Metodyka języka polskiego w szkole podstawowej (kształcenie językowe)

obowiązkowe

w sali

Podczas zajęć słuchacze zapoznają się z problemami kształcenia językowego w szkole podstawowej; rozwijają umiejętności praktycznego wykorzystania na lekcjach języka polskiego różnych dziedzin wiedzy polonistycznej oraz psychologicznej i pedagogicznej w planowaniu i organizacji pracy z uczniami klas IV-VIII szkoły podstawowej.

Podczas zajęć słuchacze zapoznają się z problemami kształcenia językowego w szkole podstawowej; rozwijają umiejętności praktycznego wykorzystania na lekcjach języka polskiego różnych dziedzin wiedzy polonistycznej oraz psychologicznej i pedagogicznej w planowaniu i organizacji pracy z uczniami klas IV-VIII szkoły podstawowej.

Przygotowanie do zajęć polega na zapoznawaniu się słuchacza z lekturami oraz powtórzeniu wiadomości z wybranych działów nauki o języku. Podstawowym celem zajęć jest uświadomienie przyszłym nauczycielom polonistom, iż przedmiot język polski, którego będą nauczać, stanowi całość, czyli kształcenie językowe i literacko-kulturowe uzupełniają się wzajemnie. W czasie trwania kursu słuchacze nauczą się, w jaki sposób integrować wiedzę i umiejętności z różnych działów nauki o języku, jak funkcjonalizować treści kształcenia językowego.

- Nocoń J., Uczenie o języku polskim po 1998 roku – program i koncepcje dydaktyczne, [w:] Uczeń w świecie języka i tekstów, red. J. Nocoń, E. Łucka-Zając, Opole 2010, s. 27-37.

- Nocoń J., Strategie nabywania wiedzy o języku przez ucznia (na przykładzie zadań podręcznikowych), [w:] Wiedza o języku i kompetencje językowe uczniów, red. B. Niesporek-Szamburska, Katowice 2012, s. 27-43.

- Nauka o języku dla polonistów, red. S. Dubisz, Warszawa 1999.

- Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole. Szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne, red. A. Mikołajczuk, J. Puzynina, Warszawa 2004.

- Gatunki wypowiedzi w szkole [w:] Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa 2003.

- Nagajowa M., Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa 1985.

- Szymańska Marta, Między nauką o języku a rozwijaniem języka. Koncepcje kształcenia językowego na przełomie XX i XXI wieku, Kraków 2016.

- Podracki J., Składnia polska, Warszawa 1997.

- Polański E., Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1995.

- seria Edukacja nauczyciela polonisty pod red. Anny Janus-Sitarz, wyd. Universitas – wybrane artykuły.

- Wybrane słowniki.

- Podstawa programowa przedmiotu język polski na II etapie edukacyjnym, wybrane podręczniki i programy nauczania.

Podczas pierwszych zajęć prowadzący w porozumieniu z grupą może zmodyfikować powyższą listę, np. rozszerzyć ją o teksty omawiające zagadnienia zgodne z potrzebami i zainteresowaniami studentów.

W zakresie wiedzy Student/Studentka zna i rozumie:

- zasady planowania lekcji i metody aktywizacji uczniów, a także integrację wewnątrz- i międzyprzedmiotową na II etapie edukacyjnym;

- konwencjonalne i niekonwencjonalne metody kształcenia polonistycznego oraz zasady doboru metod w zależności od potrzeb uczniów i rodzaju zajęć, w tym popularyzujące wiedzę;

- terminologię stosowaną w dydaktyce polonistycznej w celu analizy rozmaitych rozwiązań metodycznych;

- opis gramatyczny języka polskiego, zwłaszcza w funkcjonalnym aspekcie językoznawstwa polonistycznego oraz własności szkolnych gatunków wypowiedzi;

- sposoby przeciwdziałania przeciwdziałać błędom popełnianym przez uczniów, stymulowania ich aktywności poznawczej i potrzebę kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów oraz budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów, a także kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;

- potrzebę kształtowania u ucznia pozytywnego stosunku do nauki, rozwijania ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej;

- sposoby projektowania działań edukacyjnych dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb i możliwości uczniów;

- sposoby zorganizowania pracy domowej ucznia oraz wspomagania samokształcenia;

- znaczenie odkrywania oraz rozwijania predyspozycji i uzdolnień oraz zagadnienia związane z przygotowaniem uczniów do udziału w konkursach i olimpiadach przedmiotowych;

- sposoby i znaczenie oceniania osiągnięć szkolnych uczniów, w tym rolę diagnozy wstępnej i oceniania kształtującego w kontekście efektywności nauczania, rodzaje i sposoby przeprowadzania sprawdzianów, zwłaszcza egzaminu po ósmej klasie.

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.W3, D.1/E.1.W4, D.1/E.1.W5, D.1/E.1.W6, D.1/E.1.W7, D.1/E.1.W8, D.1/E.1.W9, D.1/E.1.W10, D.1/E.1.W11, D.1/E.1.W12, D.1/E.1.W13, D.1/E.1.W14, D.1/E.1.W15

W zakresie umiejętności Student/Studentka potrafi:

- realizować proces dydaktyczny, uwzględniając stan badań naukowych i trafnie dobierając metody nauczania oraz funkcjonalnie organizować pracę uczniów – uwzględniając ich potrzeby oraz indywidualne predyspozycje, w tym zaplanować pracę z uczniem zdolnym;

- zaplanować proces kształcenia sprawności językowych uczniów oraz ocenić edukacyjną efektywność tych działań, kontrolować i oceniać postępy uczniów w zakresie wypowiedzi ustnych i pisemnych na II etapie edukacji;

- integrować wiedzę i umiejętności z różnych działów nauki o języku i literaturze, dążyć do systematyzacji i funkcjonalizacji wiedzy;

- przeprowadzić lekcje języka polskiego oraz przedstawić metodyczną oraz merytoryczną analizę swoich lub obserwowanych działań dydaktycznych.

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.U1, D.1/E.1.U2, D.1/E.1.U3, D.1/E.1.U4, D.1/E.1.U5, D.1/E.1.U6, D.1/E.1.U7, D.1/E.1.U8, D.1/E.1.U9, D.1/E.1.U10, D.1/E.1.U11, C.U3, C.U4, C.U6, C.U8

W zakresie kompetencji społecznych Student/Studentka jest gotów/gotowa do:

- świadomego, twórczego i odpowiedzialnego poszukiwania najlepszych rozwiązań dydaktycznych sprzyjających postępom uczniów, zwłaszcza rozwojowi kompetencji i sprawności językowych, w celu umożliwienia im pełnego uczestnictwa w życiu społecznym;

- pobudzania w uczniach ciekawości, popularyzowania wiedzy, kształtowania nawyku samodzielnego uczenia się przez całe życie, także w perspektywie rozwoju osobistego i zawodowego;

- dostosowania metod nauczania do zróżnicowanych potrzeb uczniów, uczenia współpracy, kształtowania postaw etycznych, także w odniesieniu do odpowiedzialnego korzystania z mediów cyfrowych.

Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:

D.1/E.1.K1, D.1/E.1.K2, D.1/E.1.K3, D.1/E.1.K4, D.1/E.1.K5, D.1/E.1.K6, D.1/E.1.K7, D.1/E.1.K8, D.1/E.1.K9, C.K1

Grupa zajęć z rozporządzenia MNiSW w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z 25 lipca 2019 r.: D.

Nakład pracy:

Udział w zajęciach:

- ćwiczenia – 30 godzin

- hospitacje online – obserwacja i analiza lekcji – 10 godzin

Przygotowanie do zajęć (w tym czytanie zadanej literatury, odrabianie prac domowych, m.in. sprawdzanie prac uczniowskich) – 35 godzin

Przygotowanie pracy zaliczeniowej – 15 godzin

Metody i kryteria oceniania:

Podstawą do wystawienia oceny jest:

1. Kontrola obecności (dopuszczalne 2 nieobecności).

2. Aktywny udział w zajęciach.

3. Wykonywanie prac cząstkowych (np. ocena wypracowania uczniowskiego, opracowanie konspektu lekcji, poleceń do tekstu wykorzystujących wiedzę językową), ewentualnie przygotowanie i wygłoszenie referatu.

4. Praca zaliczeniowa.