Kultura popularna Bułgarii

obowiązkowe

Celem zajęć jest prezentacja zjawisk charakterystycznych dla kultury popularnej i ich funkcjonowania w bułgarskiej kulturze.

W toku zajęć zostaną przedstawione zagadnienia stratyfikacji kulturowej Bułgarii oraz kwestie oddziaływania składników lokalnego wariantu kultury popularnej na kształtowanie świadomości kulturowej jej użytkowników.

Celem zajęć jest prezentacja zjawisk charakterystycznych dla kultury popularnej i ich funkcjonowania na gruncie bułgarskim, ale również potraktowanie tej kultury w wymiarze transnarodowym, jako splot procesów globalizacji i lokalnych transferów kulturowych. W toku zajęć zostaną przedstawione zagadnienia stratyfikacji kulturowej Bułgarii oraz kwestie oddziaływania składników lokalnego wariantu kultury popularnej na kształtowanie świadomości kulturowej jej użytkowników. Zadaniem wykładu jest także refleksja nad procesami cywilizacyjnymi, charakterystycznymi dla formowania się kultury popularnej, zachodzącymi w Bułgarii od XIX w. Większość zajęć w cyklu dotyczyć będzie aktualnych zjawisk w bułgarskiej kulturze popularnej oraz wpływu nowych technologii komunikacji na wzory kultury.

W trakcie zajęć wprowadzane jest słownictwo w j. bułgarskim w zakresie treści programowych.

1.-3. Kultura popularna jako przedmiot nauk społecznych. Podstawowe rozróżnienia pojęciowe – kultura masowa a kultura popularna, ludowa. Ogólna charakterystyka – cechy, odmiany, funkcje. Kategorie myślenia potocznego a kultura popularna. Kultura alternatywna, kontrkultura.

4-7. Wybrane teorie kultury popularnej. Szkoła frankfurcka, strukturalizm i semiologia, marksizm, studia kulturowe, postmodernizm. Dystynkcja a kultura popularna (P. Bourdieu). Teoria transferów kulturowych.

8. Jak badać kulturę w Sieci?

9-10. Popkultura a modernizacja. Uwarunkowania procesów modernizacyjnych w Bułgarii w XIX-XXI w.

11-12. Popkultura patrzy na bułgarską historię (rekonstrukcje historyczne, widowiska światło-dźwięk, kino - również amatorskie).

13-14. Kultura wernakularna.

15-17. Formaty telewizyjne (kulinarne, obyczajowe, matrymonialne) jako opowieści o bułgarskich przemianach społeczno-obyczajowych w miastach i wsiach.

18. Poetyka i estetyka bułgarskich reklam. Reklama społeczna.

19. Serial - panoramiczna opowieść o współczesnej Bułgarii.

20. Jak memy opowiadają o współczesnej Bułgarii?

21. Folklor jako fenomen nowoczesności (festiwale, grupy tańca i śpiewu, studia kreatywno-rzemieślnicze).

22. Kultura społeczności LGBT.

23-24. Przemysł turystyczny i turystyka kulturowa. Ekoturystyka. Jak przewodniki i blogi podróżnicze opowiadają o Bułgarii?

25-26. Subkultury.

27. Masowy charakter zjawisk religijnych. Pielgrzymki. Kult postaci i miejsc świętych w Bułgarii. Magia i medycyna alternatywna. New Age. Ruchy parareligijne. Białe Bractwo. Sakrobiznes.

28-29. Scena muzyczna pop w Bułgarii. Muzyka popularna w XIX wieku, muzyka miejska a folklor. Odmiany, style, funkcjonalizacja współczesnej produkcji muzycznej - wybrane zagadnienia.

30. Zajęcia podsumowujące.

A. Kłoskowska, Określenie kultury masowej [w:] tejże, Kultura masowa – krytyka i obrona, Warszawa 2005.

P. Bourdieu, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, przeł. P. Biłos, Warszawa 2005.

M. Krajewski, Co to jest kultura popularna? [w:] tegoż, Kultury kultury popularnej, Poznań 2005.

T. Hołówka, Myślenie potoczne, Warszawa 1986.

U. Eco, Semiologia życia codziennego, przeł. J. Ugniewska, P. Salwa, Warszawa 1999.

R. Barthes, Mit i znak, Warszawa 1970.

T. W. Adorno, Podsumowanie rozważań na temat przemysłu kulturowego, [w:] tegoż, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, oprac. K. Sauerland, przeł. K. Krzemień-Ojak Warszawa 1990.

Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, wyd. dowolne.

Gender: konteksty, red. M. Radkiewicz, Kraków 2004 (wybrane teksty).

U. Eco, Superman w literaturze masowej. Powieść popularna: między retoryką a ideologią (fragmenty), przeł. J. Ugniewska, Warszawa 1996.

Historia życia prywatnego, t. 5, Od I wojny światowej do naszych czasów, red. A. Prost i G. Vincent, przeł. K. Skawina, A. Pierchała, E. Trojańska, Wrocław 2005.

M. Eksteins, Święto wiosny. Wielka Wojna i narodziny nowego wieku, przeł. K. Rabińska, Warszawa 1996.

Gellner E., Narody i nacjonalizm, tłum. T. Hołówka, Warszawa 1991.

Д. Желева-Мартинс, Първи стъпки към модернизация и европеизация на българското градоустройство (в:) Модерността бчера и днес, ред. Р. Заимова и Н. Аретов, София 2003.

W. Benjamin, Dzieło sztuki w dobie jego reprodukcji technicznej [w:] Wiedza o kulturze. Audiowizualność, cz. IV, Audiowizualność w kulturze. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. J. Bocheńska, A. Kisielewska, M. Pęczak, Warszawa 1993.

W. Benjamin, Twórca jako wytwórca, przeł. H. Orłowski, J. Sikorski, Poznań 1975.

Z. Bauman, Globalizacja i co z tego dla ludzi wynika, przeł. E. Klekot, Warszawa 2000.

Р. Даскалов, Масмедии и обществени дискурси в промяната [w tegoż:] Нещата наоколо: наблюдения и размишления за промените, Coфия 1998, s. 89-113.

Васил Канисков, Духовното лечение и българите, Coфия 2006.

“Български фолклор” кн.5, 1993 – темата на броя “Паранормалното”.

Н. Богомилова, Религията – дух и инстутуция, София 1999.

Атанасова В., Измерения на религиозното пространство на източния мистицизъм в България (до средата на XX век), (w:) Религия и църква в България, ред. Г. Бакалов, Р. Радкова и др., София 1999.

Николчев Д., Сектите, държавата и църквата през призмата на социологическите настроения и перспективата на нормотворчеството, (w:) Религия и църква в България. Социални и културни измерения в православието и неговата специфика в българските земи, ред. Г. Бакалов и др., София 1999.

M. Szcześniak, Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji, Warszawa 2016.

Kamp. Antologia przekładów, red. P. Czapliński, Kraków 2012.

P. Witkowski, Chwała Supermanom. Ideologia a popkultura, Warszawa 2017.

B. Prośniewski, Gust nasz pospolity, Warszawa 2014.

S. Reynolds, Retromania. Jak popkultura żywi się własną przeszłością, przeł. F. Łobodziński, Warszawa 2018.

Badanie Kultury. Elementy teorii antropologicznej, pod. red. Kempny M. i Nowickiej E., Warszawa 2003.

Badanie Kultury. Elementy teorii antropologicznej: kontynuacje, pod. red. Kempny M. i Nowickiej E., Warszawa 2004.

Drozdowski R., Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących, Poznań 2009.

Edensor T., Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, Kraków 2002.

Miasto w sztuce – sztuka miasta, pod red. Rewers E., Kraków 2010.

Nacher A., Rubieże kultury popularnej. Popkultura w świecie przepływów, Poznań 2012.

Schick İ. C., Seksualność Orientu: przestrzeń i Eros, Warszawa 2012.

Student

WIEDZA:

-zyskuje orientację na temat wybranych zjawisk współczesnej kultury popularnej w Bułgarii i świadomość ich współczesnych oraz historycznych uwarunkowań

-rozumie mechanizmy funkcjonowania poszczególnych zjawisk kultury popularnej w kontekście społecznym i kulturowym

UMIEJĘTNOŚCI:

-analizuje wybrane zagadnienia ze świadomością politycznego/ideologicznego zaplecza danego zjawiska

-stosuje aparat pojęciowy w odniesieniu do omawianych zjawisk i tematów bułgarskiej kultury popularnej

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

-dzięki umiejętności kontekstualizacji i translacji zjawisk bułgarskiej popkultury zdobywa narzędzia umożliwiające dialog międzykulturowy

-rozpoznaje lokalne realizacje globalnych zjawisk, dzięki czemu rozwija w sobie wrażliwość na różnorodność kulturową, uczy się otwartości

W ocenie końcowej brany jest pod uwagę:

1. Systematyczny i aktywny udział studentki/studenta w zajęciach (możliwe 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze)

2. Test: student(ka) stosuje krytyczną analizę treści, stosuje aparat pojęciowy w odniesieniu do problemu/zjawiska, jak również świadomie systematyzuje treści.

brak