Rzymskie korzenie współczesnych instytucji prawa cywilnego
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2200-1S205 |
Kod Erasmus / ISCED: |
10.0
|
Nazwa przedmiotu: | Rzymskie korzenie współczesnych instytucji prawa cywilnego |
Jednostka: | Wydział Prawa i Administracji |
Grupy: |
Blok: U źródeł europejskiej kultury prawnej Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla IV roku studiów prawniczych Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla V roku studiów prawniczych |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Tryb prowadzenia: | mieszany: w sali i zdalnie |
Skrócony opis: |
Celem kursu jest omówienie instytucji współczesnego prawa cywilnego mających korzenie w prawie rzymskim i wskazanie podobieństw i różnic między rzymskimi pierwowzorami a ich nowożytnymi odpowiednikami, a także zastanowienie się nad celowością sięgania przez współczesnego ustawodawcę do tradycji prawa rzymskiego. |
Pełny opis: |
a) prawo rzeczowe – dr hab. Zuzanna Benincasa – 10h 1. Koncepcja rzeczy w prawie rzymskim i współczesnym 2. Prawo własności w starożytnym Rzymie 3. Pierwotne i pochodne sposoby nabycia własności w prawie rzymskim 4. Ochrona prawa własności w prawie rzymskim i współcześnie 5. Ograniczone prawa rzeczowe. b) prawo spadkowe dr Agnieszka Stępkowska – 10 h 1. Dziedziczenie beztestamentowe w prawie rzymskim i współczesnym - dziedziczenie według klas i według parantel 2. Rzymskie i współczesne prawo spadkowe wobec dzieci pozamałżeńskich i pozostałych przy życiu małżonków 3. Treść i interpretacja testamentu 4. Ochrona osób najbliższych spadkodawcy - zachowek i rezerwa 5. Przyjęcie spadku a odpowiedzialność za długi spadkowe w prawie rzymskim i współcześnie c) zobowiązania- dr hab. Zuzanna Benincasa – 10 h 1. Rzymska koncepcja obligatio a współczesna definicja zobowiązania 2. Kontrakt konsensualny emptio-venditio a umowa sprzedaży 3. Rzymskie korzenie odpowiedzialności na zasadzie ryzyka 4. Rzymskie korzenie solidarnej odpowiedzialności wspólników 5. Zniewaga w prawie rzymskim a koncepcja zniesławienia w prawie polskim |
Literatura: |
a) Z.BENINCASA, Occupatio jako sposób nabycia własności dziko żyjących zwierząt w prawie rzymskim, Studia Iuridica 59/2014, s. 9-39; W. DAJCZAK, Rzymska res incorporales a kształtowanie się pojęć ‘rzeczy’ i ‘przedmiotu prawa rzeczowego’ w europejskiej nauce prawa prywatnego, Poznań 2007; H. KUPISZEWSKI, Rozważania o własności rzymskiej, CPH 36.2/1984, s. 27-55 J. OŻAROWSKA-SOBIERAJ, Zasady ustanawiania i wykonywania służebności w prawie rzymskim oraz ich znaczenie w polskim prawie cywilnym, Katowice 2008; A. PLISECKA, ‘Accessio’ and ‘specificatio’ reconsidered, TR 74/2006, s. 45 i n. P. SADOWSKI, Pożytki naturalne i nabycie ich własności w prawie rzymskim, [w:] Problemy własności w ujęciu historyczno-prawnym, Opole 2008, s. 37-45; R. ŚWIRGOŃ SKOK, Nieruchomość i zasady akcesji według prawa rzymskiego; Rzeszów 2007 W. WOŁODKIEWICZ, Riflessi odierni della proprietà romana, [w:] Giovanni Paolo II. Le vie della giustizia. Itinerari per il terzo millenio, 2003, s. 591-593 b) W.BOJARSKI, 'Separatio bonorum' w: Księga Steckiego, Toruń 1977, s. 603-613 W.BORYSIAK, Ochrona członków rodziny spadkodawcy na tle historycznoprawnym oraz prawnoporównawczym, ZP 8.2, 2008, s.149-189 W.DAJCZAK, zapisy na rzecz żony w prawie rzymskim, Toruń 1995 P.KURSA, Powody wydziedziczenia descendentów wg Noweli 115 cesarza Justyniana, Studia Prawnicze 8/2008, nr 1, s.85-137 P.KURSA, Powody wydziedziczenia ascendentów według Noweli 115 cesarza Justyniana, CPH 61/2009, z. 1, s. 17-45 F.LONGCHAMPS DE BERIER, Stałość a zmienność szczegółowych regulacji prawa spadkowego Niepodległej, Forum Prawnicze 2(46)/2018, s.3-24 M.NOWAK, ‘Wpływ nastrojów społecznych na kształtowanie prawa w późnej starożytności. Dzieci pozamałżeńskie w konstytucjach Konstantyna Wielkiego’, [in:] T. Giaro (red.), Źródła prawa – teoria i praktyka, Warszawa 2017, pp. 95-116. M.NOWAK, ‘Dzieci pozamałżeńskie w świetle źródeł papirusowych z rzymskiego Egiptu’, U SCHYŁKU STAROŻYTNOŚCI STUDIA ŹRÓDŁOZNAWCZE 14 (2015), pp. 9-29. M.NOWAK, ‘Losy mancypacji i testamentum per aes et libram w okresie pryncypatu i późnego Cesarstwa w świetle dokumentów praktyki prawnej’, Czasopismo Prawno-Historyczne LXIII (2011) z. 2, pp. 241-259 A.STĘPKOWSKA, Dziedziczenie beztestamentowe krewnych kognacyjnych w świetle nowel 118 i 17 Justyniana, CPH 54/2002, z.1, s.57-81 M.STUS, Ewolucja zasad dziedziczenia ustawowego w prawie polskim (1918-1964) –cz. I, Rejent, rok 15, nr 10(174)/2005 M.STUS, Ewolucja zasad dziedziczenia ustawowego w prawie polskim (1918-1964) –cz. II, Rejent, rok 15, nr 11(175)/2005 R.ŚWIRGOŃ-SKOK, Ograniczenie odpowiedzialności dziedziców koniecznych za długi spadkowe w prawie rzymskim klasycznym, [w:] Quid leges sine moribus? Studia dedykowane M.Kuryłowiczowi, s.143-160 J.URBANIK, Dioskoros and the Law (on succession): Lex Falcidia revisited, [w:] Les Archives de Dioscore d'Aphrodité cent ans après leur découverte. Histoire et culture dans l'Égypte byzantine, Paris 2008, s.117-142 c) Z. BENINCASA, Kontrowersje związane z ustaleniem przez osoby trzecie elementów przedmiotowo istotnych kontraktu konsensualnego w prawie rzymskim, Studia Iuridica Lubliniensia 16/2011, s. 73-94; K. CHODOŃ, Sprzedaż niewolników w świetle edyktu ‘De mancipiis vendundis’, [w:] Księga Szymoszka, s. 25–34; K. CHODOŃ, Sprzedaż zwierząt jucznych i pociągowych według edylów kurulnych, Acta UWr. 2758, Prawo 294, 2005, s. 29–44 A.KACPRZAK, Sprzedaż rzeczy kradzionej, Zeszyty Prawnicze UKSW 2.1 (2002), s. 93-104 A. KOCH, Ewolucja deliktu iniuria w prawie rzymskim epoki republikańskiej, Czasopismo Prawno-Historyczne 19. 2 (1967), s. 51-74; M. KURYŁOWICZ, Prawa i obyczaje w starożytnym Rzymie, rozdziały dotyczące zniesławienia i zniewagi D. NOWICKA, Rzymskie uregulowania dotyczące ’iniuria’ a karnoprawna ochrona czci w prawie polskim, Zeszyty Prawnicze 14.1/2014, s. 133-158; D. NOWICKA, Niewerbalne sposoby naruszenia czci w prawie rzymskim, Zeszyty Prawnicze 16.1/2016, s. 5-26; T. PALMIRSKI, Rzymskie korzenie regulacji prawnej zawartej w art. 433KC w zakresie odpowiedzialności za szkodę wyrzuconą przez wyrzucenie, wylanie lub spadnięcie przedmiotu z pomieszczenia, Palestra 42. 5-6 (1998), 25-32 T. PALMIRSKI, Positum aut suspensum, Księga Pamiątkowa Prof. J. Kodrębskiego, Łódź 200, 289-299 Z. SŁUŻEWSKA, Kontrakt spółki jako podstawa odpowiedzialności in solidum w prawie rzymskim, ZP UKSW 3.1/2003, s. 43–66; B. SZARECKA, Z problematyki umów aleatoryjnych w prawie rzymskim: emptio rei speratae i emptio spei, Studia Iuridica Lubliniensia 2/2003, s. 165–174 A. TARWACKA, „All you can eat”. The ancient way, Zeszyty Prawnicze 13.3/2013, s. 211-220. A. TARWACKA, Mędrek sprzedaje niewolnika czyli wady towaru w antycznym dowcipie, Zeszyty Prawnicze 13.4/2013, s. 43-51 R. WOJCIECHOWSKI, Societas w twórczości glosatorów i komentatorów, Wrocław 2002, 95-102 W. WOŁODKIEWICZ, ‘Deiectum vel effusum’, i ‘positum aut suspensum’ w prawie rzymskim, Czasopismo Prawno-Historyczne 20.2 (1968), s. 23-46 |
Efekty uczenia się: |
Po ukończeniu kursu jego uczestnicy: - będą posiadać rozszerzoną wiedzę na temat rzymskich kontraktów i rzymskich deliktów oraz podstawową wiedzę z prawa cywilnego dotyczącą zagadnień ogólnych prawa zobowiązań (pojęcie zobowiązania, definicja kontraktu/deliktu, odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, źródła zobowiązań). - będą umieli opisać i rozumieli proces wykształcania się niektórych zasad prawa kontraktowego i deliktowego, takich jak solidarna odpowiedzialność wspólników, zasada odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, odpowiedzialność sprzedawcy za wady towaru - będą posiadać rozszerzoną wiedzę na temat rzymskiego prawa dotyczącego rzeczy, konstrukcji prawa własności i jego atrybutów, sposobów nabycia własności a także konstrukcji ograniczonego prawa rzeczowego - będą posiadać rozszerzoną wiedzę na temat rzymskiego prawa spadkowego, w szczególności zagadnień dotyczących dziedziczenia, testamentu i zasad prawa spadkowego, które znajdują odzwierciedlenie we współczesnym prawie cywilnym - będą świadomi rzymskich korzeni wielu współczesnych instytucji prawa cywilnego i wkładu rzymskich jurystów w wypracowanie wielu współczesnych konstrukcji i rozwiązań prawnych |
Metody i kryteria oceniania: |
Metody: referaty przygotowywane przez uczestników kursu, prezentacje multimedialne. Zaliczenie na ocenę na podstawie przygotowanego referatu lub pracy pisemnej oraz aktywnego udziału w dyskusji podczas zajęć. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.