Konstruowanie testów psychologicznych

w sali

Wykład dotyczy procedury konstrukcji testów psychologicznych. W ramach wykładu omawiane są teoretyczne podstawy narzędzi psychometrycznych, strategie i procedura konstrukcji testu wraz z procedurami kulturowej uniwersalizacji testów psychologicznych.

Wykład 1. Podstawowe założenia dotyczące konstrukcji testów psychologicznych oraz pojęcia psychologii różnic indywidualnych: cecha i typ oraz konsekwencje wyboru konstruktu dla przyjętej strategii i procedury konstrukcji testu (analiz psychometrycznych, normalizacji, itd.).

Wykład 2. Test jako kompozycja pozycji testowych: wyniki testu a wyniki pozycji oraz wkład pozycji do rzetelności i trafności wyniku testowego - wybór pozycji do testów do badania cechy i typu (konsekwencje wyboru nieoptymalnych pozycji); wynik testowy jako suma ważonych i nieważonych odpowiedzi testowych, zalety i wady ważenia odpowiedzi.

Wykład 3. Strategie konstruowania testów: teoretyczna (na przykładzie PTS), indukcyjna (na przykładzie PLP) i kryterialna (na przykładzie Kwestionariusza Objawowego "S"). Strategie połączone i sekwencyjne konstruowania testów (na przykładzie IWO).

Wykład 4. Procedura konstrukcji testu: Etap I - II - wybór strategii, taktyki i opracowanie planu konstrukcji; podstawy teoretyczne testu: teorii psychologicznej, wiedzy lub metodologii. Etap III – hierarchiczna struktura konstruktu (podwymiary i fasady) oraz generowanie wskaźników konstruktu i ocena ich trafności treściowej lub prototypowości.

Wykład 5. Procedura konstrukcji testu: Etap IV - VI - zapisywanie pozycji testowych (etap IV) i ocena ich własności formalnych (etap V - problemy lingwistyczne i semantyczne) oraz kwestie wyboru procedury odpowiadania oraz opcji odpowiedzi (etap VI); przykłady wadliwie sformułowanych pozycji.

Wykład 6. Procedura konstruowania testów: Etap V (c.d.) - czynniki zniekształcające wyniki testowe: tendencja do dysymulowania, symulowania i style odpowiadania oraz ich kontrolowanie w procesie konstrukcji testu; problem skal kontrolnych: rodzaje skal, zasady ich konstruowania, walidowania (efekt tłumienia i moderacji) oraz interpretacji wyników.

Wykład 7. Procedura konstrukcji testu: Etap VII - przygotowanie testu do badań: instrukcja, arkusze odpowiedzi, kolejność pozycji (różne formy arkuszy testowych oraz procedury badań testowych - badania klasyczne i komputerowe); charakterystyka i dobór prób; plan analizy psychometrycznej: rola walidacji krzyżowej i demograficznej (przykłady pogarszania się charakterystyki psychometrycznej w efekcie braku walidacji krzyżowej).

Wykład 8. Procedura konstrukcji testu: Etap VIII - analiza psychometryczna danych - podstawowe wskaźniki psychometryczne pozycji oraz procedura tworzenia wersji końcowej skali; przykłady zastosowania eksploracyjnej analizy czynnikowej do analizy pozycji testowych (w tym równoważności międzypróbkowej pozycji).

Wykład 9. Procedura konstrukcji testu: Etap VIII (c.d.) - przykłady zastosowania konfirmacyjnej analizy czynnikowej do analizy pozycji testowych (analiza różnych modeli struktury pozycji oraz podwymiarów badanego konstruktu).

Wykład 10. Procedura konstrukcji testu: Etap IX - weryfikacja parametrów psychometrycznych testu: rzetelności i trafności pomiaru testowego. Etap X - normalizacja wyników testowych: rodzaje norm oraz specyficzne problemy normalizacji: aktualizacja norm, normy lokalne, przygotowanie do diagnozy aktuarialnej.

Wykład 11. Procedura konstrukcji testu: Etap X (c.d.) - normalizacja wyników testowych. Sposoby i przykłady generowania norm wewnątrzgrupowych oraz norm zorientowanych na standard wykonania (wyników progowych dla testów kryterialnych).

Wykład 12. Procedura konstrukcji testu: Etap XI - przygotowanie testu do stosowania w dalszych badaniach: publikacja testu – artykuł/podręcznik (zasady przygotowania; niezbędne informacje o teście zawarte w publikacji). Etap XII – rewizja testu (teoretyczne, psychometryczne oraz kulturowe przyczyny rewizji testu).

Wykład 13. Wprowadzenie do procedury konstrukcji testu w planie międzykulturowym: kulturowa adaptacja testu - podstawowe pojęcia i założenia badawcze (kryteria i aspekty równoważności kulturowej testów); standardy kulturowej adaptacji testów wg Międzynarodowej Komisji Testów.

Wykład 14. Strategie kulturowej adaptacji testów: translacja, trawestacja i rekonstrukcja (polska wersja NEO-FFI jako przykład translacji, polska wersja MPI jako przykład trawestacji, PLP jako przykład rekonstrukcji oraz analiza porównawcza różnych strategii adaptacji kulturowej testów.

Wykład 15. Konstrukcja testu w planie międzykulturowym: podstawowe pojęcia i założenia badawcze; strategie konstrukcji testów w planie międzykulturowym. Studia leksykalne (PLP) – rekonstruowanie testu, studia nad temperamentem (PTS) – trawestowanie testu oraz (FCZ-KT) – uniwersalizacja testu; analiza porównawcza różnych strategii uniwersalizacji testów.

AERA/APA/NCME (2007). Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice. Gdańsk: GWP.

Brzeziński, J. (2005)(red.). Trafność i rzetelność testów psychologicznych. Wybór tekstów. Gdańsk: GWP.

Hornowska, E. (2001). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Hornowska, E., Paluchowski, W. J. (2004). Kulturowa adaptacja testów psychologicznych. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (s. 151-191). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Van de Vijver, F., Hambleton, R. K. (1996). Translating tests: Some practical guidelines. European Psychologist, 1, 89-99.

Zakrzewska, M. (1994). Analiza czynnikowa w budowaniu i sprawdzaniu modeli psychologicznych. Poznań: Wyd. UAM.

Zawadzki, B.(2006). Kwestionariusze osobowości. Procedura i strategie konstruowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Wiedza: Znajomość podstawowych procedur tworzenia i adaptowania testów psychologicznych.

Umiejętności: Umiejętność tworzenia/adaptacji własnych narzędzi badawczych.

Postawy: Świadomość różnych problemów diagnostycznych, w tym etycznych, związanych z diagnozą testową.

Obecność na zajęciach 50%, kolokwium końcowe 50%.

Kryteria oceny końcowej:

50%: dst (zaliczenie)

50%-60%: dst+

60%-70%: db

70%-80%: db+

80%-90%: bdb

90%-100%: celujący