Archeologia rzymskiego limesu

monograficzne

Student powinien znać geografię Imperium Rzymskiego oraz przynajmniej zarys historii okresu cesarstwa. Powinien znać nazwy dynastii rządzących i być w stanie umieścić je w określonym czasie. Dobrze widziana jest ogólna znajomość zagadnień związanych z archeologią rzymskiego cesarstwa lub / i Barbaricum.

w sali

Celem wykładu jest przedstawienie problematyki archeologii rzymskiego pogranicza (limesu) w odniesieniu do różnych części imperium. Studenci zapoznają się z historią badań, terminologią, a także zagadnieniami związanymi z koncepcjami naukowymi dotyczącymi badań nad rzymskim pograniczem (tzw. Limesforschung). Przedstawione zostaną stanowiska

archeologiczne związane z armią rzymską oraz ludnością cywilną mieszkającą na pograniczach, także w pobliżu baz wojskowych. Poruszone zostaną także tematy związane ze strukturą armii rzymskiej i archeologią związaną z życiem codziennym żołnierzy.

Celem wykładu jest przedstawienie problematyki archeologii rzymskiego pogranicza w odniesieniu do różnych części imperium rzymskiego. Studenci zapoznają się z historią badań, terminologią łacińską związaną z granicami imperium, a także zagadnieniami związanymi koncepcjami naukowymi dotyczącymi tego tematu. Przyjrzymy się również tekstom źródłowym i epigraficznym związanym z rzymskim pograniczem i armią. Omówimy

podstawowe terminy łacińskie i greckie odnoszące się do fortyfikacji i baz wojskowych. Przedstawione zostaną stanowiska archeologiczne związane z armią rzymską oraz ludnością cywilną mieszkającą na pograniczach, a także wzory osadnicze i problematyka związana użytkowaniem terytoriów kontrolowanych przez armię. Zastanowimy się także nad charakterem rzymskiej obecności poza granicami imperium. Prześledzimy zmiany

zachodzące w obronności rzymskiej od schyłku republiki po czasy późnoantyczne. Zajrzymy także do świata życia codziennego legionisty, żołnierza oddziałów pomocniczych oraz późnoantycznego żołnierza pogranicza, próbując zastanowić się nad tym, skąd miał żywność, ubranie i uzbrojenie, czy mógł mieć niewolnika, jaką miał opiekę medyczną i warunki bytowe

w jednostce, a także jak mógł spędzać na co dzień. Zastanowimy się nad transformacją obozów legionowych w późnoantyczne miasta.

Większość literatury studenci otrzymają w formie plików pdf.

- Bishop, M., Handbook to Roman Legionary Fortresses, Oxford 2012

- Bishop, M., Coulston, J.C., Roman Military Equipment from the Punic Wars to the Fall of Rome, Oxford 2006

- Braund, D., River frontiers in the environmental psychology of the Roman World, in: The Roman Army in the East, [Journal of Roman Archaeology Suppl. Series 18], D. Kennedy [ed.], Michigan 1996

- Breeze, D.J., Dobson, B., Hadrian’s Wall, Penguin Books, 1976

- Campbell, D., Roman Legionary Fortress 27 BC – AD 378, Oxford 2006

- Cherry, D. Frontier and Society in Roman North Africa, Oxford 1998.

- Connoly, P., The Roman Fort, Oxford 1991

- Cowan, R., Roman Legionary (Osprey Series)

- Hanel, N., Military Camps, Canabae, and Vici. The Archaeological Evidence [w:] A Companion to the Roman Army (P. Erdkamp ed.), 395ff.

- Hanson, W.S., The Nature and Function of Roman Frontiers, in: Barrett, Fitzpatrick and Macinnes (eds.), Barbarians and Romans

- Hassall, M, Crawford, M., Reynolds, J., Rome and the Eastern Provinces, Journal of Roman Studies 64 (1974), 195-220.

- Isaac, B., The meaning of “limes” and “limitanei” in ancient sources, Journal of Roman Studies 78, 1988, 125-147.

- Kagan, K., Redefining Roman grand strategy, The Journal of Military History 70/2, 2006, 333-362.

- Kristof, L.K.D., The Nature of Frontiers and Boundaries, Annals of the Association of American Geographers 49/3, 1959, 269-282.

- Lintott, A. What Was the 'Imperium Romanum'?, Greece & Rome 28.1, 1981, 53-67.

- Potter, D., Empty Areas and Roman Frontier Policy, AJP 113, 1992, 269.

- Rankov, B., Do rivers make good frontiers?, in: Limes XIX. Proceedings of the XIXth International Congress of Roman Frontier Studies held in Pecs, Hungary, September, 2003, 175-181.

- Sarnowski, T., Barbaricum und ein Bellum Bosporanum in einer Inschrift aus Preslav, Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 87, 1991, 137-144.

- von Schnurbein, S., The organization of Roman fortresses in Augustan Germany [w:] Roman Fortresses and their Legions, R. Brewer (ed.), London 2000, 29ff.

- Webster, G., The Roman Army: An Illustrated Study, Chester 1973

- Whittaker, C.R., Rome and its Frontiers, The Dynamics of Empire (2008)

Pomocniczo:

www.livius.org

www2.rgzm..de/transformation

Student będzie w stanie określić przebieg granic rzymskiego imperium i najważniejsze stanowiska położone wzdłuż nich, a także krytycznie ocenić publikacje i stan badań nad poszczególnymi zagadnieniami (K_U01). Zapoznając się z literaturą przedmiotu będzie w stanie właściwie rozumieć terminy (K_W02, K_W06) i problematykę związaną z archeologią

rzymskiego pogranicza (K_W04), stanie i nowoczesnych kierunkach badań (K_W11). Student będzie w stanie wykorzystać wiedzę z zakresu archeologii rzymskiego pogranicza i będzie miał świadomość konieczności konfrontowania tej wiedzy z innymi (K_K01).

Egzamin ustny na ocenę.