Prasa żydowska na ziemiach polskich w XX wieku
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3104-JS-KON20-PL |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.3
|
Nazwa przedmiotu: | Prasa żydowska na ziemiach polskich w XX wieku |
Jednostka: | Wydział Historii |
Grupy: |
Przedmioty Judaistyki fakultatywne I stopnia |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (opisowo): | Student/-ka powinien/-nna posiadać podstawową orientację w dziedzinie żydowskiego życia politycznego w okresie międzywojennym. |
Skrócony opis: |
Na zajęciach przyjrzymy się najważniejszym żydowskim tytułom prasowym pod kątem ich profilu ideowego, doboru treści, praktyk narracyjnych, zespołu redakcyjnego i docelowej grupy czytelników/czek. Zajmiemy się gazetami okresu międzywojennego, konspiracyjną prasą wydawaną w getcie warszawskim oraz wybranymi tytułami prasowymi pierwszych lat powojennych. |
Pełny opis: |
Kolejne zajęcia poświęcone będą konkretnemu tytułowi prasowemu. Lista tytułów międzywojennych, przeważnie wydawanych w Warszawie, obejmuje dzienniki i czasopisma, gazety opiniotwórcze i popularne, periodyki o specyficznym profilu (kobiece, kulturalne). Analizując prasę getta warszawskiego zwrócimy uwagę na specyfikę wydających ją grup, a także na zmianę jej charakteru związaną z docierającymi do getta informacjami o Zagładzie. Tematy zajęć: 1. Hajnt (i Hajntige Najes) 2. Moment 3. Fołks-Cajtung 4. Unzer Ekspres i 5-ta Rano 5. Nasz Przegląd (Mały Przegląd, Nasz Głos Wieczorny) 6. Chwila 7. Opinia 8. Ewa 9. Miesięcznik Żydowski 10. Zew Młodych i Młody Czyn 11. Gazeta Żydowska 12. Konspiracyjna prasa młodzieży chalucowej: Neged Hazerem, Słowo Młodych, Dror, Jedies 13. Konspiracyjna prasa lewicy niesyjonistycznej (Bund, trockiści) 14. Fołks-Sztyme 15. Mosty, Słowo Młodych |
Literatura: |
M. Antosik-Piela, Feminizm po żydowsku. Tygodnik „Ewa” (1928–1933), Midrasz 2008, nr 12, s. 44-48. Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne archiwum getta Warszawy, t. 16: prasa getta warszawskiego: Bund i Cukunft, oprac. M. Rusiniak-Karwat, A. Jarkowska-Natkaniec, Warszawa 2016 Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne archiwum getta Warszawy, t. 18: prasa getta warszawskiego: Haszomer Hacair, oprac. M. Ferenc, E. Koźmińska-Frejlak, P. Laskowski, S. Matuszewski, Warszawa 2021. Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne archiwum getta Warszawy, t. 19: prasa getta warszawskiego: Hechaluc-Dror i Gordonia, oprac. P. Laskowski, S. Matuszewski, Warszawa 2015. Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne archiwum getta Warszawy, t. 21: prasa getta warszawskiego: radykalna lewica niesyjonistyczna, oprac. P. Laskowski, S. Matuszewski, Warszawa 2016. A. Cała, Żydowskie periodyki i druki okazjonalne w języku polskim, Warszawa 2005 N. Cohen, Książki, pisarze, gazety. Żydowskie życie literackie w Warszawie w latach 1918–1942, Warszawa 2021. M. Fuks, Z dziejów prasy żydowskiej w Polsce w latach 1928—1939, Biuletyn ŻIH 1970, nr 3 (75), s. 53-73. M. Fuks, Prasa żydowska w Polsce XIX i pierwszej połowy XX wieku (do końca drugiej wojny światowej), Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 1973, nr 12/1, s. 27-55. M. Fuks, Prasa żydowska w Warszawie 1823–1939, Warszawa 1979. Fuks M., Prasa żydowska w Polsce lat 1918–1939: jej rola i miejsce w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym kraju, Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 1982, nr 21/3–4, s. 175-185. Fuks M., Dziennikarze prasy żydowskiej w Polsce, Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 1985, nr 24/3, s. 35-52. P. Glikson, Preliminary Inventory of the Jewish Daily and Periodical Press Published in the Polish Language 1823–1982, Jerusalem 1983. A. Hafftka, Prasa żydowska w Polsce (do 1918 r.), w: Żydzi w Polsce odrodzonej, t. 2, Warszawa 1935, s. 148-161. A. Landau-Czajka, Polska to nie oni. Polska i Polacy w polskojęzycznej prasie żydowskiej II Rzeczypospolitej, Warszawa 2015. P. Kendziorek, Społeczno-polityczna ocena charakteru II wojny światowej w prasie konspiracyjnej getta warszawskiego, Kwartalnik Historii Żydów 2006, nr 3 (219), s. 341-353. P. Kendziorek, Prasa trockistowska w getcie warszawskim - próba charakterystyki, w: Żydzi a lewica. Zbiór studiów historycznych, red. A. Grabski, Warszawa 2007, s. 119-154. J. Lisek, Dyskurs feministyczny w kobiecej prasie jidysz w Polsce, w: Nieme dusze? Kobiety w kulturze jidysz, red. J. Lisek, Wrocław 2010, s. 481–501. Prasa Żydów polskich. Od przeszłości do teraźniejszości, red. A. Karczewska, S.J. Żurek, Lublin 2016. M. C. Steinlauf, The Polish-Jewish Daily Press, Polin. A Journal of Polish-Jewish Studies 1987, nr 2, s. 219–245. Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich (XIX–XX w.), red. J. Nalewajko-Kulikov, Warszawa 2012. M. Szabłowska-Zaremba, Wizerunek kobiety nowoczesnej na łamach „Naszego Przeglądu” 1923-1939, Prace Literaturoznawcze 2016, nr 4, s. 115-129. M. Szabłowska-Zaremba, Dziennikarki międzywojennej prasy polsko-żydowskiej (wstępne rozpoznanie), Archiwum Emigracji 2014 [2016], z. 1-2 (20-21), s. 34-48. I. Szajn, Bibliografia dzienników i czasopism żydowskich wydawanych w Polsce w latach 1918–1939 w języku polskim, Biuletyn ŻIH 1971, nr 2 (78), s. 107–132. I. Szajn, Bibliografia żydowskiej prasy młodzieżowej wydawanej w Polsce w latach 1918–1939 w języku polskim, Biuletyn ŻIH 1975, nr 2 (94), s. 103-113. J. Szeintuch, Preliminary Inventory of Yiddish Dailies and Periodicals Published in Poland Between the Two World Wars, Jerusalem 1986. |
Efekty uczenia się: |
Po zakończeniu zajęć student/ka: - potrafi wskazać i scharakteryzować najważniejsze tytuły prasy żydowskiej, wydawane na ziemiach polskich w I połowie XX wieku; - wyjaśnia znaczenie prasy dla wykształcenia się nowoczesnej żydowskiej opinii publicznej; - rozpoznaje czynniki społeczne i idee polityczne stanowiące kontekst dla wydawania żydowskiej prasy w I połowie XX wieku; - wyjaśnia znaczenie prasy konspiracyjnej jako formy oporu; - analizuje wybrane teksty prasowe i ocenia ich wartość jako źródła historycznego. |
Metody i kryteria oceniania: |
Udział w dyskusjach na zajęciach, referat wprowadzający, praca pisemna. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.