Prawa pacjenta
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2200-1S413-V |
Kod Erasmus / ISCED: |
10.0
|
Nazwa przedmiotu: | Prawa pacjenta |
Jednostka: | Wydział Prawa i Administracji |
Grupy: |
Blok: Interdyscyplinarne prawo medyczne i farmaceutyczne. Perspektywa lekarzy i pacjentów Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla IV roku studiów prawniczych Wykłady specjalizacyjne i konwersatoria dla V roku studiów prawniczych |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Tryb prowadzenia: | zdalnie |
Skrócony opis: |
Wykład wprowadzający słuchaczy w tematykę materialnoprawnych uprawnień pacjenta określonych w u.p.p., ich podłoża aksjologicznego i filozoficznego. |
Pełny opis: |
Lista tematów (1) Pojęcie uprawnienia i obowiązku. Czy istnieją normy uprawniające? Uprawnienie, obowiązek, obowiązek niezupełny, obowiązek zupełny, uprawnienia skuteczne samoistnie i na żądanie, dyspozytywne i niezbywalne. Wady i zalety „języka praw” w legislacji. Ogólne uwagi o ustawie o prawach pacjenta z 2008 r. Właściwe prawa pacjenta a uprawnienia o charakterze akcesoryjnym, kompetencje techniczne, kompetencje niezwiązane z praktyką medyczną, wyłączenia od praw pacjenta „udające” uprawnienia, prawa pozorne. Odróżnienie praw pacjenta od uprawnień ubezpieczonego. (2) Idea praw pacjenta i jej rozwój historyczny. (3) Pojęcie pacjenta w sensie zwykłym i według definicji ustawowej. Osoba wykonująca zawód medyczny. Działanie medyczne, świadczenie zdrowotne, typologia świadczeń zdrowotnych, działania medyczne o nieuregulowanym statusie prawnym. (4) Pojęcie czynności leczniczej. Cel leczniczy. Świadczenia zdrowotne nielecznicze. Eksperyment medyczny na człowieku („leczniczy” i „badawczy”) wg rozdziału 4 u.z.l. „Eksperyment medyczny” a „badanie kliniczne” wg u.P.f. Pobranie komórek, tkanek lub narządów od żywego dawcy wg u.p.k.t.n. Pobranie krwi wg u.p.s.k. Przerwanie ciąży. Działania medyczne niebędące świadczeniami zdrowotnymi na przykładzie czynności kosmetycznej. (5) Prawo pacjenta do uzyskania świadczenia zdrowotnego. Prawo do świadczenia zdrowotnego odpowiedniej jakości („wymagania aktualnego stanu wiedzy”, „należyta staranność”). (6) „Aktualny stan wiedzy” i „należyta staranność” - c.d. Źródła reguł starannego postępowania. Ustalanie i dowodzenie treści tych reguł. Pozorne prawo do żądania opinii innego lekarza lub zwołania konsylium. Prawo do leczenia bólu. „Prawo do kolejki” a kolizja obowiązków w medycynie. (7) Pojęcie autonomii. Zasada szacunku dla autonomii. Paternalizm „twardy”, „umiarkowany” i antypaternalizm. Niepaternalistyczna ingerencja w decyzje drugiej osoby w sprawach własnych (ze względu na dobra, prawa lub interesy osób trzecich). Paternalizm pozorny. Uzasadnienie prawa do informacji. Modele relacji informacyjnych między lekarzem a pacjentem (model zorientowany na lekarza, model zorientowany na pacjenta, model subiektywistyczny). (8) Ujęcie prawa do informacji w ustawie z 2008 r. Ogólne prawo do informacji o własnym stanie zdrowia. Prawo do informacji standardowej i zindywidualizowanej. Sytuacja małoletniego, który nie skończył 16 lat. Prawo do informacji a tzw. przywilej terapeutyczny. Deklaracja niekorzystania z prawa do informacji. Prawo do „przedstawienia swojego zdania”. Prawo do informacji o zamiarze przerwania leczenia. Prawo do informacji o prawach pacjenta. Prawo do informacji o rodzaju i zakresie udzielanych świadczeń. (9) Pojęcia: zgoda uświadomiona, zgoda blankietowa, zgoda dorozumiana, zgoda domniemana. Ewolucja stanu prawnego do 1991 r. Rozwiązania ustawy o z.o.z. i u.z.l. Zgoda w ustawie z 2008 r. Kategoryzacja pacjentów i ich uprawnień decyzyjnych. Leczenie przy nieznanej decyzji woli. Leczenie przymusowe. (10) Uprawnienia związane z prywatną sferą życia. „Prawo do tajemnicy informacji”. Prawo do poszanowania intymności i godności. Prawo do umierania w spokoju i godności. Prawa w zakresie kontaktów z innymi osobami. (11) Inne prawa pacjenta. Uprawnienia związane z dokumentacją medyczną. Prawo do korzystania z depozytu. „Prawo” do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych. Prawo do sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarskiego. (12) Odrębności sytuacji pacjenta w sytuacjach szczególnych – świadczenia zdrowotne nielecznicze. (13) Odrębności sytuacji pacjenta w sytuacjach szczególnych – ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Przymusowe badanie psychiatryczne, przymusowa hospitalizacja, przymusowe umieszczenie w DPS, przymusowe leczenie psychiatryczne, podstawy do stosowania przymusu bezpośredniego, tzw. tajemnica psychiatryczna. (14) Wpływ ochrony praw pacjenta na odpowiedzialność cywilną, karną i zawodową. (15) Test końcowy (15 minut). Po teście dyskusja dla osób szczególnie zainteresowanych tematyką, w miarę potrzeb dodatkowe wyjaśnienia lub uzupełnienia materiału.. |
Literatura: |
Literatura: M. Boratyńska, P. Konieczniak, Prawa pacjenta, Warszawa 2001 D. Karkowska, Prawa pacjenta, Warszawa 2009; Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Warszawa 2016 [w:] E. Zielińska [red. serii], M. Boratyńska, P. Konieczniak [red. tomu] System prawa medycznego. Tom II. Regulacja prawna czynności medycznych, Warszawa 2019, zwł. s. 38-132, 168-210, 270-317, 333-447. Inna literatura – na bieżąco lub w miarę potrzeb szczególnych zgłaszanych przez słuchaczy. |
Efekty uczenia się: |
Efekty: Wiedza – student jest w stanie opisać (1) podstawową siatkę pojęciową dla dziedziny objętej wykładem (pacjent w sensie zwykłym i według definicji ustawowej, osoba wykonująca zawód medyczny, działanie medyczne, świadczenie zdrowotne, typologia świadczeń zdrowotnych, uprawnienie, obowiązek, obowiązek niezupełny, obowiązek zupełny, uprawnienia skuteczne samoistnie i na żądanie, zbywalne i niezbywalne, autonomia, paternalizm, typologia zgody); (2) zarys ewolucji idei praw pacjenta, jej podłoże filozoficzne oraz związki z ogólniejszą ideą praw człowieka; (3) źródła praw pacjenta w prawie pozytywnym; (4) katalog praw pacjenta według u.p.p.; (5) uprawnienia związane z należytą jakością świadczeń bezpieczeństwem osobistym; (6) uprawnienia związane z zasadą szacunku dla autonomii; (7) uprawnienia związane ze sferą prywatną; (8) inne ustawowe uprawnienia pacjenta, o zróżnicowanej treści; (9) najważniejsze ograniczenia i wyjątki od praw pacjenta; (10) instrumenty ochrony prawnej praw pacjenta (w zarysie). Umiejętności – forma wykładu nie jest nakierowana na trening umiejętności praktycznych. Wykład ma natomiast rozwijać kompetencje intelektualne, w tym także umiejętności wnioskowania na tle konkretnych, prostych stanów faktycznych. (1) student swobodnie i prawidłowo posługuje się siatką pojęciową określoną wyżej; (3) student odróżnia właściwe prawa pacjenta, tj. uprawnienia podstawowe, wykonywane we własnym interesie, od kompetencji przedstawiciela ustawowego, uprawnień wtórnych, pozamedycznych i pozornych; (3) student właściwie różnicuje czynności lecznicze i świadczenia zdrowotne innego rodzaju oraz odróżnia zakres praw służących pacjentowi w każdym z tych przypadków; (4) student właściwie różnicuje kryteria aktualny stan wiedzy i należytej staranności oraz potrafi uwzględnić we wnioskowaniu kryterium dobra (interesu) pacjenta; (5) student odróżnia zakres prawa do informacji i władzy decyzyjnej służącej poszczególnym kategoriom pacjentów; (6) student potrafi w wymiarze praktycznym powiązać konstrukcję praw pacjenta z przypisywaniem odpowiedzialności cywilnej, karnej i zawodowej. |
Metody i kryteria oceniania: |
Test wyboru na ostatnich zajęciach. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.