Współczesne stosunki międzynarodowe

obowiązkowe

w sali

Specyfika współczesnych stosunków międzynarodowych. Uczestnicy WSM. Bezpieczeństwo uczestników WSM. System ONZ. Polityczne aspekty procesów integracyjnych w Europie po II wojnie światowej. Transformacja ładu międzynarodowego po zimnej wojnie; Jesieni Ludów 1989 roku w Europie Środkowej, rozpad bloku wschodniego i ZSRR, następstwa zjednoczenia Niemiec. Rozpad Jugosławii i jego konsekwencje międzynarodowe. Rola międzynarodowa USA po zimnej wojnie. Role międzynarodowe NATO i Unii Europejskiej. Konflikty i współpraca na obszarze b. ZSRR. Konflikty i współpraca na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Ewolucja ładu międzynarodowego na półkuli zachodniej. Spory i konflikty oraz współpraca regionalna w Afryce. Konflikty i problemy współpracy regionalnej w strefie Azji i Pacyfiku. Procesy kontroli zbrojeń, rozbrojenia i budowy zaufania w stosunkach międzynarodowych. Ewolucja ładu międzynarodowego w XXI wieku, nowe role tzw. wschodzących mocarstw. Kryzys ukraiński i jego implikacje międzynarodowe.

1. Specyfika współczesnych stosunków międzynarodowych (WSM) Uczestnicy WSM i ich rodzaje. Państwo jako podstawowy uczestnik MSP. Status i role międzynarodowe państw oraz innych uczestników MSP.

2. Polityka zagraniczna (PZ). Podmioty polityki zagranicznej (państwa i Unia Europejska). Uwarunkowania PZ. Interesy, racja stanu i cele PZ. Środki i metody PZ. Proces decyzyjny w PZ. Funkcje PZ.

3. Bezpieczeństwo uczestników WSM. Ogólne rozumienie bezpieczeństwa, bezpieczeństwo narodowe (państwa), bezpieczeństwo międzynarodowe. Czynniki ewolucji bezpieczeństwa. Poszerzanie pojęcia bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo w ujęciu podmiotowym, przedmiotowym i funkcjonalnym (procesualnym).

4. System bezpieczeństwa międzynarodowego ONZ. Cele i zasady ONZ. Kompetencje Rady Bezpieczeństwa. Operacje pokojowe ONZ i ich ewolucja. Akcje w razie zagrożenia i naruszenia pokoju. Debata nad reformą ONZ. Ocena efektywności ONZ.

5. Transformacja ładu międzynarodowego po zimnej wojnie. Pierestrojka w ZSRR, Jesień Ludów 1989 roku w Europie Środkowej. Rozpad bloku wschodniego i ZSRR. Zjednoczenie Niemiec i jego konsekwencje międzynarodowe. Rozpad Jugosławii i jego konsekwencje. Poszerzanie struktur wielostronnych świata zachodniego (Rady Europy, NATO i Unii Europejskiej).

6. Rola międzynarodowa USA po zimnej wojnie. Ewolucja koncepcji polityki zagranicznej USA, w czasie prezydentury George’a Busha, Billa Clintona, George’a W. Busha i Baracka Obamy. Globalizm i hegemonizm USA, dialektyka multilateralizmu i unilateralizmu w polityce zagranicznej USA, Słabnięcie pozycji międzynarodowej USA w drugiej dekadzie XXI wieku.

7. Role międzynarodowe NATO i Unii Europejskiej. Transformacja wewnętrzna NATO po zimnej wojnie, proces rozszerzania, ewolucji koncepcji strategicznej. Rola NATO w zapewnianiu bezpieczeństwa międzynarodowego. Rozwój Unii Europejskiej, proces poszerzania. Polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obrony UE. Role międzynarodowe UE cywilne i wojskowe (operacje zarządzania kryzysowego).

8. Konflikty i współpraca na obszarze b. ZSRR. Geneza i funkcjonowanie Wspólnoty Niepodległych Państw. Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa na obszarze poradzieckim. Spory i konflikty; problemy separatystyczne w Mołdowie, Gruzji i Rosji; konflikt o Nagorny Karabach, spory rosyjsko-ukraińskie, wojna domowa w Tadżykistanie. Rywalizacja mocarstw na obszarze poradzieckim.

9. Konflikty, rywalizacja i współpraca na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego w regionie. Główne konflikty: wojny arabsko-izraelskie i problem palestyński, wojna o Kuwejtu (1991), wojna USA-Irak (2003), problem kurdyjski, konflikt w Afganistanie. Rola USA, UE, ONZ, Rosji i Ligii Państw Arabskich na Bliskim Wschodzie.

10. Ewolucja ładu międzynarodowego na półkuli zachodniej. System międzyamerykański (Akt z Chapultepec, Pakt z Rio, OPA). Główne obszary niestabilności. Działania państw i instytucji międzynarodowych na rzecz stabilizacji sytuacji w regionie. Rola USA i innych państw w Ameryce Łacińskiej i Karaibach.

11. Spory i konflikty oraz współpraca regionalna w Afryce. Główne obszary niestabilności i konfliktów. Działania państw i instytucji międzynarodowych na rzecz stabilizacji sytuacji w regionie. Rola USA, UE i Chin, OJA i Unii Afrykańska w Afryce.

12. Współpraca regionalna i konflikty w strefie Azji i Pacyfiku. Główne zagrożenia bezpieczeństwa w regionie Azji i Pacyfiku. Rola Stanów Zjednoczonych, ChRL, Indii, Japonii, Rosji i Unii Europejskiej w strefie Azji i Pacyfiku.

13. Procesy kontroli zbrojeń, rozbrojenia i budowy zaufania w stosunkach międzynarodowych. Pierwsze porozumienia rozbrojeniowe z XIX w. i pierwszej połowy XX wieku. Rokowania rozbrojeniowe po II wojnie światowej: ograniczenie i likwidacja broni masowego rażenia, rozbrojenie konwencjonalne, strefy bezatomowe. Rozwój środków budowy zaufania i bezpieczeństwa.

14. Ewolucja ładu międzynarodowego w XXI wieku, nowe role tzw. wschodzących mocarstw. Osłabienie USA i NATO zaangażowaniem w stabilizowanie pokoju poza Europą. Konsekwencje kryzysu finansowego 2008 roku dla Zachodu, problemy stabilności finansowej USA i strefy euro. Rosnąca rola grupy BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i Afryka Południowa) i wyłanianie się ładu policentrycznego. Kryzys ukraiński i jego implikacje międzynarodowe.

Bartnicki A., Zarys dziejów Afryki i Azji. Historia konfliktów 1869-2000, Warszawa 2000.

Bieleń S., Tożsamość międzynarodowa Federacji Rosyjskiej, ASPRA, Warszawa 2006.

Bierzanek R., J. Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 1994.

Bryc A., Rosja w XXI wieku: gracz światowy czy koniec gry, Warszawa 2007.

Calvocoressi P., Polityka międzynarodowa 1945-2000, Warszawa 2002.

Cziomer E, L. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa-Kraków 2005.

Gawrycki M. (red.), Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, Warszawa 2006.

Haliżak E., R. Kuźniar (red.), Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, funkcjonowanie, Warszawa 2006.

Hawthorm G., Azja i region Pacyfiku, Warszawa 2000.

Kaczmarski M., Koncepcja obrony przeciwrakietowej Stanów Zjednoczonych i jej implikacje międzynarodowe, Toruń 2004.

Kaczmarski M., Rosja na rozdrożu. Polityka zagraniczna Władimira Putina, Warszawa 2006.

Kubiak K., Wojny, konflikty, punkty zapalne na świecie, Warszawa 2006.

Kukułka J., Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945-2000, Warszawa 2004.

Kuźniar R., Pozimnowojenne dwudziestolecie 1989-2010, Warszawa 2010.

Łastawski K., Historia integracji europejskiej, Toruń 2011, rozdz. II-X.

Malendowski W., Cz. Mojsiewicz, Stosunki międzynarodowe, Wrocław 2000.

Milewski J.J., W. Lizak (red.), Stosunki międzynarodowe w Afryce, Warszawa 2002.

Parzymies S., R. Zięba (red.), Instytucjonalizacja wielostronnej współpracy międzynarodowej w Europie, Warszawa 2004.

Pietraś M. (red.), Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2006.

Raś M., Ewolucja polityki zagranicznej Rosji wobec Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej w latach 1991-2001, Warszawa 2005.

Roczniki strategiczne 1995-2012.

Symonides J. (red.), Świat wobec współczesnych wyzwań i zagrożeń, Warszawa 2010.

Symonides J.(red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych: bilans i perspektywy, Warszawa 2006.

SymonidesJ., „Narody Zjednoczone wobec wyzwań i zagrożeń XXI wieku. Między koniecznością a możliwością reformy”, Stosunki Międzynarodowe, t. 30, 2004, nr 3-4.

Szymborski W., Międzynarodowe stosunki polityczne, Bydgoszcz 2006.

Waldenberg M., Rozbicie Jugosławii: jugosłowiańskie lustro międzynarodowej polityki, tom I-II, Warszawa 2005.

Włoch R., Nowa era nuklearna. Analiza indyjsko-pakistańskiego kryzysu nuklearnego z maja 1998 roku, Toruń 2004.

Włodkowska A., Polityka Federacji Rosyjskiej na obszarze Wspólnoty Niepodległych Państw, Toruń 2006.

Zając J. (red.), Polityka zagraniczna USA po zimnej wojnie, Toruń 2005.

Zając J., Role Unii Europejskiej w regionie Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, Warszawa 2010.

Zając J., Środki i metody oddziaływania USA w bliskowschodnim procesie pokojowym (1990-2000), Warszawa 2004.

Zięba R. (red.), Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, Toruń 2004.

Zięba R.(red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, Warszawa 2007.

Zięba R., Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony, Warszawa 2000.

Zięba R., Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego. Koncepcje –struktury – funkcjonowanie, Warszawa 2004.

Zięba R., Unia Europejska jako aktor stosunków międzynarodowych, Warszawa 2003.

Zięba R., Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Warszawa 2007.

Zięba R., „Międzynarodowe implikacje kryzysu ukraińskiego”, Stosunki Międzynarodowe – International Relations, 2014, t. 50, nr 2, ss. 13–40.

Po zakończeniu kursu student/ka powinien/powinna:

- rozumieć procesy zachodzące we współczesnych stosunkach międzynarodowych

- posiąść wiedzę o ciągłości i zmianach uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych polityki zagranicznej Polski zachodzących w XX i XXI wieku

- uzyskać swobodę w wyszukiwaniu informacji na temat współczesnych stosunkach międzynarodowych oraz ich analizowaniu;

- rozwinąć umiejętność analitycznego i krytycznego myślenia oraz oceny zachodzących procesów, w tym podejmowanych przez decydentów decyzji;

- rozwinąć zdolność do formułowania przemyślanych konkluzji nt. współczesnych stosunkach międzynarodowych

- rozwinąć zdolność wypowiadania się oraz prezentowania swoich myśli na forum publicznym poprzez udział w dyskusjach podczas zajęć;

- być lepiej przygotowany do udziału w kolejnych kursach na wyższym poziomie zaawansowania.

Studenci uzyskają zaliczenie na podstawie ich pracy w ciągu całego semestru, w tym uczestnictwa w wykładzie.

Brak