Perswazja i manipulacja językowa w różnych typach dyskursu

seminaria magisterskie

Celem zajęć jest zdobycie nowej wiedzy i uzupełnienie już wcześniej poznanej na temat istoty perswazji językowej oraz jej nieetycznej wersji, czyli manipulacji, stosowanej w różnych typach dyskursu. Naukowa analiza tych zjawisk z zastosowaniem metodologii wykorzystywanej w językoznawstwie, a zwłaszcza w teorii tekstu, ma przygotować uczestników seminarium do napisania pracy magisterskiej opartej na samodzielnie zebranym materiale ilustrującym zagadnienia związane z tematyką poruszaną na zajęciach. Udział w seminarium może być też dobrym przygotowaniem do przyszłej pracy, w której jako narzędzia używa się słowa mówionego lub pisanego.

w sali

Na seminariach będą omawiane najważniejsze zagadnienia z teorii tekstu i retoryki. Celem jest zapoznanie studentów z różnymi technikami oddziaływania na odbiorcę wypowiedzi ustnej lub pisemnej za pomocą określonych środków językowych i pozawerbalnych oraz sposobami obrony przed atakiem słownym. Na zajęciach będą łączone problemy teoretyczne z praktyką językową, toteż oprócz referowania przeczytanych tekstów naukowych uczestnicy seminarium będą analizować zebrany materiał zgodnie z zasadami metodologii pracy naukowej, charakterystycznej dla badań prowadzonych w dziedzinie językoznawstwa.

Tematy przewidziane w programie zajęć:

1. Metodologia pracy naukowej, zasady pisania pracy magisterskiej, sporządzania bibliografii i zbierania materiału badawczego.

2. Funkcje perswazyjna i argumentacyjna na tle innych funkcji języka i wypowiedzi.

3. Istota tekstu i jego gatunki spotykane w mediach, genologia tekstów użytkowych.

4. Argumentacja, perswazja i manipulacja w różnych sytuacjach komunikacyjnych.

5. Zasady i techniki perswazji.

6. Argumentacja erystyczna a mowa nienawiści.

7. Środki językowe wykorzystywane w manipulacji językowej.

8. Techniki skutecznego i nieskutecznego reagowania na ataki słowne.

9. Analiza wybranych tekstów publicystycznych, reklamowych i literackich pod kątem pełnionej przez nie funkcji perswazyjnej oraz stosowanej przez ich autorów manipulacji językowej.

10. Próba postawienia diagnozy – czy winę za naruszanie etyki słowa w komunikacji międzyludzkiej ponosi język, czy jego użytkownik?

1. Antas J., O kłamstwie i kłamaniu, Kraków 2000.

2. Austin J.L., Jak działać za pomocą słów? [w:] „Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne”, Warszawa 1961.

3. Barańczak S., Słowo – perswazja – kultura masowa, ,,Twórczość’’ 1975 nr 7, s.46-57.

4. Bartmiński J., Bartmińska-Niebrzegowska S., Tekstologia, Warszawa 2009.

5. Bartmiński J. [red.], Współczesny język polski, Lublin 2001.

6. Beck G., Zakazana retoryka, Gliwice 2007.

7. Boniecka B., Lingwistyka tekstu – teoria i praktyka, Lublin 1999.

8. Bralczyk J., Język na sprzedaż, Warszawa – Bydgoszcz 2000.

9. Bralczyk J., Mosiołek-Kłosińska K., Język w mediach masowych, Warszawa 2000.

10. Cialdini R. B, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańsk 2001.

11. Dobrzyńska T., Tekst i jego odmiany. Zbiór studiów, Warszawa 1992.

12. Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998.

13. Grice P., Logika i konwersacja, tłum. Jadwiga Wajszczuk, „Przegląd Humanistyczny”, 1977, nr 6. s. 85-99.

14. Głowiński M., Retoryka nienawiści, „Nauka” 2007, nr 2, s. 19-27

15. Guber P., Zwycięskie opowieści, Warszawa 2011.

16. Habrajska G.,Obrębka A. (red.), Mechanizmy perswazji i manipulacji, Łódź 2007.

17. Kochan M., Pojedynek na słowa, Kraków 2005.

18. Kołodziejek E., Walka na słowa. O perswazji i innych „chwytach” we współczesnych wystąpieniach sejmowych. (w:) I. Iwasiów, Madejski J. (red.), Rozgrywanie światów. Formy perswazji w kulturze współczesnej. Jerzy Madejski. Szczecin. 1994, s.227-235.

19. Kopertowska D., Język tekstów perswazyjnych (na podstawie współczesnych reklam). W: Regulacyjna funkcja tekstów. Red. Kazimierz Michalewski. Łódź 2000, s. 231-237.

20. Korolko M., Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1998.

21. Krzyżanowski P., Nowak P. [red.] Manipulacja w języku, Lublin 2004.

22. Lewiński P., Argumentacja ad hominem jako strategia komunikacyjna. (w:) Sawicka G. (red.), Sytuacja komunikacyjna i jej parametry, Bydgoszcz 2010, s.95-103.

23. Lewiński P., Retoryka reklamy, Wrocław 1999.

24. Maćkiewicz J., Kiedy słowo jest bronią, czyli erystyka w ujęciu potocznym. „Język Polski” LXXVI, 1996, nr 2-3 s. 108-113.

25. Mamcarz A., Metodologia badań nad językiem nakładania. Zarys problematyki, „Poradnik Językowy” 1996, nr 10, s. 14-24.

26. Perelman Ch.. Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja. Warszawa 2002.

27. Schopenhauer A., Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów. Warszawa 1993.

28. Tokarz M., Argumentacja, perswazja, manipulacja, Gdańsk 2006.

29. Wierzbicka E., Wolański A., Zdunkiewicz-Jedynak D., Podstawy stylistyki i retoryki, Warszawa 2008.

30. Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław 1990.

Uczestnicy seminarium zdobędą podstawową wiedzę z tekstologii i nabędą umiejętność analizy językowej najważniejszych typów tekstów, występujących współcześnie. Zapoznanie się z różnymi metodami analizy środków językowych wykorzystywanych w komunikacji, w szczególności z wykorzystaniem nowych mediów, pozwoli poza tym każdemu uczestnikowi seminarium samodzielnie podjąć się badań lingwistycznych na wybranym przez siebie materiale, a następnie przedstawić wyniki swojej pracy.

Zaliczenie na podstawie obecności i aktywnego uczestnictwa w zajęciach (udział w dyskusjach, wygłaszanie referatów, prezentowanie wyników własnej pracy nad wybranym tematem).

W czasie pandemii seminarium będzie się odbywało z wykorzystaniem platform Zoom oraz Kampus-Come