International Commercial Arbitration

Przedmiotem konwersatorium są zagadnienia z zakresu międzynarodowego arbitrażu handlowego (m.in. źródła prawa, stałe sądy polubowne i ich regulaminy, przebieg postępowania, uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego). Problematyka ta cieszy się znacznym zainteresowaniem – zarówno w literaturze prawniczej, jak i wśród studentów prawa. Znaczenie rozwiązań stosowanych w międzynarodowym arbitrażu handlowym dodatkowo zwiększa to, że w coraz szerszym zakresie są one przejmowane do przepisów regulujących postępowanie przed sądami państwowymi, w tym do KPC.

Program zajęć:

1. Wprowadzenie. Źródła prawa. Regulaminy

2. Arbitraż w systemie ADR

3. Arbitraż a sądownictwo państwowe

4. Arbitraż krajowy a arbitraż międzynarodowy

5. Międzynarodowy arbitraż handlowy a arbitraż inwestycyjny

6. Zdatność arbitrażowa

7. Arbiter i jego status. Stałe sądy arbitrażowe

8. Wszczęcie i przebieg postępowania arbitrażowego

9. Cechy charakterystyczne międzynarodowego arbitrażu handlowego – najważniejsze kwestie procesowe

10. Postępowanie dowodowe w międzynarodowym arbitrażu handlowym

11. Porównanie regulacji i praktyki międzynarodowego arbitrażu handlowego do wybranych przepisów części pierwszej księgi pierwszej KPC („Proces”)

12. Orzekanie w międzynarodowym arbitrażu handlowym

13. Koszty postępowania arbitrażowego

14. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego

15. Moc prawna wyroku arbitrażowego. Postępowania homologacyjne

Celem konwersatorium jest zapoznanie studentów z najważniejszymi zagadnieniami procesowymi dotyczącymi międzynarodowego arbitrażu handlowego, z uwzględnieniem praktyki arbitrażowej. Problematyka ta cieszy się dużym zainteresowaniem, w tym wśród studentów prawa; świadczy o tym liczba i znaczna popularność konkursów o tematyce arbitrażowej (moot court competitions).

Potrzeba szczegółowego omówienia aktualnych zagadnień dotyczących międzynarodowego arbitrażu handlowego z perspektywy polskiej, w tym tzw. postępowań homologacyjnych (w przedmiocie uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej), wynika ponadto z istotnych zmian, jakie w tym zakresie weszły w życie z dniem 1 stycznia 2016 r., na mocy ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz.U. poz. 1595).

Należy także zwrócić uwagę, że praktyka międzynarodowego arbitrażu handlowego – w szerokim zakresie korzystająca w rozwiązań charakterystycznych dla systemu common law – wpływa na rozwiązania procesowe stosowane w postępowaniu przed sądami państwowymi; dotyczy to również państw systemu kontynentalnego, takich jak Polska. Już zostały wprowadzone uregulowania, które dopuszczają tzw. disclosure, czyli zobowiązanie pozwanego do wyjawienia środków dowodowych (w ramach tzw. private enforcement, przewidzianego w ustawie z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, Dz.U. poz. 1132). Projektowane jest także wykorzystanie w szerokim zakresie rozwiązań wzorowanych na postępowaniu arbitrażowym w samym KPC – chodzi zwłaszcza o posiedzenie przygotowawcze oraz plan rozprawy, czyli odpowiedniki powszechnego w arbitrażu posiedzenia organizacyjnego oraz terms of reference. Interesujące, a przy tym istotne z praktycznego punktu widzenia będzie zatem przedstawienie najbardziej istotnych rozwiązań wypracowanych w międzynarodowym arbitrażu handlowym i porównanie ich z odpowiednimi regulacjami prawnymi obowiązującymi w postępowaniu przed sądami państwowymi.

Zajęcia będą prowadzone w formie konwersatorium, z założeniem aktywnego udziału studentów. W związku z tym będzie im udostępniany wykaz materiałów pozwalających na przygotowanie się do kolejnych zajęć, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, a także publikowanych orzeczeń sądów arbitrażowych.

Literatura:

T. Ereciński, K. Weitz w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom VI. Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy), wyd. V (red. T. Ereciński), Warszawa 2017

M. Dziurda, O. Górska, Discussion on the availability of tribunal-ordered ex parte interim measures – comments from the Polish perspective, ADR. Arbitraż i Mediacja 2016 nr 4

M. Dziurda, A. Olszewski, Arbitraż z udziałem Państwa Polskiego w: Arbitraż w Polsce (red. Beata Gessel-Kalinowska vel Kalisz), Warszawa 2011

M. Dziurda, C. Wiśniewski, Wpływ umów BIT na suwerenność państw, Przegląd Prawa Handlowego 2013 nr 12

M. Dziurda, A. Zielińska, Prohibition on Surprise Decisions on Legal Grounds by Arbitrators w: The Challenges and the Future of Commercial and Investment Arbitration. Liber Amicorum Professor Jerzy Rajski (red. B. Gessel-Kalinowska vel Kalisz), Warszawa 2015

T. Ereciński, Arbitraż a sądownictwo państwowe, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1994 nr 2

T. Ereciński, Brak bezstronności i niezależności arbitra a podstawy skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego w: Proces cywilny. Nauka-Kodyfikacja-Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi (red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik), Warszawa 2012

T. Ereciński, K. Weitz, Sąd arbitrażowy, Warszawa 2008

P. Grzegorczyk, Kognicja sądu w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 § 1 k.p.c., Radca Prawny 2010 nr 1

P. Grzegorczyk, Ustanowienie jurysdykcji krajowej na podstawie art. 24 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/01 a zarzut zapisu na sąd polubowny w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Monitor Prawniczy 2012 nr 15

P. Grzegorczyk, W ramach której z podstaw kasacyjnych należy zarzucać naruszenie przepisów regulujących warunki uznania orzeczenia sądu państwa obcego lub wyroku sądu polubownego wydanego za granicą? Polski Proces Cywilny 2010 nr 1

E. Kajkowska, Incorporating ADR Into Arbitration Framework: Issues Arising From Integrated Dispute Resolution Clauses w: Aurea Praxis Aurea Theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego (red. J. Gudowski, K. Weitz), t. II, Warszawa 2011

W. Kuberska, A. Wieczorek, Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego w praktyce sądowej, Kwartalnik Iustitia 2018 nr 1

S. Sołtysik, Podstawy odmowy uznania i wykonania zagranicznego orzeczenia arbitrażowego według Konwencji nowojorskiej, Warszawa 2019

M. Tomaszewski, Skutki prawne wyroku sądu polubownego w: Aurea Praxis Aurea Theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego (red. J. Gudowski, K. Weitz), t. II, Warszawa 2011

M. Topór, Problem skutków prawnych niezrealizowania przedarbitrażowych etapów wielostopniowej klauzuli arbitrażowej FIDIC, Przegląd Prawa Handlowego 2016 nr 11

K. Weitz, Instancyjność postępowania przed sądem polubownym, Polski Proces Cywilny 2016 nr 3

K. Weitz, Klauzula porządku publicznego jako podstawa uchylenia wyroku sądu polubownego na tle praktyki sądów (Wykład i dyskusja na Kolegium Arbitrów 21 października 2009 roku), Biuletyn Arbitrażowy 2010 nr 1

K. Weitz, Następstwo prawne a związanie zapisem na sąd polubowny, ADR. Arbitraż i Mediacja 2011 nr 4

K. Weitz, Sądownictwo polubowne a sądy państwowe, Przegląd Sądowy 2007 nr 3

K. Weitz, Zdatność arbitrażowa sporów o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z powodu nieważności czynności prawnej, Palestra 2011 nr 5-6

A.W. Wiśniewski, Arbitraż a sąd państwowy: zakres kompetencji orzeczniczej, ADR. Arbitraż i Mediacja 2008, nr 4

A.W. Wiśniewski, Międzynarodowy arbitraż handlowy w Polsce. Zagadnienia statusu prawnego arbitrażu i arbitrów, Warszawa 2011

F. Zedler, Czarne arbitraże w: Nadużycie prawa procesowego (red. P. Grzegorczyk, M. Walasik, F. Zedler), Warszawa 2019

A. Zielony, Istota prawna wyroku sądu polubownego, Polski Proces Cywilny 2011 nr 1

Uczestnik konwersatorium:

- zapoznaje się z problematyką międzynarodowego arbitrażu handlowego; poczynając od źródeł prawa, przez organizację sądownictwa polubownego i regulaminy stałych sądów polubownych po przebieg postępowania arbitrażowego

- ma możliwość porównania arbitrażu z postępowaniami prowadzonymi przed sądami państwowymi, a także wpływu, jaki międzynarodowy arbitraż handlowy wywiera na prawo polskie, w szczególności KPC

- poznaje nowy model postępowań w przedmiocie uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej, a także postępowań ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego

- zapoznaje się z praktyką arbitrażową

- zdobywa wiedzę potrzebną na egzaminie z postępowania cywilnego

- nabywa wiedzę niezbędną zarówno z perspektywy aplikacji prawniczych, jak również wykonywania zawodu sędziego, adwokata, radcy prawnego oraz radcy PGRP

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest spełnienie wymagań co do obecności (dopuszczalne dwie nieobecności).

Egzamin ustny.