Francja i Anglia w dobie Wojny Stuletniej

nieobowiązkowe

Wykład będzie poświęcony omówieniu dziejów Francji i Anglii w okresie Wojny Stuletniej. Przedmiotem szczególnego zainteresowania będą:

historia polityczna Francji i Anglii w XIV i XV wieku; kształt i ewolucja monarchii francuskiej i angielskiej, i ich instytucji w powiązaniu ze zjawiskami politycznymi, społecznymi i gospodarczymi, w szczególności z wojną między oboma krajami; kryzysy polityczne, społeczne i naturalne: klęski wojenne, bunty społeczne, wojny domowe, klęski żywiołowe (epidemia dżumy, zmiany klimatyczne); kształtowanie się nowoczesnych narodów francuskiego i angielskiego; średniowieczny rodowód nowożytnego państwa i społeczeństwa francuskiego i angielskiego; historia kultury francuskiej i angielskiej w późnym średniowieczu.

Wykład będzie poświęcony omówieniu dziejów Francji i Anglii w okresie Wojny Stuletniej. Przedmiotem szczególnego zainteresowania będą:

historia polityczna Francji i Anglii w XIV i XV wieku; kształt i ewolucja monarchii francuskiej i angielskiej, i ich instytucji w powiązaniu ze zjawiskami politycznymi, społecznymi i gospodarczymi, w szczególności z wojną między oboma krajami; kryzysy polityczne, społeczne i naturalne: klęski wojenne, bunty społeczne, wojny domowe, klęski żywiołowe (epidemia dżumy, zmiany klimatyczne); kształtowanie się nowoczesnych narodów francuskiego i angielskiego; średniowieczny rodowód nowożytnego państwa i społeczeństwa francuskiego i angielskiego; historia kultury francuskiej i angielskiej w późnym średniowieczu.

Uwaga!!! Kwestie militarne (opis i analiza działań wojennych) będą poruszane marginalnie, tylko w odniesieniu do powyżej wymienionych zagadnień kluczowych – nie będą to zajęcia z historii wojskowości ani techniki wojennej! Wojna Stuletnia będzie traktowana jedynie jako zjawisko cywilizacyjne: polityczne, społeczne i kulturowe.

Zakres tematów:

1. Królestwa Francji i Anglii w pierwszej ćwierci XIV wieku: władza monarsza, struktura polityczna i społeczna, znaczenie Francji i Anglii w Europie, związki polityczne i kulturowe monarchii francuskiej i angielskiej

2. Kryzys XIV wieku we Francji i w Anglii: klimat, gospodarka, epidemia, zmiany społeczne

3. Przyczyny Wojny Stuletniej

4. Pierwsza faza Wojny Stuletniej: upokorzenie mocarstwa (1328–1364)

5. Druga faza Wojny Stuletniej: Karol V i Betrand du Guesclin – klęska i kryzys polityczny w Anglii (1364–1400)

6. Szaleństwo króla Karola VI, wojna domowa we Francji i druga inwazja angielska (1400–1420)

7. Księstwo Burgundii w drugiej połowie XIV i XV wieku – nowe mocarstwo między Francją i Anglią

8. Upadek Francji, gnuśny „król z Bourges” i Dziewica Orleańska (1420–1431)

9. Odbudowa monarchii we Francji i wojna domowa w Anglii w drugiej połowie XV wieku

10. Jak długo trwała Wojna Stuletnia?

1. Christopher Allmand, Wojna stuletnia: konflikt i społeczeństwo, przeł. T. Tesznar, Kraków 2012

2. Boris Bove, Le temps de la guerre de Cent ans: 1328-1453, Paris 2014

3. Philippe Contamine, La guerre de Cent ans, Paris 1972

4. Marcelin Defourneaux, Życie codzienne w czasach Joanny d’Arc, przeł. Eligia Bąkowska, Warszawa 1963

5. Jean Favier, Nouvelle histoire de Paris. Paris au XVe siècle (1380-1500), Paris, Hachette, 2 wyd. 1997

6. Jean Favier, Wojna stuletnia 1337-1453, przeł. A. Foryt, Kraków 2021

7. Bronisław Geremek, Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona, Warszawa 1972

8. John Gillingham, The Wars of the Roses: peace and conflict in fifteenth-century England, London 1981

9. David Green, The Hundred years war: a people’s history, New Haven – London 2015

10. Bernard Guenée, La folie de Charles VI: roi Bien-Aimé, Paris 2004

11. Paul Murray Kendall, Ryszard III, przeł. Krystyna Jurasz-Dąmbska, Warszawa 1980 i 1997

12. Paul Murray Kendall, Ludwik XI. „...Europa w sieci pająka...”, przeł. Irena Szymańska, Warszawa 1996 (2 wyd.)

13. Georges Minois, La guerre de Cent ans: naissance de deux nations, Paris 2011

14. Michel Mollat, Średniowieczny rodowód Francji nowożytnej: XIV-XV wiek, przeł. Eligia Bąkowska, Warszawa 1982

15. W. M. Ormrod, The reign of Edward III: crown and political society in England 1327-1377, New Haven – London 1990

16. A. J. Pollard, The wars of the Roses, 3 wyd., London 1988

17. Edward Potkowski, Crécy – Orlean 1346-1429, Warszawa 1986

18. Jonathan Sumption, The Hundred Years War, t. I: Trial by fire, London 1999

19. Jonathan Sumption, The Hundred Years War, t. I: Trial by battle, London 1999

20. Barbara W. Tuchman, Odległe zwierciadło czyli Rozlicznymi plagami nękane XIV stulecie, przeł. Maria i Andrzej Michejdowie, Katowice 1993

Po wysłuchaniu semestralnego cyklu wykładów i zaliczeniu egzaminu student rozpoznaje i wyjaśnia kluczowe problemy związane z historią Francji i Anglii i ich znaczenia politycznego, intelektualnego i artystycznego w późnośredniowiecznej Europie.

K – W06:

ma wiedzę o dawnych i współczesnych instytucjach kultury i orientację w życiu kulturalnym związanym z politycznym, intelektualnym i artystycznym znaczeniem Francji i Anglii na mapie politycznej oraz w kulturze średniowiecznej Europy

K – W14

posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych (w szczególności historii) na przykładzie dziejów Francji i Anglii w późnym średniowieczu

K – W15

ma podstawową wiedzę o historii politycznej, społecznej i historii kultury francuskiej i angielskiej w późnym średniowieczu; zna faktografię, potrafi nazywać i interpretować zjawiska i procesy polityczne i społeczne występujące we Francji i w Anglii w XIV i XV wieku

K – U05

potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru historii politycznej, historii cywilizacji, socjologii i filozofii kultury dotyczące Francji i w Anglii w XIV i XV wieku

K – U07

posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków dotyczących historii politycznej, społecznej i historii kultury we Francji i Anglii w późnym średniowieczu

K – K02

ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie światowego i krajowego dziedzictwa kulturowego, standardów upowszechniania, bezpieczeństwa i ochrony dzieł sztuki związanych dziedzictwem kulturowym Francji i Anglii średniowiecznej

K – K04

prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu (muzealnika, kuratora, edukatora historii sztuki, animatora kultury, recenzenta wystaw) w zakresie znajomości dziedzictwa kultury duchowej i materialnej późnośredniowiecznej Francji i Anglii.

W praktyce oznacza to, że słuchacz, który uzyskał zaliczenie dwóch semestrów wykładu:

1. rozumie i potrafi wyjaśnić genezę, przebieg i skutki Wojny Stuletniej dla kształtowania się państwowości i społeczeństwa francuskiego i angielskiego w późnym średniowieczu

2. rozumie i potrafi nazwać oraz objaśnić najważniejsze zjawiska i procesy historyczno-kulturowe związane z historią Francji i Anglii w późnym średniowieczu i znaczeniem Wojny Stuletniej dla historii kultury europejskiej i historii społecznej

3. analizuje i potrafi rozpoznawać i dekonstruować historyczne teksty kultury jako czynnik twórczy tożsamości historycznej i społecznej

4. potrafi rozpoznawać, analizuje i dekonstruuje źródła narracyjne i historyczno-artystyczne oraz ich funkcje i znaczenie ideowe dla kultury późnośredniowiecznej Europy

5. poznaje i porządkuje podstawowe zjawiska historii społecznej i historii kultury związane z kryzysami politycznymi, przemianami społecznymi, buntami społecznymi oraz klęskami żywiołowymi, w tym kryzysem klimatycznym i pandemią w późnośredniowiecznej Europie

6. rozumie, potrafi analizować i interpretować funkcję kulturotwórczą i społeczną wojny, klęsk żywiołowych i kryzysów politycznych lub społecznych w cywilizacji późnego średniowiecza

7. rozumie, potrafi nazwać i interpretować zabytki kultury materialnej związane z kulturą francuską i angielską w XIV i XV wieku; rozumie ich znaczenie dla dziedzictwa cywilizacji zachodnioeuropejskiej

8. zna, rozumie, potrafi nazwać, porządkować i interpretować zjawiska i procesy historyczne i kulturowe ukazujące średniowieczny rodowód nowożytnej cywilizacji europejskiej

9. zna, rozumie, potrafi nazwać, porządkować i interpretować fakty, zjawiska i procesy związane z Wojną Stuletnią i Wojną Dwóch Róż, które prowadziły do powstania zrębów nowożytnego państwa i społeczeństwa we Francji i w Anglii

Każdy semestr wykładu jest zaliczany przygotowywanym w domu przez studenta pisemnym esejem na jeden wybrany spośród zadanych przez prowadzącego tematów – jedynie na podstawie treści wykładu.

Obecność na co najmniej 75% wykładów w każdym semestrze jest warunkiem dopuszczenia do składania eseju zaliczającego.