Dobra osobiste i ich komercjalizacja
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2200-1S284 |
Kod Erasmus / ISCED: |
10.0
|
Nazwa przedmiotu: | Dobra osobiste i ich komercjalizacja |
Jednostka: | Wydział Prawa i Administracji |
Grupy: |
Blok: Prawo własności intelektualnej i dóbr niematerialnych Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla IV roku studiów prawniczych Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla V roku studiów prawniczych |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Wykład przeznaczony jest dla studentów, którzy zdali egzamin z prawa cywilnego I. |
Tryb prowadzenia: | lektura monograficzna |
Skrócony opis: |
Wykład dotyczy podstawowych problemów związanych ze współczesnym pojmowaniem dobra i prawa osobistego oraz komercjalizacją dóbr osobistych. Akcent położony jest na te dobra osobiste, do których naruszenia dochodzi w przekazie medialnym, internecie i reklamie, a więc wizerunek, nazwisko, pseudonim, cześć, prywatność, kult pamięci o zmarłym. Analizę poszczególnych dóbr poprzedza ogólna charakterystyka dóbr osobistych i praw je chroniących, na tle historycznym i w ujęciu prawno-porównawczym. Charakterystyczną cechą tego obszaru prawa jest nikła ilość regulacji prawnych oraz ogromne orzecznictwo i literatura przedmiotu. Zadaniem wykładu jest pokazanie głównych osi sporów toczonych przed sądami, ukształtowanych linii orzeczniczych i najważniejszych zagadnień, które czekają na interwencję ustawodawcy. |
Pełny opis: |
1. Geneza cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych. Szkic prawno-porównawczy (Niemcy, Francja, USA). Prawa osobiste, a prawa człowieka i prawa własności intelektualnej. 2. Pojęcie dobra osobistego i prawa osobistego. Indywidualizacja chronionego interesu niemajątkowego. 3. Konstrukcja ochrony: prawo podmiotowe, czy ochrona instytucjonalna ? Bezprawność naruszenia dobra osobistego, czy bezprawność działania naruszającego ? Ważenie sprzecznych interesów w celu ustalenia bezprawnego działania naruszającego dobro osobiste. Przesłanki wyłączające bezprawność (zgoda, działanie na podstawie przepisu w oparciu o własne prawo lub wolność naruszającego ). 4. Niemajątkowe roszczenia ochronne: zaniechanie, złożenie oświadczenia odpowiedniej treści. Prawo do sprostowania. 5. Majątkowe roszczenia ochronne: o zadośćuczynienie i odszkodowanie, ew. o wydanie uzyskanych korzyści. Określenie rodzaju uszczerbku w przypadku naruszenia praw osobistych. 6. Naruszenie dobrego imienia poprzez rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji. Naruszenie godności osobistej. Granice dozwolonej satyry i krytyki. 7. Prawo do prywatności. Zasady wytyczania granic sfery prywatnej. Pojęcie osoby publicznej. Komercjalizacja prywatności – umowy z celebrytami. 8. Prawo do wizerunku I. Pojęcie wizerunku (kryterium rozpoznawalności, karykatury, problem „maski” aktorskiej, sobowtórów, persona). 9. Prawo do wizerunku II. Treść prawa do wizerunku: prawo do rozpowszechniania wizerunku. Rozpowszechnianie w internecie. Pośrednicy internetowi (host, wyszukiwarka) jako rozpowszechniający cudze treści. Ochrona przed bezprawnym utrwaleniem wizerunku, przed zniekształceniem go. 10. Prawo do wizerunku III Ograniczenia podmiotowe i przedmiotowe prawa do wizerunku. Sytuacja prawna modeli pozujących za wynagrodzeniem. Osoby powszechnie znane. Informacyjne, a komercyjne wykorzystanie wizerunku. Osoby stanowiące tylko szczegół całości przedstawienia. 11. Prawo do wizerunku IV Dysponowanie wizerunkiem. Zgoda, a umowy zezwalające na rozpowszechnianie. Odwołanie zgody. Zasady wytyczania granic zezwolenia. Wynagrodzenie za korzystanie w celu gospodarczym. Prawo do gospodarczego wykorzystania wizerunku sportowca - członka kadry narodowej (art.14 ustawy o sporcie). 12. Prawo do nazwiska, pseudonimu, herbu. Zasady wykorzystania nazwiska do celów gospodarczych (firma, znak towarowy, nazwa przedsiębiorstwa). 13. Ochrona kultu pamięci zmarłej osoby bliskiej. Komercjalizacja pośmiertna wizerunków, nazwisk, persony sławnych osób. Problem dziedziczenia prawa do gospodarczego wykorzystania wizerunku. 14. Dobra osobiste osoby prawnej (firma, renoma, herb). |
Literatura: |
Literatura przydatna do pisania zaliczeniowego komentarza do wyroku J. Barta/R.Markiewicz (red) Media a dobra osobiste, Warszawa 2009 (wybrane rozdziały) T. Grzeszak, Dobro osobiste jako dobro zindywidualizowane (w). Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red P.Kostański, P.Podrecki, T.Targosz, Warszawa 2017 i Prz.Sąd. 4/2018 T.Grzeszak, B.Janiszewska, O odpowiedzialności portalu informacyjnego cz.I i II, Mon.Pr. Nr 19/2017 i 23/2017 T. Grzeszak (w) System prawa prywatnego pod red. J.Barty t.XIII r.9; wyd 4 /2017 B.Janiszewska Komentarz do art.23 k.c. (w) Komentarz do K.C. red J.Gudowski LEX 2020 W.Machała/R.Sarbiński (red) Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz Warszawa 2019 (kom. do art.81-83 uopaipp) P. Księżak, Komentarz do art. 23 i 24 kc i U. Promińska, komentarz do art. 43 kc (w) Kodeks Cywilny część ogólna. Komentarz pod red. M. Pyziak - Szafnickiej, Warszawa B. Gawlik: Ochrona dóbr osobistych. Sens i nonsens koncepcji tzw. praw podmiotowych osobistych. ZNUJ PzWiOWI 1985 zeszyt nr 41 G. Tylec, Imię i nazwisko osoby fizycznej oraz ich ochrona w polskim prawie cywilnym, Lublin 2013 |
Efekty uczenia się: |
Po ukończeniu przedmiotu student: – analizuje pojęcie dobra i prawa osobistego – rozpoznaje rodzaj naruszonego dobra – wyjaśnia zasady udzielania ochrony poszczególnym dobrom |
Metody i kryteria oceniania: |
Zaliczenie uzyskiwane jest na podstawie obecności i aktywności na zajęciach i pisemnego komentarza do wybranego przez prowadzącego zajęcia orzeczenia dotyczącego omawianej problematyki (5-6 stron) . |
Praktyki zawodowe: |
Nie ma |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.