Prawidłowy i zaburzony rozwój mowy i języka u dzieci jedno- i dwujęzycznych

seminaria licencjackie

mieszany: w sali i zdalnie
w sali

Seminarium poświęcone będzie problematyce rozwoju mowy w warunkach jedno- i wielojęzyczności, a w szczególności poniższym zagadnieniom:

1. Problematyka jedno- i dwujęzyczności – czym jest dwujęzyczność, rozdaje dwujęzyczności, metody i techniki oceny poziomu komunikacji w warunkach jedno- i wielojęzyczności

2. Społeczne i biologiczne uwarunkowania rozwoju mowy dzieci jedno- i wielojęzycznych, w tym wpływ nowych technologii (związek między poziomem rozwoju mowy a intensywnością i częstotliwością korzystania z urządzeń elektronicznych)

3. Typy dyskursu (dyskurs narracyjny, dyskurs proceduralny, dialog zadaniowy, mowa spontaniczna).

4. Metody i techniki badania oraz oceny dyskursu w mowie dzieci jedno- i wielojęzycznych.

Zgodnie z zasadami obowiązującymi w Uniwersytecie Warszawskim możliwe jest przygotowanie pracy licencjackiej wspólnie przez dwoje studentów - zainteresowanych informuję, że jestem gotowa poprowadzić takką pracę w ramach mojego seminarium.

Zakres i temat Państwa badań będziemy wybierać, uwzględniając Państwa oczekiwania, możliwości i umiejętności wyniesione z poprzednich lat studiów. Obszarem tematycznym, w którym będziemy się poruszać, są następujące zagadnienia:

1. Problematyka jedno- i dwujęzyczności – czym jest dwujęzyczność, rozdaje dwujęzyczności, metody i techniki oceny poziomu komunikacji w warunkach jedno- i wielojęzyczności

2. Społeczne i biologiczne uwarunkowania rozwoju mowy dzieci jedno- i wielojęzycznych, w tym wpływ nowych technologii (związek między poziomem rozwoju mowy a intensywnością i częstotliwością korzystania z urządzeń elektronicznych)

3. Ocena różnego typu dyskursu (dyskurs narracyjny, dyskurs proceduralny, dialog zadaniowy, mowa spontaniczna) w mowie dzieci jedno- i wielojęzycznych.

Podczas seminarium analizować będziemy głównie strukturę dyskursu i narracji, spójność tekstu, a także oceniać poziom rozwoju mowy w podsystemie leksykalnym, morfologicznym (słowotwórstwo, odmiana wyrazów) i składniowym. Będą Państwo mogli także porównać, jak różnią się wyniki uzyskane przez tego samego badanego w zależności od zastosowanych metod prowokowania wypowiedzi.

W porozumieniu z panią mgr Beatą Ciecierską-Zajdel informuję, że osoby zainteresowane tematyką emisji głosu mogą zapisać się na moje seminarium – jeśli zdecydują się Państwo pisać pracę z tego zakresu, to poprowadzi ją pani mgr Ciecierska-Zajdel.

Studentom zainteresowanym głównie problematyką dyslalii, całościowymi zaburzeniami mowy czy profilaktyką logopedyczną proponuję przede wszystkim kontakt z pozostałymi prowadzącymi seminaria: dr Sadowską i dr Potocką Pirosz.

Osoby zainteresowane udziałem w projektach badawczych będą mogły również wybrać temat pracy, pozwalający im na napisanie pracy licencjackiej z wykorzystaniem procedur, które obecnie rozwijamy w zespołach badawczych, m.in. procedury badań korpusowych, wykorzystania procedury badania fluencji słownej w ocenie komunikacji dzieci jedno- i wielojęzycznych (można będzie m.in. sprawdzić korelację między poziomem wykonania różnego typu zadań fluencji (projekt realizowany przez dr Joannę Zawadkę i przeze mnie we współpracy z Wydziałem Psychologii UW) przez dziecko a wynikami uzyskanymi przez nie w procedurze całościowej oceny komunikacji), uczestniczyć w procedurze normalizacji zrównoważonych list zdaniowych w diagnostyce logopedycznej (projekt prowadzony wspólnie z dr Katarzyną Bieńkowską z APS i dr hab. Natalią Siudzińską).

Zakres tematów, poruszanych podczas seminarium, znajdą Państwo w rubryce "zakres tematów" bezpośrednio przy Państwa grupie zajęciowej (grupy zajęciowe - szczegóły).

Literatura (podczas zajęć literatura będzie na bieżąco modyfikowana i uzupełniana, wskazane zostaną także rozdziały, z którymi słuchacz powinien się zapoznać):

Berko Gleason J., Berstein Ratner N. (red.), 2005, Psycholingwistyka, Gdańsk.

Bokus B., Shugar G. W., (red.), 2007, Psychologia języka dziecka. Osiągnięcia, nowe perspektywy, Gdańsk.

Bokus B., Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Wyd. Energeia, Warszawa 1991.

Boniecka B., 1999, Lingwistyka tekstu. Teoria i praktyka, Lublin.

Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: PWN.

Kurcz I., 2007, Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, Gdańsk.

Porayski-Pomsta, Józef, 2015, O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Warszawa.

Przetacznik-Gierowska, M., 1994, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Energeia, Warszawa.

Shugar G. W., 1995, Dyskurs dziecięcy. Rozwój w ramach struktur społecznych, Warszawa.

Siudzińska N., Stępień M., 2015, Poradnik logopedyczny dla nauczycieli polonijnych pracujących z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, Warszawa.

Wilczyńska, W., Mackiewicz, M, Krajka, J., 2019, Komunikacja interkulturowa. Wprowadzenie, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Zurer Pearson B., 2013, Jak wychować dziecko dwujęzyczne. Poradnik dla rodziców (i nie tylko), Poznań.

Literatura uzupełniająca:

Cook, V. J. (1997). Monolingual bias in second language acquisition research [Electronic version], available at: http://homepage.ntlworld.com/vivian.c/Writings/ Papers/MonolingualBias.htm

Bialystok, E., Craik, F. I. M., Green, D. W., & Gollan, T. H. (2009). Bilingual Minds. Psychological Science in the Public Interest, 10(3), 89–129. http://doi.org/10.1177/1529100610387084. SECTION 1

Gee J.P., Handford M., red., 2012, The Routledge Handbook of Discourse Analysis, London: Routledge.

Tannen, D., Hamilton H. E., Schiffrin D., red., 2015, Handbook of Discourse Analysis, Wiley-Blackwell.

Trudgill P., 2000, Sociolinguistics: an introduction to language and society. London: Penguin books.

Student:

Wiedza (K_W01, K_W03, K_W04, K_W06, K_W08, K_W12)

• kierując się wskazówkami opiekuna naukowego, samodzielnie zdobywa wiedzę i rozwija umiejętności badawcze z zakresu językoznawstwa i psycholingwistyki oraz rozwoju i zaburzeń mowy; zna różne podstawowe metody i techniki badań logopedycznych oraz wykorzystuje je w procesie badawczym,

Umiejętności: (K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U06, K_U09),

• wykorzystuje we własnych badaniach wiedzę teoretyczną z zakresu językoznawstwa, psycholingwistyki, psychologii, pedagogiki i logopedii oraz medycyny, aby samodzielnie formułować oceny i sądy na temat mowy, poziomu jej rozwoju i zaburzeń; samodzielnie zdobywa informacje i rozwija umiejętności, korzystając z różnych źródeł (w języku polskim i języku obcym) oraz z nowoczesnych technologii

• samodzielnie pogłębia wiedzę i rozwija umiejętności, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego, a także prezentuje własne wątpliwości, sugestie, pomysły, interpretacje, popierając je merytoryczną argumentacją z wykorzystaniem wybranych ujęć teoretycznych i poglądów różnych autorów

Kompetencje społeczne (K_K01, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07, K_K09)

• ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ich uzupełniania i doskonalenia i potrafi to robić; dokonuje samooceny własnych umiejętności i kompetencji

- udział w zajęciach, aktywne uczestnictwo w zajęciach

- systematyczne wykonywanie zadań, zlecanych przez prowadzącego podczas kolejnych zajęć - prezentacja wyników podczas seminarium i/lub przesyłanie zadań za pośrednictwem platformy online,

- wykonywanie kolejnych kroków w procedurze przygotowania pracy zgodnie z harmonogramem, który ustalimy podczas pierwszych tygodni seminarium