Warsztat badawczy historyka Rosji XIX i XX w.

fakultatywne

Student powinien znać podstawowe zagadnienia z dziejów Rosji i Związku Sowieckiego. Niezbędna jest przynajmniej podstawowa znajomość j. rosyjskiego i j. angielskiego.

zdalnie

Celem zajęć jest przede wszystkim zapoznanie studentów z warsztatem naukowym historyka zajmującego się historią Rosji (Imperium Rosyjskiego) i Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich. W ich trakcie omówione zostaną podstawowe pomoce naukowe, edycje źródeł drukowanych oraz zbiory elektroniczne, jak również najważniejsze zagadnienia z dziedziny nauk pomocniczych historii, pomocne przy badaniach nad historią, a także istotne aspekty funkcjonowania Imperium Rosyjskiego i ZSRS w XIX i XX w. Omówione zostaną również główne ośrodki badawcze i czasopisma historyczne zajmujące się badaniem historii Rosji w XIX–XX w. oraz podstawowe nurty historiografii rosyjskiej.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi informacjami i narzędziami badacza dziejów Rosji i Związku Sowieckiego w XIX i XX w. Początek chronologiczny wyznaczają: śmierć carycy Katarzyny II, a koniec upadek ZSRS w 1991 r. W ramach przedmiotu omówione zostaną podstawowe problemy badacza dziejów Rosji, związane z dostępem do dokumentów oraz problemami ich interpretacji. Zostanie także omówiona i krytycznie podstawowa literatura przedmiotu w j. polskim, j. rosyjskim i j. angielskim oraz wydawnictwa źródłowe. Studenci poznają również główne archiwa Federacji Rosyjskiej przechowujące dokumenty dot. XIX i XX w., biblioteki naukowe, ich organizację i zasady korzystania. Pokazane i omówione zostaną także podstawowe strony zawierające dokumenty elektroniczne. Omówione zostaną główne szkoły badawcze i nurty historiograficzne. Studenci poznają główne ośrodki badawcze zarówno Federacji Rosyjskiej jak i innych krajów i wydawane przez nie pisma dotyczące dziejów Rosji/ZSRS.

Źródła:

– Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, tom I–XI, Warszawa 1961–1987.

– Dokumenty vnesnej polityki SSSR, t. 1–24, Moskva 1957- 2000.

– Istoria Kommunisticeskogo Internacionala 1919–1943. Dokumentalnyje ocerki, red. A. O. Cubarian, Moskva 2002.

– IX Zjazd Komunistycznej Partii (bolszewików) Rosji. Marzec – kwiecień 1920. Protokoły, Warszawa 1967.

– Komintern i idieja mirowoj rewolucyi. Dokumenty, red. J.S. Dubkin, Moskva 1998.

– Lenin o Polsce i polskim ruchu robotniczym, Artykuły, przemówienia, listy, Warszawa 1954.

– Lenin Włodzimierz I., Dzieła wszystkie, t. 1–54, Warszawa 1987–1989.

– Полное Собрание Русских Летописей (wybrane tomy);

– Politbiuro CK RKP(b)-VKP(b) i Komintern 1919–1943. Dokumenty, Moskva 2004.

– Politbiuro CK VKP(b) i otnosenija SSSR s zapadnymi sosednimi gosudarstvami (konec 1920–1930-ch g.g.). Problemy, dokumenty, opyt kommentarija, t. 1, [1928–1934], opr. O.H. Ken, A.I. Rupasov, Sankt Petersburg 2000.

– Rosja Sowiecka o wojnie z Polską, Wiedeń 1920.

– Rozstrzelać Polaków: ludobójstwo Polaków w Związku Sowieckim w latach 1937–1938: dokumenty z centrali, oprac. T. Sommer, Warszawa 2010.

– Secret Cables of the Comintern, 1933–1943, ed. Fridrikh I. Firsov, Klehr Harvey, John E. Haynes, New Haven 2014.

– South Africa and the Communist International: A Documentary History, ed. A. Davidson, Apollon, et al. , t. 1–2, 2003.

– Stalin Józef, Dzieła, t. 1–13, Warszawa 1949–1951.

– Татищев В.Н., История российская. В 7 томахб тю 1, Москва – Ленинград 1962.

– The Communist International 1919–1943. Documents”. Vol. 1: 1919–1922, Vol. 2: 1923–1928, ed. Jane Degras, London 1956, 1960.

– The diary of Georgi Dimitrov 1933–1949, New Haven–London 2003.

– Trocki Lew, Moje życie: próba autobiografii, Warszawa 1990.

– Wielki Terror: operacja polska 1937–1938, cz. 1–2, red. J. Bednarek et al., Warszawa 2010.

Opracowania:

Baberowski Jörg, Stalin. Terror absolutny, Warszawa 2014;

Bazylow Ludwik, Historia Rosji, t. 1–2, Warszawa 1985 (i inne wydania);

Bosiacki Adam, Izdebski Hubert, Konstytucjonalizm rosyjski. Historia i współczesność, Kraków 2013;

Conquest Robert, Stalin, Warszawa 1996, 2000;

Conquest Robert, Wielki Terror, Warszawa 1997;

Dębski Sławomir, Między Belinem a Moskwą. Stosunki niemiecko-sowieckie 1939–1941, Warszawa 2007;

Figes Orlando, Tragedia narodu: rewolucja rosyjska 1891–1924, Warszawa 2009;

Heller Michaił, Niekricz Alekasndr, Utopia u władzy: historia Związku Sowieckiego, t. 1, 2, Poznań 2016;

Jach Anna, Rosja 1991–1993. Walka o kształt ustrojowy państwa, Kraków 2011;

Khlevniuk Oleg, Stalin. Nowa biografia, Kraków 2016;

Kołakowski Leszek, Główne nurty marksizmu, t. 2 – 3, Warszawa 2009 (lub wcześniejsze wydania);

Koneczny Feliks, Dzieje Rosji, t. I, Warszawa 1917;

Marples David R., Historia ZSRR od rewolucji do rozpadu, Wrocław 2006;

Mastny Vojtech, Stalin i zimna wojna. Sowieckie poczucie zagrożenia, Warszawa 2006;

Miedwiediew Roj, Chruszczow: biografia polityczna, Warszawa 1990;

Mawdsley Evan, Wojna domowa w Rosji 1917–1920, Warszawa 2010;

Mawdsley Evan, Wojna nazistowsko-sowiecka 1941–1945, Kraków 2009;

Montefiore Sebag, Stalin: dwór czerwonego cara, Warszawa 2004, 2009;

Musiał Bogdan, Na zachód po trupie Polski, Warszawa 2009;

Paszkiewicz Henryk, Początki Rusi, z rękopisu przygotował K. Stopka, Kraków 1996.

Pichoja Rudolf, Historia władzy w Związku Radzieckim 1945–1991, Warszawa 2011;

Pipes Richard, Rewolucja rosyjska, Warszawa 2006;

Pipes Richard, Rosja bolszewików, Warszawa 2005;

Schlögel Karl, Terror i marzenie. Moskwa 1937, Poznań 2012;

Smaga Józef, Rosja w 20 stuleciu, Kraków 2001, 2002;

Taubman William, Chruszczow. Człowiek i epoka, Warszawa 2012;

Tomaszewski S., Nowa teoria o początkach Rusi, „Kwartalnik Historyczny”, R. XLIII, T. I, Lwów 1929;

Walicki Andrzej, W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa 2002;

Wieczorkiewicz Paweł P., Łańcuch śmierci: czystka w Armii Czerwonej 1937–1939, Warszawa 2001;

Wierzbicki Andrzej, Groźni i wielcy. Polska myśl historyczna XIX i XX wieku wobec rosyjskiej despotii, Warszawa 2001;

Zubok Władisław M., Zimna wojna zza kulis Kremla. Od Stalina do Chruszczowa, Warszawa 1999.

Po zakończeniu zajęć student:

– umie korzystać z podstawowych edycji źródłowych, publikacji encyklopedycznych, zbiorów elektronicznych, pomocy naukowych przydatnych do badań nad historią Rosją

– posiada wiedzę na temat organizacji systemu władzy i administracji w Rosji bolszewickiej i ZSRS

– rozumie przydatność najważniejszych nauk pomocniczych historii dla historyka zajmującego się historią Rosji, jak również istotnych aspektów funkcjonowania państwa rosyjskiego i sowieckiego.

W trakcie semestru dopuszczalne są dwie nieobecności, w tym jedna nieusprawiedliwiona. Druga wymaga zaliczenia na dyżurze, trzecia – o ile nie będzie następstwem poświadczonych problemów zdrowotnych – automatycznie powoduje niezaliczenie zajęć.

Warunkiem zaliczenia zajęć jest uzyskanie pozytywnej oceny ze sprawdzianu zaliczeniowego, który zostanie przeprowadzony podczas ostatnich zajęć. Poza tym wymagana jest aktywność i przygotowanie do każdych zajęć, także merytoryczny udział w dyskusji.