Moc rzeczy i obrazów. Relikwie i ikony

nieobowiązkowe

Zajęcia specjalizacyjne, dotykające problemu znaczenia i

sprawczości obiektów służących kultowi religijnemu w sztuce

dawnej.

Zajęcia łączące formułę wykładu i konwersatorium, dotyczące

kulturowych znaczeń przedmiotów świętych i obrazów

sakralnych. Mają one na celu pogłębienie umiejętności

analizowania zjawisk, które dotyczą funkcjonowania relikwii i

obrazów (w szczególności ikon) na płaszczyźnie religijnej.

Pokażą one szczególne związki między wizerunkami a

relikwiami jako osobliwym rodzajem materii, który w pewnych

kulturach otaczany jest czcią. Będziemy spoglądać na nie jako

na obiekty sprawcze, funkcjonujące w określonej przestrzeni i

kontekście społecznym i wchodzące w dialogi z otoczeniem. Na

zajęciach zastanowimy się na charakterem owej czci, zajmiemy

się zmianami stosunku do śmierci i zmarłych u schyłku antyku,

wyobrażeniami o zmarłych i ich szczątkach w kulturze

bizantyjskiej i zachodniej w średniowieczu. Przedstawiony

zostanie ponadto rozwój kultu relikwii i ich związków z

malarstwem ikonowym/obrazami kultowymi, a także roli

relikwii oraz obrazów jako celu pielgrzymek i obiektów

pożądania w kulturze bizantyjskiej i średniowiecznej. Osobno

omówione zostaną zagadnienia związane z przekonaniami o

cudotwórczym działaniu relikwii oraz ikon/obrazów kultowych,

jako palladiów, obiektów przynoszących pomyślność,

uzdrowienia i przedmiotów czyniących cuda, ale także

wymierzających kary, obiektów „żyjących”, z których mogą

wydobywać się krew, łzy, czy inne substancje.

Ch. Bakirtzis, Pilgrimage to Thessalonike: The Tomb of St.

Demetrios, „Dumbarton Oaks Papers”, 56, 2002, s. 175-192.

H. Belting, Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki,

przeł. T. Zatorski, Gdańsk 2010.

P. Brown, Kult świętych. Narodziny i rola w chrześcijaństwie

łacińskim, przeł. J. Partyka, Kraków 2007.

D. Freedberg, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii

oddziaływania, przeł. E. Klekot, Kraków 2005.

Ch. Freeman, Holy Bones, Holy Dust. How Relics Shaped the

History of Medieval Europe, New Haven-London 2011.

H.A. Klein, Eastern Objects and western Desires: Relics and

Reliquaries between Byzantium and the West, „Dumbarton

Oaks Papers”, 58, 2004, s. 283-314.

J. Kracik, Relikwie, Kraków 2002.

G. Majeska, Russian Pilgrims to Constantinople, “Dumbarton

Oaks Papers”, 56, 2003, s. 93-108.

Реликвии в Византии и Древней Руси. Письменные

источники, ред. А. М. Лидов, Москва 2006.

S. Spain, The Translation of Relics Ivory, Trier, „Dumbarton

Oaks Papers”, 31, 1977, s. 279-304.

A.Sulikowska, Ciała, groby i ikony. Kult świętych w ruskiej

tradycji literackiej i ikonograficznej, Warszawa 2013.

The Blessings of Pilgrimage, red. R. Osterhout, Chicago

1990.

J. Tokarska-Bakir, Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura

źródeł etnograficznych. Wielkie opowieści, Kraków 2000.

M. Vassilaki, Bleeding Icons, [w:] Icon and Word. The Power of

Images in Byzantium, ed. by A. Eastmond, L. Jamez, Burlington

2003, s. 121-134.

G. Vikan, Byzantine Pilgrimage Art, Dumbarton Oaks1982

Восточнохристианские реликвии, red. А. М. Лидов,

Москва 2003.

K2_W02; zna terminologię z zakresu historii sztuki

wczesnochrześcijańskiej, bizantyjskiej i średniowiecznej na

poziomie rozszerzonym

K2_W03; ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą

terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki i

innych nauk historycznych

K2_W04; ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do

specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu dziedzin nauki i

dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki

wczesnochrześcijańskiej, bizantyjskiej i średniowiecznej

K2_W05; ma szczegółową wiedzę o współczesnych

dokonaniach, szkołach badawczych, obejmującą wybrane

obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla

historii sztuki

K2_W06; ma pogłębioną wiedzę o dziedzinach nauki i

dyscyplinach naukowych powiązanych z historią sztuki,

pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku

dyscyplin naukowych

K2_W07; zna i rozumie zaawansowane metody analizy,

interpretacji, wartościowania i problematyzowania różnych

wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i

szkół badawczych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin

naukowych, właściwych dla historii sztuki

K2_U02; student potrafi wykorzystywać pogłębione

umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych

autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i

konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację

wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych

problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych

właściwych dla historii sztuki

K2_K04; student jest gotów do prawidłowego identyfikowania i

rozstrzygania dylematów związane z wykonywaniem zawodu,

rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych w pracy

historyka sztuki i popularyzacji wiedzy z zakresu historii sztuki

Aktywny w udział w zajęciach i egzamin ustny.