Sustainable development - energy, environmental protection, infrastructure

Rozwój gospodarczy opiera się współcześnie na paradygmacie ciągłego przyrostu poziomu produktu krajowego brutto (PKB). Jeśli miarą rozwoju państwa ma być tylko wielkość PKB oraz szybkość jego corocznego przyrostu, to nie uwzględnia to oddziaływania człowieka na środowisko w którym żyje. Tymczasem to oddziaływanie obejmuje nie tylko części środowiska ożywioną i nieożywioną, ale też samych ludzi w nim żyjących. Wpływ tego oddziaływania w prosty sposób oddaje koncepcja solidarności międzypokoleniowej, która w obrazowy sposób uświadamia nam, iż po współczesnych pokoleniach będą funkcjonowały tu kolejne (będące potomstwem obecnych pokoleń).

Z drugiej strony istotnym elementem postępu cywilizacyjnego jest zapewnianie określonych standardów cywilizacyjnych, takich jak dostęp do nieprzerwanych dostaw energii elektrycznej i cieplnej. Poziom rozwoju infrastruktury (w szczególności jakość infrastruktury krytycznej) dostępnej każdego dnia - i dosłownie na każdym kroku - jest tradycyjną miarą rozwoju cywilizacyjnego. Tymczasem rzadko kiedy poziom ingerencji infrastruktury w środowisko nie jest znaczący. Tym samym bezgraniczny rozwój gospodarczy, oparty na rozwijaniu infrastruktury, napotyka na podstawową barierę rozwojową fizycznych ograniczeń środowiska naturalnego.

Naprzeciw tym rozterkom rozwojowym wyszła Konstytucja z 1997 roku formułując zasadę ustrojową konieczności kierowania się zasadą zrównoważonego rozwoju przy zapewnianiu ochrony środowiska. Istotą zajęć będzie ukazanie w jaki sposób cel państwa w postaci zapewniania ochrony środowiska jest realizowany na płaszczyźnie konkretnych instrumentów prawa administracyjnego, a także w jaki sposób zasada zrównoważonego rozwoju umożliwia łagodzenie konfliktu pomiędzy współczesnym modelem rozwoju gospodarczego a ograniczonymi zasobami środowiska naturalnego w którym żyjemy.

Zagadnienia szczegółowe w ramach zajęć można zaszeregować do jednego z trzech bloków zagadnień:

I. Zrównoważony rozwój;

II. Infrastruktura i infrastruktura krytyczna, w tym energetyka;

III. Wpływ instrumentów z zakresu ochrony środowiska na infrastrukturę, w tym w szczególności na energetykę.

W trakcie zajęć zostaną omówione następujące zagadnienia szczegółowe:

1. Koncepcja zrównoważonego rozwoju.

2. Konstytucyjne umocowanie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska.

3. Zapewnianie bezpieczeństwa energetycznego a zrównoważony rozwój - czy na pewno są to niepołączalne obszary?

4. Energetyka - przyczyny dla których jest to jeden z najbardziej regulowanych sektorów gospodarki.

5. Sektory infrastruktury przekazane organom regulacyjnym.

6. Infrastruktura krytyczna i jej ochrona.

7. Wybrane instrumenty ochrony środowiska bezpośrednio oddziałujące na infrastrukturę:

a) Ocena Oddziaływania na Środowisko (OOŚ);

b) System Handlu Uprawnieniami do Emisji (EU ETS);

c) Ramowa Dyrektywa Wodna.

A. Bałaban "Konstytucyjna zasada zrównoważonego rozwoju" [w:] L. Garlicki, A. Szmyt (red.) "Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej", Warszawa 2003, s. 19-22

Z. Brodecki (red.) "Infrastruktura", Warszawa 2004

Z. Bukowski "Zrównoważony rozwój w systemie prawa", Toruń 2009

J. Chmielewski "Constitutional Basis of Polish Forest Law", "Polish Yearbook of Environmental Law" z 2016 r., s. 7-22

A. Dobroczyńska, L. Juchniewicz, B. Zaleski Regulacja – zagadnienia wprowadzające [w:] Tychże Regulacja energetyki

w Polsce, Warszawa 2001

F. Elżanowski "Polityka energetyczna. Prawne instrumenty realizacji", Warszawa 2008

F. Elżanowski, M.M. Sokołowski (red.) Systemowe uwarunkowania sektorów strategicznych. Wnioski dla energetyki,

Toruń 2011

MRR "Inwestycje infrastrukturalne: komunikacja społeczna i rozwiązywanie konfliktów", Warszawa 2008

S. Jaśkiewicz-Kamińska "Prawo do bezpiecznej infrastruktury krytycznej", Warszawa 2016

M. Królikowska-Olczak (red.) "Sektory infrastrukturalne - problematyka prawna", Warszawa 2018

K. Łowczowski "Bezpieczeństwo energetyczne w kontekście budowy elektrowni jądrowej w Polsce" [w:] D. Ćwik, P. Kwiatkiewicz, R. Szczerbowski "Energetyka w odsłonach: ochrona środowiska, logistyka, OZE, technika, finanse, bezpieczeństwo", Poznań 2016

I. Przybojewska "Znaczenie transeuropejskich sieci energetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego", Warszawa 2017

C. Mik (red.) "Solidarność jako zasada działania Unii Europejskiej", Toruń 2009

M. Nowacki Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego w UE, Warszawa 2010

A. Papuziński (red.) "Zrównoważony rozwój. Od utopii do praw człowieka", Bydgoszcz 2005

M. Przybylska "Pozycja ustrojowa i funkcje organów regulacyjnych", Toruń 2012

D. Pyć "Prawo zrównoważonego rozwoju", Gdańsk 2006

R. Rybski "Bezpieczeństwo energetyczne jako wartość konstytucyjnie chroniona w orzecznictwie niemieckiego sądu konstytucyjnego", „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” z 2016 r., z. 4

R. Rybski "W jaki sposób rozwijać energetykę obywatelską w Polsce?" [w:] J. Roberts, F. Bodman, R. Rybski "Energetyka obywatelska: modelowe rozwiązania prawne promujące obywatelską własność odnawialnych źródeł energii", Warszawa 2015, s. 85-109

R. Rybski "Wyrok Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 grudnia 2013 r. (sygn. akt: 1 BvR 3139/08, 1 BvR 3386/08), dotyczący bezpieczeństwa energetycznego jako przesłanki dopuszczającej wywłaszczenie w celu budowy odkrywkowej kopalni węgla brunatnego", „Przegląd Sejmowy” z 2015 r. Nr 5, s. 217-231

K. Sala "Sytuacja energetyczna Polski w zakresie energetyki odnawialnej"

[w:] D. Ćwik, P. Kwiatkiewicz, R. Szczerbowski "Energetyka w odsłonach: ochrona środowiska, logistyka, OZE, technika, finanse, bezpieczeństwo", Poznań 2016

K. Ziemski, P. Lissoń (red.) "Inwestycje infrastrukturalne i ochrona środowiska w prawie energetycznym", Poznań 2014

J. Zych "Źródła Blackoutów w Polsce z perspektywy zarządzania kryzysowego"

[w:] D. Ćwik, P. Kwiatkiewicz, R. Szczerbowski "Energetyka w odsłonach: ochrona środowiska, logistyka, OZE, technika, finanse, bezpieczeństwo", Poznań 2016