MHPP - Moduł Humanistycznych Podstaw Pedagogiki

obowiązkowe

Celem modułu jest przekazanie studentom podstawowej wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych z zakresu trzech pedagogicznych dyscyplin humanistycznych: filozoficznych podstaw pedagogiki, historii wychowania i edukacji kulturalnej. Problematyka modułu umożliwi studentom poznanie i zrozumienie całościowego rozwoju człowieka w kontekście nauk humanistycznych.

Moduł składa się z trzech części:

1. Filozoficzne podstawy pedagogiki, realizowane na:

wykładach

konwersatorium Filozoficzne podstawy pedagogiki

lektorium: (1) Tradycja a nowoczesność; (2) Labirynty tożsamości

2. Historia wychowania, realizowana na:

wykładach

konwersatorium: Historia wychowania

lektorium: Wychowanie dziewcząt w dawnych wiekach

3. edukacja kulturalna, realizowana na:

wykładach

konwersatorium Edukacja kulturalna

lektorium Edukacja kulturalna

Moduł realizowany jest przez zespół pedagogów, specjalistów dyscyplin humanistycznych.

Metody pracy: metody słowne, metody aktywizujące.

w sali

- Pojęcia filozofii wychowania

- Współczesne problemy pedagogiki (naukowość pedagogiki i roli myślenia filozoficznego, tożsamość metodologiczna, związki pedagogiki z filozofią)

- Podstawowe formy myśli i organizacji wychowania od starożytności do XX wieku.

- Uwarunkowania współczesnej pedagogiki w przeszłości

- Istota kultury w działaniach edukacyjnych i kształtowaniu człowieka

- Konieczność i trudność edukacji kulturalnej we współczesnym świecie

Problematyka modułu dostarczy wiedzy w zakresie następujących zagadnień:

- Podstawowe kategorie historyczne filozofii wychowania (paideia, kultura, Bildung)

- Założenia filozoficzne i geneza nowoczesnego uniwersytetu

- Problemy teoretyczne i metodologiczne pedagogiki jako dyscypliny akademickiej

- Miejsce pedagogiki w humanistyce i jej relacja do filozofii

- Pedagogika wobec ideologii

- Rozwój edukacji w perspektywie społeczno-politycznej i filozoficzno-kulturowej

- Myśl pedagogiczna i jej wpływ na praktykę oświatową

- Przemiany instytucji edukacyjnych od starożytności do XX wieku

- Założenia metodologiczne badań historyczno-oświatowych (krytyka różnych typów źródeł)

- Tradycje kształcenia nauczycieli

- Pedagogiczna refleksja nad istotą kultury w działaniach edukacyjnych i kształtowaniu człowieka

- Edukacja kulturalna szansą indywidualnego rozwoju człowieka

- Edukacja kulturalna a uczestnictwo w kulturze

- Praktyczny wymiar edukacji kulturalnej

- Przemiany w edukacji kulturalnej współczesnego człowieka

- Nowe zadania i dylematy edukacji kulturalnej

- Metodologia diagnostyki pedagogicznej w edukacji kulturalnej

Szczegółowe treści modułu zawarte są w opisach wykładów, konwersatoriów i lektoriów.

1. Martin Buber, Miejsce Kopernika w filozofii, tłum. Michał Galas, „Znak” 1995, nr 5 (480).

2. Platon, Państwo, tłum. Władysław Witwicki, ks. VII.

3. Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. Daniela Gromska, księgi I, II, V [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, t.V.

4. Georg W. F. Hegel, Wykłady z filozofii dziejów, tłum. Janusz Grabowski i Adam Landman, PWN, Warszawa 1958, t. II, ks. II Świat grecki.

5. Immanuel Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. Mścisław Wartenberg, PWN, Warszawa 1984, rozdz. I i II.

6. Immanuel Kant, Odpowiedź na pytanie: Czym to jest oświecenie?, w: I. Kant, Rozprawy z filozofii historii, tłum. T. Kupś et al., Antyk, Kęty 2005.

7. Michel Foucault, Czym jest oświecenie?, w: M. Foucault, Filozofia, historia, polityka. Wybór pism, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław 2000.

8. Max Weber, Nauka jako zawód i powołanie, w: Polityka jako zawód i powołanie, Znak, Warszawa 1998.

9. Hans-Georg Gadamer, Cóż to jest prawda?, tłum. Małgorzata Łukasiewicz [w:] Hans-Georg Gadamer, Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, Warszawa 1979.

10. Peter Winch, Uogólnialność sądów moralnych [w:] Peter Winch, Etyka a działanie, Warszawa, PIW 1990.

11. Peter Winch, Etyczna nagroda i kara [w:] tamże.

12. Thomas S. Kuhn, Struktura rewolucji naukowych, tłum. Helena Ostromęcka, Warszawa 2001, rozdz. I, IV, IX, X.

13. Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, oprac. S. Wołoszyn, Kielce 1995-1999, t. 1, 2, 3/1, 3/2.

14. Kalina Bartnicka, Irena Szybiak, Zarys historii wychowania, Warszawa 2001.

15. Historia wychowania, red. Ł. Kurdybacha, t. 1-2, Warszawa 1965-1967.

16. Stanisław Litak, Historia wychowania, t. 1, Kraków 2004.

17. Jan Draus, Ryszard Terlecki, Historia wychowania, t. 2, Kraków 2005.

18. Stanisław Kot, Historia wychowania, t. 1-2, Warszawa 1994.

19. Adam Fijałkowski, Orbis pictus - Świat malowany Jana Amosa Komeńskiego, Warszawa 2008.

20. Szkoła polska od średniowiecza do XX wieku - między tradycją a innowacją, red. Irena Szybiak, Adam Fijałkowski, Janina Kamińska, współpraca Katarzyna Buczek, Warszawa 2010.

21. Arendt H. „Między czasem minionym a przyszłym”, Fundacja ALETHEIA, Warszawa 1994

22. H.-G. Gadamer, Dziedzictwo Europy, Warszawa 1992.

23. J. Gajda, Pedagogika kultury, Kraków 2006.

24. D. Kerckhove de, „Powłoka kultury. Odkrywanie nowej elektronicznej rzeczywistości”, Wyd. Mikom, Warszawa 1996.

25. W. Jakubowski Edukacja i kultura popularna, Kraków 2001.

26. „Kultura masowa”, antologia tekstów – wybór Cz. Miłosz, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002.

27. N. Postman „Technopol. Triumf techniki nad kulturą”, Warszawa 1995.

WIEDZA

1. Student uzyskuje wiedzę na temat pedagogiki jako nauki humanistycznej.

2. Wie, co to jest problem samowiedzy nauk humanistycznych.

3. Wie, jaki jest związek miedzy pedagogiką a filozofią oraz między pedagogiką a kulturą.

4. Student zna relacje między filozofią a nauką w kontekście historycznym oraz implikacje pojawienia się świadomości historycznej.

5. Zna, na propedeutycznym poziomie, dzieje wychowania i myśli pedagogicznej, posiada wiedzę na temat pedagogiki jako nauki humanistycznej oraz jej historycznych przemian.

6. Ma uporządkowaną wiedzę o kulturowych uwarunkowaniach procesów edukacyjnych.

7. Ma podstawową wiedzę na temat celów zadań, funkcji i form edukacji kulturalnej; zna zasady upowszechniania kultury.

UMIEJĘTNOŚCI

1. Student potrafi wykorzystywać wiedzę z zakresu nauk humanistycznych i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu nauk humanistycznych w celu analizy problemów edukacyjnych, jest gotowy do prowadzenia prostych badań.

2.posiada umiejętność obserwowania i przetwarzania informacji kulturowo-społecznych oraz ich interpretowania z punktu widzenia problemów edukacyjnych.

3. Potrafi samodzielnie rozbudowywać wiedzę wyniesioną z zajęć i twórczo inspirować innych uczestników działań edukacyjnych.

4. Potrafi analizować i opisywać mechanizmy kultury, postrzegać problemy pedagogiczne w związku z przemianami w kulturze i próbować je rozwiązywać.

5. potrafi przeprowadzić w stopniu podstawowym diagnozę potrzeb kulturalnych i poziomu edukacji kulturalnej.

6.Przejawia umiejętność humanistyczno-pedagogicznego i historycznego myślenia.

7. Umie krytycznie podejść do różnorodnych przejawów i form współczesnej kultury jako środowiska wychowawczego.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

1. Student ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego, za zachowanie kodów kulturowych w ramach komunikacji międzypokoleniowej.

2. Podejmuje namysł nad istotą kultury w działaniach edukacyjnych i kształtowaniu człowieka.

3. Ma świadomość istotności procesu edukacji kulturalnej wobec idei kształcenia permanentnego.

4. Student umie pracować w grupie szanują opinie innych osób (dyskusje).

5. Student ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego.

Obowiązuje egzamin modułowy.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu modułowego jest:

1. Uzyskanie zaliczenia z każdego z trzech wykładów obowiązkowych – forma pisemna.

2. Zaliczenie wymaganej liczby konwersatoriów i lektoriów.

Egzamin modułowy jest egzaminem ustnym z oceną. Student składa egzamin przed jednym z przedstawicieli trzech zespołów modułowych.

Lektury obowiązkowe do egzaminu modułowego:

1. Jacques Le Goff, Inteligencja w wiekach średnich, Warszawa 1997.

2. Ellen Key, Stulecie dziecka, przekł. Iza Moszczeńska, Warszawa 2005.

3. Tadeusz Bieńkowski, Jan Amos Komeński o nauczaniu i wychowaniu, Pułtusk 2000.

4. Fryderyk Schiller, Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy, list 12, 14, 15 i 27, Warszawa 1972.

5. Zygmunt Bauman, 44 listy ze świata płynnej nowoczesności, rozdział 18: Co się stało z elitą kulturalną?, Kraków 2014.

6. Maria Janion, Czy będziesz wiedział co przeżyłeś, rozdział: Wobec końca wieku, Warszawa 1996.

7. Platon, Uczta, przekł. Władysław Witwicki - wydanie dowolne.

8. Hannah Arendt, Kryzys edukacji, w: Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, Warszawa 2011.

9. Paul Ricoeur, Pamięć - zapomnienie - historia, w: Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy w Castel Gandolfo, Kraków 1995.

Praktyki nie są przewidziane.