse debet - zastosowanie rzymskiej myśli prawniczej na gruncie Kodeksu cywilnego, [w:] 'Ius pluribus modis dicitur' - prawo rzymskie wciąż żywe [red. B. Kowalczyk, B. Szolc-Nartowski], Gdańsk 2016, s. 21-33;

BORYSIAK, W., Roman principle. Nemo pro parte testatus pro parte intestatus decedere potest and the reasons of its modern rejection, [w:] Mater Familias : Scritti romanistici per Maria Zabłocka / a cura di Z. Benincasa, J. Urbanik [= JJP, Suppl. 29], Warszawa 2016, s. 63-83;

DAJCZAK W., Brak reguły 'impossibilium nulla obligatio' w zasadach Europejskiego Prawa Umów - przykład odrzucenia czy ewolucji tradycji prawa rzymskiego?, [w:] Leges sapere : Studia i prace dedykowane Prof. Januszowi Sondlowi w 50-tą rocznicę pracy naukowej [red. W. Uruszczak, P. Swięcicka, A. Kremer]; Kraków 2008, s. 121-134;

DAJCZAK W., La generalizzazione della regola 'impossibilium nulla obligatio' nella dogmatica moderna. Riflessioni nella prospettiva delle esperienze polacche del XX sec., [w:] Riflessioni in materia di oggetto della prestazione nel diritto contrattuale europeo alla luce delle radici storiche, Olsztyn 2007, s. 31-41

HELINIAK K., Zasada 'superficies solo cedit' w prawie rzymskim i w przepisach polskiego kodeksu cywilnego, CPH 1999, s. 359-369

JOŃCA M., 'Audiatur utraque pars' w 10 księdze korespondencji Pliniusza Młodszego, [w:] Pecunia servire debet sed non regere. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Stanisławowi Dubielowi / red. P. Kaleta, K. Wiak, Lublin 2017, s. 149-160

KRZYKALSKA Z., Charakter rzymskiej paremii 'ignorantia iuris nocet' oraz wyjątków od niej w świetle pism jurystów okresu klasycznego, [w:] Aspekty społeczno-prawne rozwoju antycznego Rzymu [red. O.E. Braniewicz], Toruń 2015, s. 97-110

KRZYNÓWEK J., 'Volenti non fit iniuria', [w:] Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich [red. W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek], Warszawa 2001, s. 267-287

KURSA S., Vigor reguły 'nemo pro parte testatus pro parte intestatus decedere potest' w prawie rzymskim, Studia Prawnoustrojowe, 2015, s. 27-39

KURYŁOWICZ M., 'Alterum non laedere' i uniwersalność rzymskich zasad prawa, [w:] Państwo i prawo w dobie globalizacji, Rzeszów 2011, s. 171-181

KURYŁOWICZ M., 'Ex iniuria ius non oritur'. Szkic do dziejów zasady, [w:] Ius est a iustitia appellatum : Księga jubileuszowa dedykowana prof. Tadeuszowi Wiśniewskiemu / red. naukowy M. Tomalak, Warszawa 2017, 1239-1250

LONGCHAMPS de BÉRIER F., 'Audiatur et altera pars'. Szkic o brakującej kolumnie Pałacu Sprawiedliwości, [w:] 'Leges sapere'. Studia i prace dedykowane praf. Januszowi Sondlowi w 50 rocznicę pracy naukowej [red. W. Uruszczak, p. Święcicka, A. Kremer], Kraków 2008, s. 271-283

LONGCHAMPS de BÉRIER F., Zakaz nadużywania własnego prawa - male nostro iure uti non debemus, [w:] Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich, Warszawa 2001, s. 127-151

MAŃKO R., Roman roots at Plateau du Kirchberg.Recent examples of explicit references to Roman law in the case-law of the Court of Justice of the EU, [w:] Mater Familias : Scritti romanistici per Maria Zabłocka / a cura di Z. Benincasa, J. Urbanik [= JJP, Suppl. 29], Warszawa 2016, s. , s. 501-526

OŻAROWSKA-SOBIERAJ J., Zasady ustanawiania i wykonywania służebności w prawie rzymskim oraz ich znaczenie w polskim prawie cywilnym, Katowice 2008

SOKALA A., "Regula est, quae rem quae est breviter enarrat" : O znaczeniu reguł prawa rzymskiego dla współczesnego polskiego prawa rzeczowego, Zeszyty Naukowe WSZiP z.4 (2002), s.5-17

SOKALA A., Zasada 'superficies solo credit' w prawie rzymskim, Acta UMK (AUNC) : Prawo, t.25, z.172 (1987), s.143-160

STĘPKOWSKI A., Maksymy prawne na Wyspach Brytyjskich, [w:] Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich [red. W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek], Warszawa 2001, s. 71-107

STĘPKOWSKI A.,Reguły prawne w poglądach Jeana Domata, [w:] Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich [red. W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek], Warszawa 2001, s. 245-265

ŚWIRGOŃ-SKOK R., Odstępstwa od zasady 'superficies solo cedit' (uwagi historyczno-prawne), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego : Prawo 1 2003, s.383-400

WOŁODKIEWICZ W., Lex retro non agit, [w:] Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich [red. W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek], Warszawa 2001, s. 153-192

WOŁODKIEWICZ W., Nieznajomość prawa szkodzi. U źródeł zasady ignorantio iuris nocet, [w:] Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich [red. W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek], Warszawa 2001, s. 109-127

WOŁODKIEWICZ W., Łacińskie paremie prawne w orzecznictwie sądów polskich, [w:] Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich [red. W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek], Warszawa 2001, s. 7-30

ZABŁOCKA M., U źródeł zasady 'audiatur et altera pars', Zeszyty Prawnicze 16.4 (2016), s.5-10

Efekty uczenia się:

- pogłębiona znajomość wybranych wywodzących się z rzymskiej tradycji prawnej zasad i paremii dotyczących wszystkich gałęzi prawa

- umiejętność wskazania oryginalnego kontekstu sformułowania danej zasady prawa i jej recepcji przez późniejsze ustawodawstwa

- poznanie roli legal maxims w tradycji common law

- świadomość nieadekwatności pewnych reguł do współczesnej rzeczywistości prawnej

-świadomość rzymskich korzeni wielu współczesnych reguł i zasad porządku prawnego w sferze prawa rzeczowego, zobowiązaniowego i spadkowego a w szerszym kontekście także świadomość spuścizny prawa rzymskiego we współczesnych porządkach prawnych

Metody i kryteria oceniania:

Metody: referaty przygotowywane przez uczestników kursu, prezentacje multimedialne.

Zaliczenie na ocenę na podstawie przygotowanego referatu lub pracy pisemnej oraz aktywnego udziału w dyskusji podczas zajęć.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)