Antropologia współczesności Słowacji

obowiązkowe

Student/ka posługuje się językiem słowackim w stopniu umożliwiającym interpretację źródeł oraz swobodną dyskusję nad zebranym materiałem. Posiada wiedzę o historii Słowacji i regionu, także najnowszej, oraz orientuje się w najważniejszych zagadnieniach społeczno-politycznych kraju.

Zasadniczym celem przedmiotu jest ekscerpcja najistotniejszych elementów składowych współczesnych słowackich praktyk kulturowych (współczesność rozumiana będzie w tym wypadku jako okres od 2000 roku) z perspektywy antropologii kultury. Ponieważ świadomi jesteśmy nieciągłości, niejednorodności, rozwarstwiania a czasami przypadkowości procesów kulturowych we współczesnym świecie proponujemy 7 kręgów zagadnień (zakres tematów), z których w każdym roku akademickim zostanie wybrane jedno (ewentualnie dwa) do pogłębionej analizy podczas zajęć.

Zasadniczym celem przedmiotu jest ekscerpcja najistotniejszych elementów składowych współczesnych czeskich praktyk kulturowych (współczesność rozumiana będzie w tym wypadku jako okres od 2000 roku) z perspektywy antropologii kultury. Ponieważ świadomi jesteśmy nieciągłości, niejednorodności, rozwarstwiania a czasami przypadkowości procesów kulturowych we współczesnym świecie proponujemy 7 kręgów zagadnień (zakres tematów), z których w każdym roku akademickim zostanie wybrane jedno (ewentualnie dwa) do pogłębionej analizy podczas zajęć.

Wychodzimy z założenia (za Paulem Rabinowem i Anthonym Stavrianskisem opisanego w „Demands of the Day: On the Logic of Anthropological Inquiry”), że badania nad współczesnością posiadają trzy możliwe fazy: to, co obecne; to, co faktyczne; oraz to, co współczesne. Pierwsza odnosi się do o sytuacji zaobserwowanej przez badacza (zbieranie danych z terenu), druga to problematyzacja tego, co zaobserwowane, trzecia zaś to analiza antropologiczna. W konsekwencji wybrane zagadnienie zostanie wraz ze słuchaczami przeniesione na trzy pola refleksji od obserwacji (zbieranie danych), przez selekcję i kategoryzację (pole namysłu), do konceptualizacji (wiedza). Implikacją przyjętej perspektywy jest założony sposób pracy nad wybranymi zagadnieniami, innymi słowy forma zajęć. Przyjęliśmy, że najbardziej efektywna (zarówno dla słuchaczy, jak i dla prowadzącego) będzie forma laboratorium kulturoznawczego (nawiązując tym samym do takich badaczy jak Charles Peirce, Aby Warburg, a zwłaszcza Claude Lévi-Strauss). Przede wszystkim ze względu na otwartość, która gwarantuje stworzenie warunków, swoistej platformy do swobodnej wymiany refleksji, którą Aleksandra Kil, Jacek Małczyński, Dorota Wolska nazywają „współmyśleniem” („Ku laboratorium humanistycznemu”). „[…] współmyślność – piszą – nie jest stanem, lecz raczej momentem czy zbiorem takich momentów twórczej, efektywnej intelektualnej współpracy. Współmyślność jest przygodna, efemeryczna, zdarzeniowa, trudna do uchwycenia i nie ma gwarancji, że zawsze się uda. Ten rodzaj współpracy wymaga zaufania i chęci bezinteresownego dzielenia się wiedzą, jakkolwiek prostodusznie to brzmi”. Zespołowość (w zbieraniu danych i dyskusji nad nimi), intensywna wymiana refleksji zapewnia, że proces wydobywania wiedzy będzie przebiegał kolektywnie, we współpracy (współmyślności) prowadzącego i słuchaczy.

W danym roku będzie wybrany jeden/dwa tematy wiodące, będące przedmiotem wspólnej pracy grupy.

Zakres tematów:

I. INNY/OBCY (studia postkolonialne)

> wykluczenie społeczne

> migracja zarobkowa

> nowe typy wspólnot (wspólnoty wirtualne w mediach społecznościowych)

> mniejszości etniczne, narodowe, seksualne

> uchodźcy

II. PRZESTRZEŃ (zwrot przestrzenny)

> miasto, miejskość, gentryfikacja, suburbanizacja, przemiany modernizacyjne kultury wiejskiej

> przestrzeń publiczna – przestrzeń prywatna (dom, zamieszkiwanie)

> krajobraz kulturowy

> naturokultura

> centrum i peryferie

> podróż, mobilność, turystyka

III. PAMIĘĆ (memory studies)

> Zmiana społeczna

> Praktyki oraz instytucje pamięci

IV. CIAŁO (studia korporalne)

> Płeć, seksualność

> Jedzenie /kultura kulinarna

> Zdrowe życie (poradnictwo, kultura terapeutyczna, sport)

> Starość (kulturowe przejawy przemian demograficznych)

V. RELIGIA/ RELIGIJNOŚĆ (postsekularyzm)

VI. RODZINA

VII. MATERIALNOŚĆ, KONSUMPCJONIZM (antropologia konsumpcji, antropologia rzeczy)

Lektury będą dostosowane do wyboru tematu realizowanego w danym roku akademickim.

WIEDZA

1. Student będzie potrafił:

- definiować przedmiot i zakresu badań antropologii współczesności;

- posługiwać się podstawowymi kategoriami badawczymi antropologii w stosunku do współczesnych wydarzeń społecznych i politycznych kraju języka kierunkowego

- wyjaśnić mechanizmy wybranych zjawisk społecznych na materiale źródłowym kraju kierunkowego.

2. W stopniu pogłębionym pozna dominujące paradygmaty oraz perspektywy badawcze w naukach humanistycznych oraz zrozumie możliwość ich zastosowania we własnej działalności badawczej i profesjonalnej, związanej z badaniem kultury i języka krajów Słowiańszczyzny zachodniej i południowej.

3. Student będzie miał pogłębioną i uporządkowaną wiedzę o terminologii oraz metodologii nauk podstawowych dla kulturoznawstwa, zwłaszcza antropologii oraz dowie się, jak je wykorzystać w samodzielnym badaniu zjawisk kulturowych, zwłaszcza w wybranym obszarze Słowiańszczyzny.

4. Student pozna bardzo dobrze realia społeczne i polityczne wybranego kraju słowiańskiego w odniesieniu do sytuacji w regionie oraz w Europie.

5. Student będzie posiadał pogłębioną wiedzę o funkcjonowaniu sfery publicznej oraz systemie symbolicznym wybranego kraju słowiańskiego z odniesieniem do podobnych zjawisk w regionie

UMIEJĘTNOŚCI

1.Student będzie potrafił

- dokonywać egzegezy tekstów źródłowych, w języku kraju, którego specjalizację podjął;

- dokonać interpretacji mechanizmów kierujących współczesnymi zachowaniami społecznymi z perspektywy antropologii;

- przygotować i obronić rozumowanie w oparciu o samodzielnie zebrane, zanalizowane i zintegrowane informacje;

- korzystać z dorobku kulturoznawstwa oraz nauk pokrewnych, twórczo nawiązywać do uznanych badań i szkół badawczych w procesie opracowania własnej tezy, obrony stanowiska czy uzasadnienia wniosków płynących z samodzielnie dokonywanej analizy współczesnych zjawisk kulturowych w wybranym obszarze Słowiańszczyzny zachodniej i południowej;

- korzystać z metod badawczych właściwych dla różnych dyscyplin obszaru nauk humanistycznych oraz w uzasadniony sposób dokonywać ich syntezy w wieloaspektowych badaniach kultury i języka wybranego kraju słowiańskiego;

- interpretować zjawiska współczesnego życia społecznego i politycznego w wybranym kraju słowiańskim w kontekście sytuacji w regionie, przy wykorzystaniu współczesnych teorii i badań kulturoznawczych.

2. W stopniu pogłębionym będzie posiadał wiedzę o zasadach analizy współczesnych tekstów kultury z różnych dziedzin praktyk kulturowych oraz o ich wzajemnych powiązaniach w obrębie danego obszaru Słowiańszczyzny.

3. Student będzie umiał prowadzić uargumentowaną dyskusję z wykorzystaniem merytorycznej argumentacji w języku kierunkowym.

POSTAWY

Student będzie potrafił:

- rozumieć i krytycznie odnosić się do otaczającej go rzeczywistości;

- krytycznie odnieść się do różnych metod badawczych oraz tez zawartych w tekstach teoretycznych.

Wdrażana będzie praca w grupie, rozwijane umiejętności analizy i interpretacji tekstów teoretycznych i interpretacji materiału źródłowego. Dyskusja na zajęciach ma prowadzić do lepszego zrozumienia mechanizmów rządzących współczesnymi zachowaniami społecznymi.

- Bieżąca ewaluacja przygotowania i aktywności na zajęciach;

- prezentacja przygotowana wspólnie przez grupę, przedstawiona i dyskutowna na forum wszystkich grup specjalnościowych;

- obecność na zajęciach (możliwe dwie nieobecności w semestrze).

brak