Tworzenie przestrzeni pracy - perspektywa antropologiczna

nieobowiązkowe

Zajęcia są wprowadzeniem do zagadnień związanych z badaniem nowoczesnych przestrzeni pracy i rozumieniem procesów związanych z ich tworzeniem i przekształcaniem. Jak przebiega transformacja środowiska pracy? Jakie strategie przestrzeni pracy dziś dominują? Jak nad projektami pracują transdyscyplinarne zespoły?

Biura są wynalazkiem kulturowym tworzonym przez architektów, inżynierów, menedżerów i ich zwykłych użytkowników. Na to, jak dziś wyglądają, ogromny wpływ mają również technologia i koncepcje zarządzania. Model wykorzystujący połączenie otwartych przestrzeni (open space), zamkniętych biur i sal konferencyjnych stworzony w latach 50/60. XX wieku, dziś w coraz mniejszym stopniu odpowiada potrzebom ludzi. Dlaczego? Jak zmieniła się praca? Co stało się z architekturą? Jakie zmiany wprowadziła technologia? Jak będą wyglądały biura w 2020 roku, kiedy skończycie studia i zaczniecie pracę? Jak zmienić sposoby planowania i przekształcania przestrzeni, aby powstające projekty lepiej odpowiadały nowym potrzebom związanym z zmianami charakteru pracy i pojawieniem się nowych sposób wytwarzania i przekazywania wiedzy? Antropologia daje narzędzia, które pozwalają odpowiedzieć na powyższe pytania i zrozumieć zmiany zachodzące w nowoczesnych przestrzeniach pracy. Daje też narzędzia do tego, aby świadomie wykorzystywać i kształtować przestrzeń. Tym kwestiom poświęcona zostanie część wykładowa zajęć.

W czasie warsztatów skoncentrujemy się na pogłębieniu wiedzy i zastosowaniu jej w praktyce. W transdyscyplinarnych grupach będziemy szukać rozwiązań konkretnych problemów z zakresu projektowania i przekształcania przestrzeni, które wskażą nam praktycy na przykładzie doświadczeń z ich pracy. Część warsztatowa będzie prowadzona we współpracy z menedżerami i architektami zajmującymi się projektowaniem i przekształcaniem biur oraz wybraną organizacją, w której obserwować będziemy proces tworzenia/przekształcania przestrzeni (studium przypadku).

Słowa kluczowe: antropologia przestrzeni i materialności, antropologia wizualna, antropologia designu, design thinking, antropologia stosowana, transdyscyplinarność, ANT, CoP, konstruktywizm, nowy instytucjonalizm, organizacje i organizowanie.

Podstawą koncepcji seminarium są wnioski z badań prowadzonych w ramach projektu „Tworzenie przestrzeni biura. Narracje, obrazy, wyobrażenia” sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2011/03/N/HS6/04945.

Augé M., Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

Baker M. J.; Balmer J. M. T., Visual identity: trappings or substance?, “European Journal of Marketing”, 1997, Vol. 31, No. 5/6, s. 366-382.

Banham R, The Services of the Larkin „A“ Building, „The Journal of the Society of Architectural Historians”, 1978, Vol. 37, No. 3.

Banks M., Materiały wizualne w badaniach jakościowych. Niezbędnik badacza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

Becker F., Steele F., Workplace by Design: Mapping the High-Performance Workscape, San Francisco 1995, Jossey-Bass Inc.

Czarniawska B., Joerges B., Winds of organizational change. How ideas translate into objects and actions, [w:] S. Bacharach, P. Gagliardi, B. Mundell, Research in the sociology of organizations, vol. 13, CT: JAI Press, Greenwich 1995: 171–209.

Czarniawska B., Trochę inna teoria organizacji. Organizowanie jako konstrukcja działań, Poltext, Warszawa 2010.

Czarniawska B., Zmiana kadru: zarządzanie Warszawą na przełomie wieku, “Problemy Zarządzania”, nr 1(11), 2006: 78–90.

Dudek K.J., Network praca w epoce informacji, „Op.Cit. Kwartalnik Kulturalno-Społeczny” nr 39 (2/2008).

Dudek K.J., Przestrzeń biura jako narzędzie komunikacji, [w:] Komunikacja wizualna w przestrzeni społecznej, red. A. Obrębska, Primum Verbum, Łódź 2009, s. 213–218.

Dudek K.J., Zarządzanie przestrzenią, czyli pożytki z antropologii, [w:] Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów, red. A. Pomieciński, S. Sikora, Biblioteka Telgte, Poznań 2009, s. 157–185.

Hakken D., Computing and Social Change: New Technology and Workplace Transformation, 1980-1990, “Annual Review of Anthropology” Vol. 22 (1993), pp. 107-132.

Hall E. T., Ukryty wymiar, Warszawa 2003, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA

Hall M.R., Hall E. T., Czwarty wymiar w architekturze. Studium o wpływie budynku na zachowanie człowieka, Warszawa 2001, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA

Hatch M. J., Physical Barriers, Task Characteristics, and Interaction Activity in Research and Development Firms, „Administrative Science Quarterly”, 1987 Vol. 32, No. 3

Hochwald E., Making Culture Explicit: A View from the Workplace, “Anthropology of Work Review”, Volume 11, Issue 2, June 1990: 3–6.

Hoedmaekers C., Magala S., A case of panoptical control in a public company, /w:/ Magala S., Cross-Cultural Competence, London 2005, Routledge

Kociatkiewicz J., Kostera M., Antropologia pustych przestrzeni, /w:/ Zeidler-Janiszewska A. /red./, Pisanie miasta – czytanie miasta, Poznań 1997, Wydawnictwo Fundacji Humaniora

Loomis C. P., Pepinsky H. B., Sociometry, 1937-1947: Theory and Methods, „Sociometry”, 1948, Vol. 11, No. 3

Oldham G. R., Brass D. J., Employee Reactions to an Open-Plan Office: A Naturalny Occuring Quasi -Experiment, „Administrative Science Quarterly”, 1979, Vol. 24, No. 2

Oldham G. R., Kulik C. T., Physical Environments and Employee Reactions: Effects of Stimulus-Screening Skills and Job Complexity, „The Academy of Management Journal”, 1991, Vol. 34, No. 4

Yorks L., Whitsett D. A., Hawthorne, Topeka, and The Issue of Science versus Advocacy in Organizational Behavior, „The Academy of Management Review”, 1985, Vol. 10, No. 1

Zalesny M. D., Farace R. V., Traditional versus Open Office: A Comparison of Sociotechnical, Social Relations, and Symbolic Meaning Perspective, „The Academy of Management Journal”, 1987, Vol. 30, No.2

Po ukończeniu zajęć student:

• zna najważniejsze teorie i ujęcia badania przestrzeni pracy,

• zna historię rozwoju przestrzeni pracy i rozumie związki pomiędzy koncepcjami zarządzania i modelami architektury biurowej,

• zna podstawowe pojęcia z zakresu projektowania przestrzeni,

• zna podstawowe pojęcia antropologii organizacji i organizowania oraz pytania badawcze stawiane w obrębie tych subdyscyplin,

• zna podstawowe narzędzia badania przestrzeni pracy i umie je scharakteryzować,

• analizuje z perspektywy antropologicznej współczesne zjawiska w przestrzeniach pracy.

pisemny sprawdzian wiedzy – 25%

aktywny udział w warsztatach – 25%

ocena za projekt zaliczeniowy – 50%.

Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności. Przy większej liczbie usprawiedliwionych nieobecności konieczne będzie zaliczenie omawianych lektur.